Çiçekler Büyür, Emine Işınsu’nun Bulgaristan’daki Türk azınlığın 20. yüzyılın ikinci yarısında yaşadığı baskı ve asimilasyonu konu alan romanıdır. Eser 1978’de yazılmış, sonraki baskıları Elips Kitap (İstanbul, 2008, 4. baskı) ile Bilge Kültür Sanat (Ankara, 2015) tarafından yayımlanmıştır. Bilge Kültür Sanat tarafından yayımlanan hâli 479 sayfadır ve dört bölümden oluşmaktadır. Yazar kitabın başında "Babam Aziz Zorlutuna'nın ruhuna tükenmeyen sevgimle" diyerek bu eseri babasına ithaf etmiştir.
Konu
Roman, Bulgaristan’ın Razgrad–Şumnu hattı ve çevresinde, Türk azınlığa dönük “Bulgarlaştırma” uygulamalarının yoğunlaştığı bir dönemde geçer. Ana karakter İlay Eminofa’nın çocukluktan genç yetişkinliğe uzanan serüveni etrafında, Bulgaristan Türklerinin eğitimden gündelik yaşama, dil, din ve aile alanlarına müdahaleler ile bunlara verilen bireysel/toplumsal tepkiler tahkiye edilir.
İlay’ın gelişim çizgisi 12–25 yaş aralığında izlenir; anlatıda onun ideolojik ve ahlaki tercihleri, aşkı ve hayatta kalma mücadelesi olayların eksenidir.
Zaman ve Mekân
Metin, 1960’lar bağlamında Bulgaristan’daki Türk varlığına odaklanır. Olay yerleri arasında Razgrad ve çevresi öne çıkar. Bu çerçeve, Bulgaristan Türklerine dönük planlı politikaların “saha” etkilerini göstermek üzere seçilmiştir.
Ana Karakterler
İlay Eminofa: Romanın ana karakterdir. Milliyetçilik ve idealizm ekseninde okurun yöneldiği kurucu figürdür. Dik başlı ve azimli olmasıyla dikkat çeker. Türk olmayı sever ve bununla gurur duyar. Bulgar hükûmetinin baskısına karşı dirençli tutumuyla öne çıkar. Bulgaristan Türklerinin kolektif direnişini kişisel mücadele üzerinden görünür kılar; romanın etkisini artıran ana odak olur.
Mehmet Ali: Con Ahmet’in oğludır. Yükselme ve çıkar uğruna kimlik inkârına yönelir ve Bulgar olma çabasına girer. Türklüğünden utanır, kendini Osmanlı kalıntısı olarak görür. Faydacı bir karakterdir.
Con Ahmet: Mehmet Ali’nin babasıdır. Aile içi mahremiyeti ve değerleri aşındıran, oğlunu da yozlaşmaya iten figürdür. Ahlaksız öğütler veren, aileyi değersizleştiren bir karakterdir. Ahlaki kırılmayı temsil eder. Mehmet Ali’nin kimlik inkârına giden hattın ev içindeki kaynağını temsil eder.
Stefan Karov: Bulgar idaresinin sahadaki yöneticisidir ve asimilasyonun açık talimatlarını ileten faildir. Türkçenin gereksizliği, din değiştirme telkini, isim değiştirme ve domuz eti dayatması vb. maddeleri duyuran karakterdir. Eserde politik şiddet, onunla görünür kılınır.
Süleyman Gavazov: Türk kimliğinden uzaklaşmayı meşrulaştıran karakterdir. Bulgarlarla evliliği normalleştirme tartışmasının içinde yer alır.
