Bora, Türkiye'nin savunma sanayii şirketi ROKETSAN tarafından geliştirilen ve üretilen, katı yakıtlı, kısa menzilli bir taktik balistik füze (Short-Range Ballistic Missile - SRBM) sistemidir. Türk Silahlı Kuvvetleri'nin (TSK) envanterindeki ilk yerli ve milli uzun menzilli kara-konuşlu hassas vuruş sistemi olan Bora, yüksek öncelikli ve stratejik hedefleri, yoğun ateş baskısı altında, yüksek isabet oranıyla imha etmek üzere tasarlanmıştır. Yüksek hareket kabiliyetine sahip bir 8x8 taktik tekerlekli araç üzerinden fırlatılan sistem, "at ve uzaklaş" (shoot-and-scoot) taktiğine uygun bir operasyonel esneklik sunar. Sistemin ihracat versiyonu ise uluslararası pazarda Khan adı altında pazarlanmaktadır.

Geliştirme Süreci ve Tarihçe

Savunma Sanayii Başkanlığı (SSB) liderliğinde Bora füze sistemi projesi başlatılmıştır. Projenin ana yüklenicisi olarak, Türkiye'nin roket ve füze sistemleri alanındaki lider kuruluşu olan Roketsan görevlendirilmiştir.

Yıllar süren araştırma, geliştirme ve test faaliyetlerinin ardından Bora füzesi ve fırlatma sistemi, ilk kez Mayıs 2017'de İstanbul'da düzenlenen Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı'nda (IDEF 2017) kamuoyuna tanıtılmıştır. Bu tanıtım, Türkiye'nin balistik füze teknolojisindeki ulaştığı seviyeyi göstermesi açısından önemli bir dönüm noktası olarak kabul edilmektedir. İlk başarılı test atışlarından biri, Mayıs 2017'de Sinop'ta gerçekleştirilmiş ve füzenin 280 kilometre uzaklıktaki bir hedefi başarıyla vurduğu rapor edilmiştir. Sistemin TSK'ya ilk teslimatları 2018 yılında başlamıştır.

Teknik Özellikler ve Tasarım

Bora füzesi, modern balistik füze teknolojisinin birçok özelliğini bünyesinde barındıran gelişmiş bir sistemdir.

Fiziksel Boyutlar ve Yapı

Çap: 610 mm
Toplam Kütle: Yaklaşık 2,500 kg

Füze, çevresel etkenlerden koruma ve hızlı yükleme imkanı sağlayan, ısı ve neme karşı yalıtımlı, pod benzeri bir kompozit kanister içinde taşınır ve fırlatılır.

Menzil ve Uçuş Profili

Azami Menzil: Resmi olarak 80-280 kilometre olarak açıklanmaktadır. Bu menzil, Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi'nin (MTCR) 300 km'lik ihracat kısıtlamalarına uyum göstermektedir. Ancak sistemin potansiyel menzilinin bu değerin üzerinde olabileceği değerlendirilmektedir.
Uçuş Profili: Bora, standart bir balistik yörünge yerine, yarı-balistik (quasi-ballistic) bir uçuş profili izler. Bu, füzenin atmosferin üst katmanlarında yörüngesini değiştirebilecek küçük manevralar yapabilmesi anlamına gelir. Bu yetenek, düşman hava ve füze savunma sistemleri tarafından tespit ve imha edilme olasılığını önemli ölçüde azaltır.

^{Bora Füzesi (ROKETSAN)}

Savaş Başlığı

Tip: Yüksek Patlayıcılı Parçacık Etkili (High-Explosive Fragmentation)
Ağırlık: 470 kg

Bu büyüklükteki bir savaş başlığı, komuta-kontrol merkezleri, hava savunma bataryaları, lojistik üsler ve topçu mevzileri gibi yüksek değerli sabit hedefler üzerinde yıkıcı bir etki yaratma kapasitesine sahiptir.

İtki Sistemi

Füze, tek kademeli bir katı yakıtlı roket motoru ile güçlendirilmiştir. Katı yakıt kullanımı, füzeye uzun bir raf ömrü sağlar ve fırlatma için hazırlık süresini en aza indirerek yüksek operasyonel hazırlık seviyesi sunar.

Güdüm ve Kontrol

Bora'nın en dikkat çekici özelliklerinden biri yüksek hassasiyetidir. Bu hassasiyet, gelişmiş bir güdüm sistemi ile sağlanır:

Güdüm Sistemi: Küresel Konumlama Sistemi (GPS) ve Küresel Navigasyon Uydu Sistemi (GLONASS) tarafından desteklenen bir Ataletsel Navigasyon Sistemi (ANS) kullanır. ANS, fırlatmadan sonra füzenin konumunu ve hızını sürekli olarak hesaplarken, uydu navigasyon sistemlerinden alınan verilerle periyodik olarak yörünge düzeltmeleri yapılır. Bu birleşik güdüm mimarisi, harici karıştırma (jamming) girişimlerine karşı füzenin direncini artırır.
İsabet Oranı (CEP): Füzenin Dairesel Hata Olasılığı (CEP - Circular Error Probable) değerinin 10 metreden az olduğu rapor edilmektedir. Bu, füzenin %50 ihtimalle hedef noktasının 10 metrelik bir yarıçapı içine düşeceği anlamına gelir ve bir balistik füze için son derece yüksek bir isabet oranını ifade eder.
Kontrol: Uçuş sırasında yönlendirme, füzenin kuyruk kısmında bulunan elektromekanik tahrikli aerodinamik kontrol yüzeyleri (kanatçıklar) ile sağlanır.

^{Bora Füzesi (ROKETSAN)}

Fırlatma Platformu ve Operasyonel Konsept

Bora füze sistemi, yüksek hareket kabiliyetine sahip bir 8x8 taktik tekerlekli kamyon üzerine entegre edilmiştir. Bu fırlatıcı araç (Transporter Erector Launcher - TEL), Belarus menşeli MZKT-7930 şasisi üzerine Roketsan tarafından geliştirilen bir üstyapı ile donatılmıştır.

Taşıma Kapasitesi: Her bir fırlatma aracı, fırlatmaya hazır iki adet Bora füzesini yalıtımlı kanisterleri içinde taşır.
Operasyonel Konsept: Sistem, "at ve uzaklaş" taktiğini etkin bir şekilde uygulamak üzere tasarlanmıştır. Fırlatma aracı, kısa sürede mevzilenip fırlatma pozisyonu alabilir, füzeleri ateşledikten sonra dakikalar içinde mevzi değiştirerek düşmanın karşı-atışlarından korunabilir. Bu hareket kabiliyeti, sistemin beka kabiliyetini önemli ölçüde artırır. Fırlatma işlemi, araç üzerindeki komuta-kontrol ve atış idare sistemi aracılığıyla otonom olarak gerçekleştirilir.

Khan (İhracat Versiyonu)

Roketsan, Bora füze sistemini uluslararası pazarda Khan adı altında pazarlamaktadır. Khan, temel olarak Bora ile aynı teknik özelliklere ve yeteneklere sahiptir. İhracat versiyonu, genellikle alıcı ülkenin taleplerine ve uluslararası anlaşmalara (özellikle MTCR) tam uyum gösterecek şekilde yapılandırılır. Khan füze sisteminin ilk ihracat müşterisinin Endonezya olduğu ve teslimatların gerçekleştirildiği rapor edilmiştir.

Stratejik Önemi

Bora füze sistemi, Türk Silahlı Kuvvetleri için birçok açıdan stratejik bir önem taşır:

Derin Taarruz Kabiliyeti: TSK'ya, cephe hattının yüzlerce kilometre gerisindeki yüksek değerli düşman hedeflerini, hava kuvvetlerinin risk altına girmesine gerek kalmadan, hassas bir şekilde vurma yeteneği kazandırmıştır.
Stratejik Caydırıcılık: Yüksek isabet oranı ve tahrip gücü sayesinde, potansiyel düşmanlar üzerinde önemli bir taktik ve operasyonel düzeyde caydırıcılık unsuru oluşturur.
Milli Teknoloji Yetkinliği: Bora'nın geliştirilmesi ve üretilmesi, Türkiye'nin savunma sanayiinin balistik füze tasarımı, katı yakıt teknolojisi, hassas güdüm sistemleri ve sistem entegrasyonu gibi son derece karmaşık alanlardaki yetkinliğini kanıtlamıştır. Bu, Türkiye'nin savunma sanayii alanındaki teknolojik bağımsızlığı adına atılmış en önemli adımlardan biridir.

Bora Füzesi