Develi gaceri, Kayseri'nin Develi ilçesinde yetiştirilen, ve halk arasında "gernik" olarak adlandırılan Triticum turgidum L. var. dicoccum çeşidi buğdaydan elde edilen, kavuzlu bir buğday türüdür. Gacer, 2n=28 tetraploid kromozom ve AABB gen grubuna dâhil bir buğdaydır. Genetik yapısı değiştirilmemiş eski bir Triticum turgidum L. var. dicoccum çeşidinden üretildiği için, yüksek tane kalitesine sahip protein ve mineral içeriği zengin bir buğdaydır. Develi gaceri, doğal tozlaşmanın dışında genetik olarak hiçbir müdahale edilmemiş emmer buğdayı sınıfındandır.

^{Develi Gaceri (Anadolu Ajansı)}

Ürünün Tanımı ve Morfolojik Özellikleri

Develi gaceri buğdayının başağı, her birinde tek dane bulunduran ve tek başakçıkların karşılıklı iki sırasından oluşan kavuz adı verilen kılıfla kaplıdır. Bu kavuzlu yapı hastalıklara ve mantarlara karşı direnç sağlar.

• Başağın Görünümü: Başak taneleri beyaz, tüylü ve mumsu yapıya sahiptir. Büyüme habitusu dik gelişen yapıdadır.
• Kromozom ve Genom: 2n=28 tetraploid kromozom ve AABB gen grubuna sahiptir.
• Gelişme Tabiatı: Yazlıktır.
• Başağın Profilden Şekli: Paralel kenarlıdır.
• Başak Yoğunluğu: Gevşektir.

Tane ve Fiziksel Özellikler

Üretim Metodu

Tarla Hazırlığı ve Ekim

Develi gaceri kışa dayanıklı olmadığı için yazlık olarak şubat - mart aylarında ekilir.

• Toprak Hazırlığı: Kıştan önce ikileme ya da üçleme usulüne göre pullukla yapılır. Her hasattan sonra tarla, gölge tavında iken 15-20 cm derinlikte meyile dik yönde pullukla sürülür.

• Ekim Yöntemi: Ekim işlemi, serpme ekim şeklinde geleneksel olarak ya da makineli ekim şeklinde doğrudan kavuzlu taneler kullanılarak yapılabilir. En uygunu kombine mibzerle ekimdir.

• Tohum Miktarı: Ekimde kullanılan tohum miktarı 20-30 kg (kavuzlu halde) arasındadır. Mibzerle ekimde dekar başına 16-18 kg tohum yeterli olup, serpme ekim yapılırsa bu miktara 2-3 kg daha eklenmelidir.

• Ekim Derinliği ve Sıra Aralığı: Ekim işlemi; sıra arası 15-20 cm, ekim derinliği 4-6 cm olacak şekilde yapılır.

Gübreleme ve Sulama

• Gübreleme: Develi gaceri yoğun olarak kullanılmayan eğimi yüksek alanlarda yetiştirildiği için gübre gereksinimi düşüktür. Gerekli hallerde dekara 1.5-2 ton çiftlik gübresi verilerek sulama yapılmaksızın yetiştirilebilir.

• Sulama: Yetiştirme süresi boyunca, yeterli ve düzenli yağış olması durumunda sulamaya ihtiyaç duymaz. Öngörülemez iklim değişiklikleri gibi koşullarda tarlaya yağmurlama sulama metoduyla su takviyesi yapılabilir.

Hasat ve Depolama

• Hasat Zamanı: Temmuz - ağustos aylarıdır. Normal kışlık ekilen diğer buğdaylara göre 20-25 gün daha sonra, 25 Temmuz - 10 Ağustos aralığında hasat olgunluğuna gelir.

• Hasat Yöntemi: Hasadı biçerdöverle yapılır. Kavuzlu yapıya sahip olduğundan, biçerdöverle yapılan hasatta tamamen çıplak yapıda tane elde edilemez. Bu nedenle biçim yapıldıktan sonra taş değirmende kavuzundan ayrılır ve savurma işleminden geçirilir.

• Depolama Koşulları: Depolanacağı alanın içi sıcaklığı 15°C 'yi geçmemeli ve tane nem oranı %10-12 aralığında korunmalıdır.

• Depolama Şekli: Sofralık olarak değerlendirilecek kısım kavuz ayırma işleminden önce yığın halinde ambarda depolanır. Tohumluk olarak kullanılacak bölümü (doğrudan kavuzları ile) ise çuvallar halinde depolanabilir. Sofralık ve un amacıyla kullanılacak ürün kavuz ayırma işleminden sonra bez çuvallarda (5, 10, 15, 20, 25, 50 kg ve üzeri) veya kese kâğıdı/naylon ambalajlarda (250, 500 ve 1000 g) saklanır.

^{Develi Gaceri (Anadolu Ajansı)}

Ürün Verimi

Develi gacerinin dekar başına verimi ortalama 105kg olup, verim yetiştirildiği iklim ve toprak şartlarına bağlı olarak 75-130kg arasında değişim gösterebilir.

Kullanım Biçimi ve Denetim

Kullanım Biçimi

Develi gaceri ibareli logo ve mahreç işareti amblemi, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer alır. Ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde kullanılamadığında, işletmede kolayca görülecek şekilde bulundurulur.

Denetim

Denetimler, Develi Belediyesi ve Kayseri Üniversitesinin koordinasyonunda; Kayseri Büyükşehir Belediyesi, Develi İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Develi Ziraat Odası, Kayseri Üniversitesi Safiye Çıkrıkçıoğlu Meslek Yüksekokulu ile Develi Belediyesinden konuda uzman birer kişinin katılımıyla 5 kişiden oluşan denetim mercii tarafından yapılır.

Denetim Sıklığı

Ekim (şubat-mart) ve hasat (temmuz-ağustos) dönemlerini kapsayacak şekilde yılda iki defa, ayrıca gerek görülmesi veya şikâyet halinde ise her zaman gerçekleştirilir.

Denetime Esas Kriterler

• Üretimde kullanılan buğday çeşidinin uygunluğu.
• Ekim yapılan tarla şartlarının, depolama ve ambalajlama koşullarının uygunluğu başta olmak üzere üretim metoduna uygunluk.
• Hasat edilen ürünün morfolojik, agronomik ve tane özelliklerinin uygunluğu.
• İbarenin, logosunun ve amblemin kullanımının uygunluğu.