Diyarbakır erikli yaz türlüsü, Diyarbakır mutfak kültürünün yaz mevsimine özgü geleneksel yemeklerinden biridir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işaretiyle koruma altına alınan bu yemek, 11 Ekim 2021 tarihinde tescillenmiş olup üretim metodu ve bileşenleriyle Diyarbakır iliyle özdeşleşmiştir.
Tanım ve Ayırt Edici Özellikler
Bu türlünün temel bileşenleri arasında kuzu eti, çeşitli yaz sebzeleri, ekşi erik ve yeşil çağla (badem çağlası) yer alır. Diyarbakır erikli yaz türlüsü, hem kullanılan malzemelerin hem de pişirme yönteminin bölgeye özgü olmasıyla ayırt edilir. Yemeğin ünü ve bilinirliği, üretildiği coğrafi sınırla doğrudan ilişkilidir.
Üretim Metodu
Altı kişilik bir porsiyon için ortalama bileşenler şunlardır:
- 500 g kuzu kuşbaşı et
- 1’er adet orta boy patates, kabak ve patlıcan
- 2 adet yeşil soğan
- 100 g ekşi erik
- 100 g taze fasulye
- 100 g yeşil çağla
- 1 baş taze sarımsak
- 2 adet domates
- 100 g bamya
- 5 adet sivri biber
- 2 yemek kaşığı tereyağı
- 1 yemek kaşığı domates salçası
- 7 g baharat (kırmızı pul biber ve karabiber)
- 7 g tuz
- Yeterince su
Kuzu eti ağır ateşte haşlandıktan sonra, ayrı bir tencerede tereyağı ile domates salçası kavrulur. Tuz ve baharatlar eklenir. Haşlanmış et bu karışıma katılarak kavrulmaya devam edilir. Ardından kuşbaşı doğranmış sebzeler eklenir. Etin haşlama suyu da ilave edilerek pişirme süreci başlatılır. Pişmeye yakın ekşi erik ve yeşil çağla eklenir; bu aşamada karıştırma yapılmaz. Ortalama 45 dakikada pişen yemek sıcak olarak servis edilir.
Coğrafi Sınır ve Üretim Koşulları
Diyarbakır erikli yaz türlüsünün tüm üretim aşamaları Diyarbakır ili sınırları içinde gerçekleştirilmelidir. Kuzu eti, ekşi erik ve yeşil çağla gibi temel bileşenlerin tercihen bu coğrafi sınırdan temin edilmesi esastır.
Denetim Süreci
Ürünün coğrafi işaret kullanımına ve üretim metoduna uygunluğu, Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda, en az üç kişilik bir denetim mercii tarafından kontrol edilir. Denetimler yılda en az bir kez yapılır; gerektiğinde veya şikâyet üzerine ek denetimler gerçekleştirilebilir. Denetim sonuçları Türk Patent ve Marka Kurumuna raporlanır. Uygunsuzluklar ve alınması gereken tedbirler ilgili kişi veya kurumlara bildirilir.
