Edremit zeytinyağı, Türkiye'nin Balıkesir iline bağlı Edremit ilçesi ve çevresinde yetiştirilen Ayvalık çeşidi zeytinlerden elde edilen, duyusal ve kimyasal özellikleriyle ayırt edici nitelik taşıyan natürel sızma zeytinyağıdır. 13 Aralık 2017 tarihinde Edremit Ticaret Odası tarafından “menşe adı” olarak tescillenmiş ve 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında coğrafi işaret korumasına alınmıştır.
Coğrafi Sınır ve Doğal Koşullar
Edremit zeytinyağının üretim alanı; kuzeyde Kaz Dağları, batıda Mıhlı Çayı ve Küçükkuyu Beldesi, doğuda Havran ve Burhaniye ilçeleriyle çevrelenmiş özel bir mikroklimaya sahiptir. Bu bölge, Kaz Dağları ve Madra Dağı gibi doğal bariyerlerle sert rüzgârlardan korunurken, Edremit Körfezi’nden esen nemli imbat rüzgârları sayesinde zeytin ağaçları kurak yıllarda dahi zarar görmeden gelişebilir. Toprak yapısı tınlı, killi-tınlı, milli, killi ve kumlu-tınlı çeşitlilik gösterir.
Duyusal Özellikler
Edremit zeytinyağı, burun ve geniz yoluyla algılanan meyvemsilik özellikleriyle tanınır. Çağla badem, golden elma, vanilya, çiçekler, muz kabuğu, çimen, yeşil meyvemsi, fındık, taze ceviz, enginar ve domates gibi aromalardan en az biri veya birkaçı düşük ya da orta şiddette hissedilir. Tadım sırasında ağızda hafif akıcı, “su gibi” tanımlanan bir his bırakır. Tam olgunlukta toplanan zeytinlerden elde edilen yağ, dilde tatlımsı bir etki yaratır. Acılık ve yakıcılık özellikleri ise genellikle düşük ya da orta düzeydedir; karabiber acısı ve genizde hafif batma hissiyle tanımlanabilir.
Kimyasal ve Fiziksel Nitelikler
Edremit zeytinyağı, Türk Gıda Kodeksi’nde natürel sızma zeytinyağı için belirlenen kalite ve saflık kriterlerine uygunluk gösterir. Alfa tokoferol (E vitamini) miktarı en az 150 mg/kg’dır. Bu değer, yağın antioksidan kapasitesini ve besleyici niteliğini destekler.
Üretim Süreci
Zeytin hasadı Ekim ortasında başlar, Şubat sonuna kadar devam eder. Yalnızca ağaçtan elle veya makineyle toplanan, toprakla temas etmemiş zeytinler kullanılır; dip zeytinler kesinlikle dışlanır. Hasat edilen zeytinler, hava sirkülasyonu sağlayan plastik kasalarda taşınır ve 10 saat içinde sıkım işlemi tamamlanır.
Zeytinler temizlenip yıkandıktan sonra kırma, yoğurma (malaksasyon), ekstraksiyon ve ayrıştırma işlemlerinden geçer. Yoğurma sırasında sıcaklık 27°C’yi, süre ise 45 dakikayı geçmemelidir. Yağ, iki veya üç fazlı dekantör sistemleriyle ayrıştırılır. Depolama, paslanmaz çelik tanklarda, hava teması minimize edilerek gerçekleştirilir. Ambalajlama bölge dışında yapılacaksa, taşıma ekipmanları gıda ile temasa uygun ve temizlenebilir nitelikte olmalıdır.
Denetim ve Koruma
Edremit zeytinyağının üretimi ve coğrafi işaret kullanımı, Edremit Ticaret Odası koordinasyonunda yılda en az bir kez denetlenir. Denetim kurulu; Edremit Ticaret Odası, Edremit Meslek Yüksekokulu, Edremit İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Edremit Ticaret Borsası temsilcilerinden oluşur. Gerekli durumlarda duyusal analizler ve kalite testleri kamu veya özel laboratuvarlarda gerçekleştirilir. Tescil ettiren kurum, hukuki süreçleri yürütme yetkisine sahiptir.