Bolu Kıbrıscık Pirinci, Bolu ilinin Kıbrıscık ilçesine bağlı belirli köylerde yetiştirilen, orta taneli ve 1. sınıf kaliteye sahip yerli bir pirinç çeşididir. Ürün, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından “Menşe Adı” olarak tescillenmiş ve 28 Temmuz 2020 tarihli Sicil No: 513 ile koruma altına alınmıştır.
Bolu Kıbrıscık Pirinci (Bolu Belediyesi)
Ürün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri
Bolu Kıbrıscık Pirinci, Oryza sativa L. türüne ait çeltik bitkisinden elde edilir. Ürünün en belirgin fiziksel özellikleri arasında %23-25 amiloz içeriği, 20–22 gramlık bin dane ağırlığı ve 1/3 oranında su çekme kapasitesi yer alır. Bu özellikleri nedeniyle halk arasında “çömlek patlatan” olarak da adlandırılır. Çeltik taneleri ise 25–35 gram bin dane ağırlığına sahiptir.
Kıbrıscık ilçesinde yetiştirilen çeltik, 800–900 metre rakımlı vadilerde, gece-gündüz sıcaklık farkının belirgin olduğu çukur alanlarda üretilir. İlçede yıllık ortalama sıcaklık 9,9 °C olup, yıllık yağış miktarı 551 mm’dir. Bu iklimsel ve topoğrafik özellikler, çeltiğin gelişimini destekler niteliktedir.
Üretim Metodu
Bolu Kıbrıscık Pirincinin üretiminde geleneksel Karakılçık çeltik çeşidi kullanılır. Ekim yapılan topraklar milli-tınlı ve killi-tınlı yapıya sahip olup, alüvyal karakterdedir. Üretimde münavebe yapılmaksızın her yıl çeltik ekimi gerçekleştirilir. Çimlenme öncesi tohumlar 2 gün süreyle suda bekletilerek ön çimlendirme yapılır ve hastalıklarla mücadele amacıyla fungisit uygulaması gerçekleştirilir.
Tarım sürecinde kullanılan su, Köroğlu Dağları’ndan eriyen kar sularıyla beslenen Uludere kaynağından temin edilir. Bu suyun içilebilir nitelikte ve düşük sıcaklıkta olması, pirinç kalitesine katkı sağlar.
Üretimde çelik tavaları sürekli berrak ve taze su ile besleme yöntemi uygulanır. Bu üretim tekniği ile tavaların suyu tamamen boşaltılmaz. Hasat genellikle eylül-ekim aylarında gerçekleştirilir.
.JPG)
Bolu Kıbrıscık Pirinç Hasadı (Tarım Orman Bakanlığı)
İşleme Süreci
Hasat edilen çeltikler işlenmeden önce uygun nem ve depolama koşullarında bekletilir. İşleme aşamaları şu şekildedir:
- Kavuz soyma: Merdanelerle dış kabuk (kavuz) ayrılır.
- Beyazlatma: Taş sistemli makinelerle dış yüzey kepeği zımparalanır.
- Parlatma: Eğeli makineler yardımıyla yüzey parlatılır.
- Sınıflandırma: İki katlı triyör ile fiziksel ebatlara göre ayrım yapılır.
- Yağlama: %0.35 oranında ayçiçek yağı ile yüzey kaplanır.
Ambalajlama polipropilen veya jüt çuvallarda, 1 ila 25 kg arasında yapılır. Tüm işlemlerde kırıksız randıman hedeflenir.
Coğrafi Sınır ve Denetim
Bolu Kıbrıscık Pirinci, Kıbrıscık ilçesinin Borucak, Taşlık, Karaköy, Deveci, Alanhimmetler, Geriş, Kuzca ve Balı köylerinde üretilmektedir. Ürünün denetimi Bolu Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda; Bolu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Kıbrıscık Belediyesi temsilcilerinden oluşan en az üç kişilik bir kurul tarafından yılda en az bir defa yapılmaktadır. Denetimlerde, üretim koşulları, coğrafi sınır uygunluğu, fiziksel özellikler ve su çekme kapasitesi kontrol edilmektedir.
