Cimcime Hatun Kümbeti, Erzurum şehir merkezinde, Cumhuriyet Caddesi üzerinde ve Ulu Camii yakınında yer almaktadır. Yapı, Erzurum şehir surları içerisinde konumlanmıştır.

Tarihlendirme

Kümbetin inşa tarihi konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Kitabesine göre yapı 1304 (Hicri 704) yılında yapılmıştır. Genel olarak XIII. yüzyıl sonu ile XIV. yüzyıl başları arasında tarihlendirilmektedir.

^{Cimcime Hatun Kümbeti (Türkiye Kültür Portalı)}

Sahibi ve İsimlendirme

Türbe halk arasında “Cimcime Hatun” veya “Cimcime Sultan” adıyla bilinmektedir. Osman Turan, yapının Tuğrul Bey döneminin fatihlerinden Cemcem’e ait olduğunu ileri sürmektedir.

Abdurrahim Şerif Beygu ise kümbetin, tarihe geçmeyen Erzurum emirlerinden birine ait olabileceğini belirtmiştir. Kitabede, yapının sahibesi olarak “Melike Ahmed Kan kızı Çengâl Hatun” adı geçmektedir. Ancak taşın kırık olması sebebiyle ismin farklı şekillerde okunması mümkündür (Cencâl, Cengâl, Çiçek, Haccâl, Hıncâl vb.).

Kümbetin giriş kapısı üzerinde yer alan kitabede şu ifadeler bulunmaktadır:

“Bu kubbenin (türbenin) sahibesi bağışlanmış Melike Ahmed Kan kızı Çengâl Hatun’u (Allah) bağışlasın. Allah onun makamını serin kılsın (Cehennem sıcağından korusun). 704 senesinin Sefer (Eylül) ayında vefat etti.”

^{Cimcime Hatun Kümbeti (Türkiye Kültür Portalı)}

Mimari Özellikler

Plan: Silindirik kaideli ve gövdeli, tek katlıdır.

Örtü Sistemi: İçten kubbe, dıştan konik külah ile örtülüdür.

Malzeme: İçte ve dışta düzgün kesme taş, duvar içlerinde moloz dolgu kullanılmıştır.

Pencere ve Girişler

Kuzeyde giriş kapısı bulunmaktadır. Doğu, batı ve güneyde pencereler yer alır; günümüzde doğudaki pencere dışında diğerleri kapatılmıştır. Güneydeki pencere aynı zamanda mihrap işlevi taşımaktadır. Bu bölüm dikdörtgen çerçeve içine alınmış, yarım daire niş üç sıra mukarnasla örtülmüş ve köşeleri sütuncelerle yumuşatılmıştır. Gövde, silindirik kaide üzerinde yükselmiş ve on iki yuvarlak kemer ile düzenlenmiştir. Kemerler basık formdadır ve külahın altında sonlanmaktadır. Sade bir yapıdır. Süsleme olarak yalnızca külah altında meander (geometrik) motifli kuşak bulunmaktadır.

İç Mekân

İç mekân kubbe ile örtülüdür. Pencerelerden doğu ve batıdakiler küçük, güneydeki daha geniş tutulmuştur. Pencere düzeni asimetrik özellik göstermektedir.

Mezarlar

Kümbet içerisinde bulunan mezar taşlarının bir kısmı günümüze ulaşmamıştır. Eldeki verilerden bir mezarın bir kadına ait olduğu anlaşılmaktadır.