Çameli Kilimi, Denizli ili Çameli ilçesinde üretilen, geleneksel el dokuması kilim türüdür. 6769 Sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işareti ile korunmakta olup, 23 Kasım 2020 tarihinde tescil edilmiştir. Tescil hakkı Çameli Belediyesi’ne aittir.

^{Çameli Kilimleri (Çameli Kaymakamlığı)}

Teknik Özellikleri

• Malzeme Yapısı: %100 yün, %100 kök boya, %100 kirman ipi.
• Dokuma Türü: Tamamen el dokuması.
• Boyut ve Sarfiyat: 1,5 m x 2,5 m kilim için toplam 7 kg malzeme kullanılır.
• Tezgâh Türü: Çam ağacından yapılan taşınabilir ıstar tezgâhları.

Motifler ve Anlamları

Kilim üzerine işlenen motifler, dokuyucunun yaşadığı dönemin özelliklerini, bireysel beklentilerini ve yöresel kültürü yansıtır. Ana temalar; analık, doğurganlık, bereket, neşe, kısmet ve uzun ömürdür. Kabartma teknikle dokunan motifler zemin üzerinde yükseltili görünüm sunar.

Bazı motif adları:

• Bereket
• Pencere
• Rüzgar Gülü
• Kabak Çiçeği
• Bengü (Sonsuzluk)
• Yıldız
• Balıkkılçığı
• Salyangoz
• Kelebek
• Papatya

Renk ve Kök Boya Özellikleri

Kilimde kullanılan renkler, Çameli doğasında yetişen bitkilerden elde edilen kök boyalarla hazırlanır. Süpürge otu, palamut, ceviz kabuğu gibi doğal malzemelerle yapılan bu boyalar, yerel kadınlar tarafından üretilir.

• Kök Boyanın Avantajları:
• Mat görünümlü renkler zamanla parlaklık kazanır.
• Renkler ışığa dayanıklıdır, yıkandığında akmaz.
• Su ve deterjanla çamaşır makinesinde düşük derecede yıkanabilir.
• Elde Edilen Renkler: Kırmızı, mavi, yeşil, lacivert, yumurta sarısı, hardal sarısı, siyah vb.

^{Çameli Kilimi (Türk Patent)}

Üretim Süreci

Dokuma süreci çözgü aşamasıyla başlar. İplikler belirli sayıda ilmekle leventler arasında dolanır. Ardından atkı ipleri hazırlanır ve çiti örme ile sağlam bir başlangıç yapılır. Bezayağı tekniğiyle dokuma sürdürülür; bu teknik çözgü ve atkı iplerinin birbirine eşit biçimde geçmesini sağlar. Motiflerin sınırları belirlenir, iplikler motif boyunca bol bırakılır ve kirkitle sıkıştırılarak motif netleştirilir.

Dokuma tamamlandığında kilim dikkatlice tezgâhtan çıkarılır, kenar kontrolleri yapılır ve saçak bağlama işlemleri gerçekleştirilir.

Coğrafi Bağ ve Denetim

Çameli Kiliminin tüm üretim aşamaları, tescil edilen coğrafi sınır olan Çameli ilçesinde gerçekleşmek zorundadır. Denetimler yılda en az bir kez, Çameli Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü ile Halk Eğitim Merkezi iş birliğinde yapılır. Denetim mercii, uzman kişilerden destek alabilir.