Türk asker ve bürokrat Cemal Madanoğlu, 20. yüzyılın ortasında Türk Silahlı Kuvvetleri içinde ve siyasî süreçlerde etkili olmuş isimlerden biridir. 27 Mayıs 1960 Darbesi'nin baş aktörlerinden biri olarak anılan Madanoğlu, askeri kariyerinin ardından sivil siyasete yönelmiş ancak daha sonra aktif görevlerden çekilmiştir.

İlk Yılları ve Eğitim Hayatı

1907 yılında İstanbul’da dünyaya gelen Cemal Madanoğlu’nun ailesi, dönemin memur sınıfına mensuptur. İlköğrenimini İstanbul’da tamamladıktan sonra askerî eğitimine yönelmiş, 1926 yılında Harp Okulu'ndan mezun olmuştur. Ardından Harp Akademisi’ne devam etmiş ve kurmay subay olarak çeşitli görevlerde bulunmuştur. Eğitim süreci boyunca askeri disipline bağlılığı ve dikkat çeken zekâsı ile öne çıkmıştır.

Askerî Kariyeri

Cemal Madanoğlu, TSK bünyesinde çeşitli kademelerde görev almış, özellikle II. Dünya Savaşı sonrasındaki askeri modernizasyon süreçlerinde yer almıştır. 1950’li yıllarda tugay ve tümen komutanlıkları yapmış, 1959 yılında orgeneral rütbesine yükselmiştir. Görev yaptığı dönemlerde emir-komuta yapısına olan bağlılığı ve reformist görüşleriyle dikkat çekmiştir. 27 Mayıs 1960’a gelindiğinde, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin içinde yer alan genç subaylarla birlikte hareket ederek darbenin gerçekleştirilmesinde önemli rol üstlenmiştir.

^{Cemal Madanoğlu (Atatürkansiklopedisi)}

27 Mayıs 1960 Darbesi ve Millî Birlik Komitesi

27 Mayıs 1960 sabahı gerçekleştirilen askerî müdahale sonucunda Demokrat Parti hükümeti görevden alınmış, Cumhurbaşkanı Celal Bayar ve Başbakan Adnan Menderes tutuklanmıştır. Bu süreçte Cemal Madanoğlu, darbenin koordinatörü konumundaydı. Müdahalenin ardından kurulan Millî Birlik Komitesi'nin en etkin üyelerinden biri olmuş, ordu içinde hiyerarşik düzeni koruyarak geçiş sürecinin güvenliğini sağlamaya çalışmıştır.

Sivil Hayata Geçişi

Cemal Madanoğlu, kısa sürede askerî yönetimin yerini sivil yönetime bırakması gerektiği görüşünü savunmuş ve bu konuda komite içinde çeşitli anlaşmazlıklar yaşamıştır. 1961 Anayasası’nın hazırlanma sürecinde aktif rol oynamış, siyasî yapının anayasal sınırlar içinde şekillenmesine önem vermiştir. Ancak ilerleyen dönemde bazı subaylarla yaşadığı fikir ayrılıkları nedeniyle etkisi azalmış ve görevlerinden ayrılmıştır. Daha sonra sivil hayata geçerek bir süre kamu görevi dışında kalmıştır.

Yargılanması ve Sonraki Yılları

1971 Askerî Muhtırası sonrası bazı askeri şahsiyetlerin sivil siyasete etkilerinin tartışıldığı dönemde Cemal Madanoğlu'nun adı bir komplo iddiasına karışmış, "Madanoğlu Cuntası" adıyla anılan bir yapı içerisinde yer aldığı gerekçesiyle yargılanmıştır. Ancak yargılama sürecinde hakkında yeterli delil bulunamaması nedeniyle beraat etmiştir. Emeklilik yıllarında anılarını kaleme almış, ancak kamuoyu önünde nadiren görünmüştür.

Ölümü

Cemal Madanoğlu, 1979 yılında İstanbul’da hayatını kaybetmiştir.