Endonezya’da Ağustos ve Eylül 2025’te patlak veren protestolar, milletvekillerine tanınan ayrıcalıklar ve ekonomik sorunlar etrafında gelişen, geniş çaplı şiddet olaylarına dönüşmüş toplumsal ayaklanmalardır. Gösteriler, özellikle milletvekillerine ödenen yüksek konut ödeneği ve polisin bir motosikletli kuryeyi ezerek öldürmesi sonrasında ülke geneline yayılmıştır.

^{Jakarta’da Polis Barikatı (Anadolu Ajansı)}

Arka Plan

Protestoların temel nedeni, milletvekillerine Eylül 2024’ten itibaren aylık 50 milyon rupiah (yaklaşık 3.000 ABD doları) tutarında konut ödeneği verilmesidir. Bu miktar, Endonezya’daki asgari ücretin yaklaşık on katına, yoksul bölgelerdeki asgari ücretin ise yirmi katına eşdeğerdir. Kamuoyunda büyük tepki yaratan bu karar, yüksek yaşam maliyetleri, artan vergiler ve işsizlikle mücadele eden halkın hoşnutsuzluğunu artırmıştır.

Protestoların Seyri

İlk Olaylar

Gösteriler, Jakarta’da binlerce öğrencinin parlamento binasına yürüyüşüyle başlamıştır. Polis kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanmış, öğrenciler taş ve şişelerle karşılık vermiştir. Kısa süre sonra protestolar ülke geneline yayılmıştır.

Kurye Ölümü

21 yaşındaki motosikletli kurye Affan Kurniawan’ın, bir polis aracının kalabalığın içine dalması sonucu hayatını kaybetmesi, gösterilerin dönüm noktası olmuştur. Olay anına ait görüntülerin sosyal medyada yayılmasıyla öfke daha da artmış, çeşitli kentlerde polis şiddetine karşı gösteriler düzenlenmiştir.

Şiddetin Yayılması

Göstericiler Jakarta, Surabaya, Bandung, Semarang, Yogyakarta ve Medan gibi şehirlerde sokaklara çıkmıştır. Makassar’da belediye binasının ateşe verilmesi sonucu en az üç kişi ölmüş, bazıları ağır yaralanmıştır. Finans Bakanı Sri Mulyani Indrawati’nin evi de yağmalanmış, bazı milletvekillerinin evleri tahrip edilmiştir.

^{Endonezya’da Yangın ve Protestocular (Anadolu Ajansı)}

Can Kaybı ve Yaralılar

Gösteriler sırasında en az sekiz kişinin öldüğü, yüzlerce kişinin yaralandığı bildirilmiştir. Ölenler arasında öğrenciler, siviller ve istihbarat görevlisi olduğu şüphesiyle linç edilen bir kişi yer almaktadır.

Hükûmetin Tepkisi

Cumhurbaşkanı Prabowo Subianto, kamuoyundaki tepkiyi azaltmak amacıyla milletvekillerine verilen bazı ayrıcalıkları kaldıracağını açıklamıştır. Konut ödenekleri iptal edilmiş, yurtdışı gezilerine moratoryum getirilmiştir. Aynı zamanda asker ve polise yağmacılara karşı sert önlem alma talimatı verilmiştir.

Subianto, olayları “vatana ihanet” ve “terörizm” boyutuna taşıyabilecek girişimler olarak nitelendirmiştir. Protestoların sürmesi üzerine devlet, Jakarta’da kontrol noktaları kurmuş ve zırhlı araçlar konuşlandırmıştır.

^{Subianto Portresiyle Protesto (Anadolu Ajansı)}

Protestoların Geçici Olarak Durdurulması

Öğrenci birlikleri ve sivil toplum örgütleri, artan güvenlik önlemleri ve olası şiddet endişesi nedeniyle Jakarta’daki protestolarını ertelemişlerdir. Endonezyalı Kadınlar İttifakı ve bazı öğrenci grupları, “imkânsız koşullar” gerekçesiyle eylemleri durdurduklarını duyurmuştur. Ancak bazı bölgelerde gösterilerin devam ettiği bildirilmiştir.