Diyarbakır ayvalı kavurma, Türkiye’nin Diyarbakır iline özgü, Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret tescili yapılmış geleneksel bir yemektir. Ürün, yöresel üretim teknikleri ve tescil kapsamında belirtilen malzeme kullanımıyla hazırlanır. Tescil dokümanlarında, Diyarbakır ayvalı kavurmasının bölge mutfağına özgü üretim biçimi ile karakterize edildiği belirtilmektedir.

^{Diyarbakır Ayvalı Kavurma (AA)}

Coğrafi İşaret Tescili ve Tescil Bilgileri

Diyarbakır ayvalı kavurma, 7 Haziran 2022 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret olarak tescillenmiştir. Bu tescil, ürünün yalnızca Diyarbakır sınırları içinde ve belirlenen geleneksel şartlara uygun olarak üretilmesini zorunlu kılar. Tescil numarası 1139’dur. Coğrafi işaret tescili, ürünün ayırt edici niteliklerinin korunmasını, üretim kalitesinin sürekliliğini ve yöresel kimliğinin muhafazasını sağlar.

Tarihçe ve Üretim Geleneği

Diyarbakır ayvalı kavurmanın üretim geleneği, yörede yetiştirilen kuzu etinin kabuğu soyulmamış ayva ile birlikte kavrulması esasına dayanır. Üretim yöntemi ve malzeme kullanımı, kuşaktan kuşağa aktarılmakta ve tescil kapsamında korunmaktadır.

Kullanılan Malzemeler

• 1 kg kemiksiz kuşbaşı koyun eti
• 2 adet orta boy ayva
• 2 yemek kaşığı margarin (tereyağı veya kuyruk yağı olarak da kullanılabilir)
• Tuz

Kuzu eti, Diyarbakır sınırları içinde yetiştirilen 1 yaşına gelmiş kuzulardan temin edilir. Tereyağı ise bölgenin keçi sütünden üretilir.

Üretim Yöntemi

Koyun eti yıkanmadan tavanın içine konur ve kendi suyunda yaklaşık bir saat pişirilir. Kabukları soyulmamış ayvalar iri küpler halinde doğranarak etin içine eklenir. Tuz ilave edilip, 20 dakika kadar kavrulur. Pişirme sırasında margarin kullanılır. Pişen et ve ayva tencereden alınır, kalan yağda margarin eritilir. Serviste et ve ayva dilimleri tırnaklı pide üzerine yerleştirilir ve yemeğin suyu üzerine dökülerek sıcak servis edilir.

Yemek tırnaklı pide üzerinde, üzerine dökülen et suyu ile sıcak olarak sunulur.

^{Diyarbakır Ayvalı Kavurma (Diyarbakır Valiliği)}

Ayırt Edici Özellikler

Diyarbakır ayvalı kavurma, kullanılan kuzu eti, ayva ve tereyağı/kuyruk yağı ile hazırlanması, kabuğu soyulmamış ayva kullanılması ve tırnaklı pide ile birlikte sıcak servis edilmesi ile diğer yöresel kavurmalardan ayrılır.

Ödüller ve Başarılar

2019 yılında Üçkuyu Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi öğrencileri tarafından hazırlanan Ayvalı kavurma ve reyhan şerbeti, “5. Ulusal Genç Turizmciler Yarışıyor” etkinliğinde altın madalya kazanmıştır.

Yaygınlık ve Tüketim Alanları

Diyarbakır ayvalı kavurma, bölgesel mutfak kültürünün tanıtıldığı yerel ve ulusal etkinliklerde sunulmaktadır. Ürün, coğrafi işaretle tescillenmiş 52 yöresel ürün arasında yer alır.