Erzurum kadayıf dolması, Türkiye'nin Erzurum iline özgü, mahreç işareti ile tescillenmiş geleneksel bir tatlı türüdür. Tel kadayıfın içerisine dövülmüş ceviz konularak sarılan, yumurtaya bulanıp kızgın yağda kızartıldıktan sonra soğuk şerbete batırılarak hazırlanan bu tatlı, özellikle Ramazan ayında iftar sofralarında tüketilmektedir.
Erzurum Kadayıf Dolması (Türkiye Kültür Portalı)
Coğrafi İşaret Durumu
Erzurum kadayıf dolması, 26 Haziran 2012 tarihinde Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından mahreç işaretiyle tescillenmiştir. Başvurusu 1 Mart 2010 tarihinde yapılan bu coğrafi işaret, tatlının Erzurum’a özgü geleneksel üretim bilgisi ve kültürel niteliğini koruma amacı taşımaktadır. Başvuru sahibi Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası’dır.
Denetim, Erzurum Ticaret ve Sanayi Odası’nın koordinasyonunda; Erzurum Büyükşehir Belediyesi, İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile ilgili meslek odalarının katılımıyla gerçekleştirilmektedir. Denetimler, üretim yöntemi, malzeme uygunluğu ve işaretin kullanım biçimine odaklanarak ürünün yerel kimliğinin sürdürülebilirliğini sağlamayı hedeflemektedir.
Hazırlık Süreci ve Malzemeler
Erzurum Kadayıf dolması; tel kadayıf, ceviz içi, yumurta, kızartma yağı ve şekerli şerbet gibi malzemelerle yapılır. Yaklaşık 20-25 gram tel kadayıfın içine 5-10 gram arası dövülmüş ceviz konur. Dolmalar sarıldıktan sonra iyice çırpılmış yumurtaya batırılır, süzdürülerek fazla yumurtadan arındırılır ve kızgın yağda altın sarısı renk alıncaya kadar 7-10 dakika kızartılır. Son aşamada soğuk şerbete batırılır ve birkaç dakika bekletilerek tatlının şerbeti tamamen çekmesi sağlanır. Şerbet, 1 kg toz şekerin 700 gram suyla kaynatılmasıyla hazırlanır ve içine çeyrek limon suyu sıkılır.
Kadayıf Dolmasının Yapılışı ( AA)
Tarihi ve Kültürel Bağlamı
Kadayıf dolması, Osmanlı döneminden beri Erzurum’da yapılan geleneksel tatlılardan biridir. Özellikle Ramazan ayında iftar sofralarının vazgeçilmezi olan bu tatlı, yöredeki toplumsal ve kültürel yaşantının bir parçasıdır. Erzurumlu kadınların mutfak becerilerinin bir göstergesi olarak kabul edilir ve şehrin her ilçesinde benzer biçimde hazırlanır. Yerel halk tarafından, Ramazan ayında özel günlerde ve misafir ağırlama zamanlarında sıklıkla yapılan bir tatlıdır.
Bölgesel Özellikleri ve Farklı Yorumları
Erzurum’da kadayıf dolması geleneksel olarak ceviz içiyle yapılsa da bazı bölgelerde fındık ya da kaymak gibi alternatif malzemelerle de çeşitlendirilmektedir. Ancak coğrafi işaret kapsamındaki üretimlerde, standart tarif ve malzemelere sadık kalınması esastır. Tatlının dokusunu belirleyen en önemli unsur, tel kadayıfın yapısıdır; çok ince ya da kalın olmaması gerekir.
