Diyalog ve Kalkınma için Dünya Kültürel Çeşitlilik Günü, her yıl 21 Mayıs’ta kutlanan uluslararası bir gündür. Bu gün, dünya kültürlerinin zenginliğini ve barış ile sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında kültürler arası diyalogun temel rolünü vurgulamaktadır. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, bu günü 2002 yılında ilan etmiş; karar UNESCO’nun 2001 yılında kabul ettiği Kültürel Çeşitlilik Evrensel Bildirgesi’ne dayanmıştır. Bildirge, kültürel çeşitliliği insanlık için biyolojik çeşitlilik kadar gerekli bir unsur olarak tanımlamaktadır.

Tarihçe

UNESCO Genel Konferansı, 2001 yılında Kültürel Çeşitlilik Evrensel Bildirgesi’ni kabul ederek kültürün barışçıl bir arada yaşama ve kalkınma süreçlerindeki yerini uluslararası düzeyde tanımlamıştır. Bu bildirge, kültürel çeşitliliğin insanlığın ortak mirası olduğunu ve korunması gerektiğini vurgulamıştır. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, bu bildirgenin ardından 2002 yılında 57/249 sayılı kararla 21 Mayıs’ı “Diyalog ve Kalkınma için Dünya Kültürel Çeşitlilik Günü” olarak ilan etmiştir.^【1】 

2015 yılında Birleşmiş Milletler tarafından kabul edilen 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi, kültürel çeşitliliğin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmadaki rolünü daha da ön plana çıkarmıştır. Aynı yıl Aralık ayında kabul edilen A/C.2/70/L.59 sayılı Kültür ve Sürdürülebilir Kalkınma kararı, kültürel çeşitliliğin kalkınmanın ayrılmaz bir parçası olduğunu vurgulamıştır. Böylece bu gün, kültürün kapsayıcı, barışçıl ve sürdürülebilir toplumlar oluşturmadaki önemini hatırlatmaktadır.

Amaç

Bu günün temel amacı, kültürel çeşitliliğin korunmasını teşvik etmek ve kültürler arası diyaloğun toplumlar arasında karşılıklı anlayışı güçlendirmedeki rolünü hatırlatmaktır. UNESCO ve Birleşmiş Milletler, kültürel çeşitliliği ekonomik, toplumsal ve çevresel boyutlarıyla sürdürülebilir kalkınmanın önemli bir unsuru olarak ele almaktadır. 21 Mayıs, kültürler arası etkileşimin, hoşgörünün ve karşılıklı saygının geliştirilmesine katkıda bulunmayı hedeflemektedir.

Kültürel Çeşitlilik ve Sürdürülebilir Kalkınma

Kültürel çeşitlilik, toplumların ekonomik ve sosyal kalkınmasında yaratıcı endüstriler aracılığıyla önemli bir rol oynamaktadır. UNESCO’nun 2005 yılında kabul ettiği Kültürel İfadelerin Çeşitliliğinin Korunması ve Geliştirilmesi Sözleşmesi, kültür politikalarının güçlendirilmesi ve kültürel çeşitliliğin korunması için uluslararası düzeyde yasal bir çerçeve oluşturmuştur. UNESCO’nun Politika İzleme Platformu verilerine göre, üye devletler kültürel yönetişim sistemlerini destekleyen 4.700’den fazla politika ve önlem geliştirmiştir. UNESCO, kültür ve yaratıcı endüstriler sektörünü, sürdürülebilir kalkınmanın güçlü bir aracı olarak tanımlamaktadır.

UNESCO’nun Çalışmaları ve Uygulamaları

UNESCO, gelişmekte olan ülkelerde yaratıcı ekonomiyi güçlendirmek amacıyla adil kültürel alışverişin teşvik edilmesi ve sanatçılar ile kültür profesyonelleri için uluslararası çalışma fırsatlarının artırılması yönünde çalışmalar yürütmektedir. Bu kapsamda oluşturulan fonlar ve projeler, yaratıcı alanlarda uluslararası iş birliğini desteklemekte ve kültür profesyonellerinin seslerini güçlendirmektedir.

Önemi

Diyalog ve Kalkınma için Dünya Kültürel Çeşitlilik Günü, kültürün barış, karşılıklı anlayış ve toplumsal uyumun temeli olduğunu vurgulamaktadır. Gün, farklı kültürlerin bir arada yaşamasının yalnızca bir zenginlik değil, aynı zamanda küresel barış ve sürdürülebilir kalkınma için bir gereklilik olduğunu hatırlatmaktadır. UNESCO, bu vesileyle kültürel çeşitliliğin korunması ve kültürler arası diyalogun güçlendirilmesi yönündeki uluslararası çabaları desteklemektedir.