Cerrahi El Aletleri ve Sağlık Müzesi, 1926 yılında Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD) tarafından Samsun-Sivas demiryolu hattı kapsamında inşa edilen Lokomotif Bakım Onarım Atölyesi binasında kurulmuştur. Erken Cumhuriyet Dönemi mimari anlayışını yansıtan yapı Samsun kent merkezinde kalan tarihî yapılardan biridir. Binanın uzun süre atıl kalmasının ardından 2016 yılında başlayan restorasyon çalışmaları 2019 yılında tamamlanmış ve müze olarak kullanılmaya başlanmıştır.
Sergilenen Objeler (Anadolu Ajansı)
Müzenin Kuruluş Amacı ve İşletme Yapısı
Müze, sağlık alanında kullanılan cerrahi el aletleri, tıbbi cihazlar ve sağlık malzemelerinin tarihî gelişimini belgelemek, korumak ve sergilemek amacıyla kurulmuştur. Yapı 2019 yılında Samsun Valiliği, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun Büyükşehir Belediyesi, Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı (OKA), Samsun İl Sağlık Müdürlüğü, Samsun İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Samsun Medikal İnovasyon Kümesi Derneği’nin (MEDİKÜM) ortak çalışması sonucunda "Samsun Cerrahi El Aletleri ve Sağlık Müzesi" olarak projelendirilmiştir.
Müze Koleksiyonu ve Kapsamı
Müzenin koleksiyonunda 18. yüzyıl sonlarından 20. yüzyıl ortalarına kadar uzanan döneme ait yaklaşık 280 tür tıbbi cihaz ve sağlık malzemesi bulunmaktadır. Koleksiyon, aşağıdaki kategorilere ayrılmıştır:
- Protezler ve ortezler
- Cerrahi kesici ve müdahale aletleri
- Diş hekimliği aletleri ve diş protezleri
- Kadın doğum ve jinekolojik aletler
- Kulak burun boğaz alanına yönelik tıbbi cihazlar
- Hasta taşıma ve destek ekipmanları (hasta sandalyeleri, sedyeler, bastonlar, koltuk değnekleri)
- Hijyen ve sterilizasyon ekipmanları
- Mor ışın makineleri ve diğer tedavi cihazları
Koleksiyon tıbbi cihazların ve sağlık teknolojilerinin tarihî evrimini belgeleyen geniş bir materyal havuzu şeklinde oluşturulmuştur.
Sergilenen Objeler (Anadolu Ajansı)
Sergi Alanları ve Öne Çıkan Objeler
Giriş Bölümü
Giriş bölümünde, 18. yüzyıla ait hasta sandalyeleri, protezler ve ortezler sergilenmektedir. Bu alanda dönemlere ait hastane ve bakım ekipmanlarına ilişkin örnekler mevcuttur.
Orta Aks Bölümü
Orta aks alanında 19. yüzyıla ait ahşap oda sandalyeleri, komodinler, lazımlıklar ve boşaltma kapları yer almaktadır. Ayrıca 1900’lü yıllara ait termoforlar, 1920’lerde kullanılan vajinal şırıngalar, bastonlar, koltuk değnekleri, çeşitli hasta sandalyeleri, masaj aletleri, sırt kaşıyıcıları ve mor ışın makineleri bu bölümde sergilenmektedir. Bu alan aynı zamanda protez-ortezler, fıtık bağları ve 1800’lerden kalma sedyelere de ev sahipliği yapmaktadır.
Sergilenen Objeler (Cerrahi El Aletleri ve Sağlık Müzesi)
Genel Cerrahi Sergi Salonu (Salon 1)
1900’lü yıllara ait otoklav sterilizasyon makineleri, cerrahi kesici aletler ve kadın doğum alanında kullanılan cerrahi aletleri içermektedir. Bu salon cerrahi müdahalelerde kullanılan ekipmanların tarihî gelişimini yansıtmaktadır.
Dişçi Aletleri ve Göz Muayenesi (Salon 2)
Salon 2 diş hekimliği alanına ait eski aletler ve diş protezleri ile göz muayene setlerini kapsamaktadır. Yaklaşık 200 yıllık diş protezleri ve 250-300 yıllık diş çekme penseleri koleksiyonun önemli parçalarıdır. Bu bölüm, diş hekimliği uygulamalarının tarihsel gelişimini göstermektedir.
Resim Sergisi (Salon 3)
Salon 3 sağlık ve tıp temalı resim sergilerine ayrılmıştır.
Güncel Cerrahi Aletler (Salon 4)
Salon 4 MEDİKÜM üyesi firma ve kuruluşların günümüzde ürettiği cerrahi el aletlerini sergilemektedir. Bu bölümde modern üretim teknikleriyle imal edilen tıbbi cihazlara yer verilmektedir.
Fiziksel Mekân ve Toplantı Alanları
Müzenin ikinci katında yaklaşık 180 metrekarelik çok amaçlı bir salon bulunmaktadır. Bu salon çeşitli toplantı, seminer, konferans ve sosyal etkinlikler için kullanılmaktadır.
Müzenin Tarihî ve Kültürel Önemi
Müze, sağlık ve tıp tarihine ait araç gereçlerin korunması, belgelenmesi ve halka sunulması açısından önemli bir kültür mirası işlevi görmektedir. Cerrahi aletler ve tıbbi cihazların tarihsel süreç içinde geçirdiği değişimler ve gelişmeler, koleksiyonlar aracılığıyla izlenebilmektedir.
Cerrahi El Aletleri ve Sağlık Müzesi (SBB TV)
