Diş çürüğü, diş sert dokularının mikrobiyal etkileşimler sonucu demineralizasyonu ve organik madde kaybıyla karakterize, yaygın bir enfeksiyöz hastalıktır. Bu süreç, fermente olabilen karbonhidratların ağız içindeki bakteriler tarafından asitlere dönüştürülmesiyle başlar. Oluşan asidik ortam, diş minesinin mineral yapısını bozar ve çürük oluşumuna zemin hazırlar.

Risk Faktörleri

Diş çürüğünün gelişiminde çeşitli risk faktörleri rol oynar:

• Diş Yapısı: Anatomik olarak girintili çıkıntılı yüzeyler, plak birikimine ve çürük oluşumuna daha yatkındır.
• Mikroorganizmalar: Streptococcus mutans ve Lactobacillus türleri gibi karyojenik bakteriler, çürük gelişiminde etkilidir.
• Karbonhidrat Tüketimi: Sık ve aşırı şekerli gıda tüketimi, asit üretimini artırarak çürük riskini yükseltir.
• Tükürük: Tükürük, diş yüzeylerini temizler ve asitleri nötralize eder. Tükürük akışının azalması, çürük riskini artırabilir.
• Ağız Hijyeni: Yetersiz ağız hijyeni, plak birikimini ve dolayısıyla çürük oluşumunu kolaylaştırır.
• Sosyoekonomik Faktörler: Düşük sosyoekonomik düzey, ağız sağlığı hizmetlerine erişimi kısıtlayabilir ve çürük riskini artırabilir.

^{Diş çürüğü. (Yapay zeka ile oluşturulmuştur.)}

Sınıflandırma

Diş çürükleri, çeşitli kriterlere göre sınıflandırılabilir:

• Lokalizasyonuna Göre: Çürükler, pit ve fissür, düz yüzey ve kök çürükleri olarak sınıflandırılır.
• Lezyon Derinliğine Göre: Çürükler, mine, dentin ve pulpa seviyelerine göre sınıflandırılır.
• Klinik Görünümüne Göre: Aktif ve inaktif çürükler olarak ayrılır.
• İlerlemesine Göre: Akut (hızlı ilerleyen) ve kronik (yavaş ilerleyen) çürükler olarak sınıflandırılır.

Epidemiyolojik Değerlendirme Yöntemleri

Diş çürüğünün toplum düzeyinde değerlendirilmesinde çeşitli indeksler kullanılır:

• DMFT/DMFS İndeksi: Çürük, eksik ve dolgulu diş sayısını belirlemek için kullanılır.
• ICDAS (Uluslararası Diş Çürüğü Tespit ve Değerlendirme Sistemi): Çürük lezyonlarını daha ayrıntılı değerlendirmek için geliştirilmiştir.
• PUFA İndeksi: Pulpa, ülserasyon, fistül ve apse varlığını değerlendirir.
• Bu indeksler, diş çürüğünün yaygınlığını ve şiddetini belirlemek için kullanılır.

Güncel Teşhis Yöntemleri

Diş çürüğünün teşhisinde kullanılan yöntemler, teknolojik gelişmelerle birlikte çeşitlenmiştir:

• Görsel ve Dokunsal Muayene: Kliniklerde en yaygın kullanılan yöntemdir; ancak erken aşamadaki çürükleri tespit etmede sınırlamaları bulunmaktadır.
• Radyografi: Görsel muayeneyi destekleyen bir yöntemdir, ancak erken lezyonları tespit etmede yetersiz kalabilir.
• Fiber Optik Transillüminasyon (FOTI): Dişin iç yapısını ışıkla inceleyerek çürükleri tespit etmeye yardımcı olur.
• Dijital Görüntüleme Yöntemleri: Dijital radyografi ve diğer gelişmiş görüntüleme teknikleri, çürüklerin daha hassas tespitini sağlar.
• Bu yöntemler, çürüklerin erken teşhisini mümkün kılarak, daha etkili tedavi planlamasına olanak tanır.