EuroLeague, Avrupa kıtasında profesyonel düzeyde düzenlenen kulüpler arası basketbol organizasyonları arasında en üst düzeyde yapılandırılmış turnuvadır. Turnuva, merkezi İspanya’nın Barselona kentinde bulunan Euroleague Basketball S.L. isimli özel bir şirket tarafından yönetilmektedir. Organizasyon, hem yapısal niteliği hem de katılımcı profili açısından Avrupa’daki profesyonel kulüp basketbolunun uluslararası düzeyde temsil edildiği başlıca platformlardan biridir.

^{EuroLeague Basketbol Topları (AA)}

Tarihçe

Kuruluş ve FIBA Dönemi (1958–2000)

EuroLeague’in tarihsel kökeni, 1958 yılında FIBA (Uluslararası Basketbol Federasyonu) tarafından başlatılan “FIBA European Champions Cup” organizasyonuna dayanmaktadır. Bu dönem boyunca turnuvaya yalnızca ulusal lig şampiyonları katılma hakkına sahipti. Bu yapı, Avrupa’daki kulüpler arası basketbolun kıta çapında örgütlenmesine ve yaygınlaşmasına zemin hazırlamıştır.

EuroLeague Basketball Organizasyonuna Geçiş (2000–Günümüz)

2000 yılında, bazı Avrupa kulüplerinin girişimiyle kurulan Euroleague Basketball S.L., turnuvanın organizasyon haklarını FIBA’dan devralmıştır. Bu geçişle birlikte organizasyon bağımsız ve ticarileşmiş bir yönetime kavuşmuş, turnuva yapısı yeniden düzenlenmiştir. 2001 yılından itibaren “EuroLeague” adıyla sürdürülen turnuva, yeni formatıyla birlikte lisans sistemine geçmiş ve bazı kulüplerin uzun vadeli katılımı güvence altına alınmıştır.

Organizasyon Yapısı

Euroleague Basketball S.L.

Turnuvanın düzenleyicisi konumundaki Euroleague Basketball S.L., kâr amacı güden özel statülü bir şirkettir. Şirketin yönetim yapısında bazı kulüpler hissedar olarak yer almaktadır. Euroleague Basketball aynı zamanda ikinci seviye bir Avrupa kupası olan EuroCup turnuvasının da organizasyonunu yürütmektedir.

Takım Katılım Modeli

EuroLeague turnuvasına her sezon 18 takım katılmaktadır. Bu takımların bir kısmı uzun vadeli “A lisansı”na sahiptir ve doğrudan katılım hakkına sahiptir. Diğer kulüpler, EuroCup’ta elde ettikleri başarılar, yerel lig performansları veya organizasyon tarafından verilen wild card davetiyeleri aracılığıyla turnuvaya dahil edilmektedir.

Sezon Formatı

Turnuva üç temel aşamadan oluşmaktadır:

• Normal Sezon: 18 takım, çift devreli lig usulüyle toplam 34 maç yapar.
• Play-Off: Normal sezonu ilk sekiz sırada tamamlayan takımlar, üç galibiyet üzerinden oynanan beş maçlık serilerde karşılaşır.
• Final Four: Play-off aşamasını geçen dört takım, tarafsız sahada düzenlenen ve tek maç üzerinden oynanan yarı final ve final karşılaşmalarıyla şampiyonu belirler.

Başlıca Katılımcı Kulüpler

EuroLeague’e düzenli olarak katılan bazı kulüpler şu şekildedir:

• Real Madrid (İspanya)
• FC Barcelona (İspanya)
• Olympiacos (Yunanistan)
• Panathinaikos (Yunanistan)
• Anadolu Efes (Türkiye)
• Fenerbahçe (Türkiye)
• Maccabi Tel Aviv (İsrail)
• CSKA Moskova (Rusya)* (*2022’den beri turnuvaya dahil edilmemektedir)

Şampiyonluklar ve Başarılar

En Çok Şampiyon Olan Kulüpler

• Real Madrid – 11 Şampiyonluk
• CSKA Moskova – 8
• Panathinaikos – 7
• Maccabi Tel Aviv – 6
• Varese – 5
• Anadolu Efes – 2 (2021, 2022)
• Fenerbahçe – 2 (2017, 2025)

^{2025 EuroLeague Şampiyonu Fenerbahçe Beko (AA)}

Türk Takımlarının Başarıları

• Fenerbahçe (2017 ve 2025 şampiyon, 7 Final Four)
• Anadolu Efes (2021 ve 2022 şampiyon, 4 Final Four)

Yayın Hakları ve Ticari Yapı

Turnuvanın yayın hakları merkezi olarak Euroleague Basketball S.L. tarafından yönetilmektedir. Yayınlar ülkelere göre değişen medya kuruluşları tarafından sağlanmaktadır:

• Türkiye’de yayıncı kuruluş: S Sport
• Uluslararası dijital platform: EuroLeague TV

Turnuvanın ana sponsoru, 2010 yılından bu yana Türk Hava Yolları’dır. Sponsorluk anlaşması kapsamında turnuva resmî olarak Turkish Airlines EuroLeague adıyla anılmaktadır.

Ekonomik ve Sosyal Etki

EuroLeague organizasyonu, Avrupa’daki profesyonel basketbol kulüplerinin gelir yapısında önemli bir kalem oluşturmaktadır. Yayın hakları, sponsorluk anlaşmaları ve organizasyona katılımdan doğan ticari faaliyetler yoluyla kulüplerin finansal sürdürülebilirliğine katkı sağlamaktadır. Ayrıca, genç basketbolcular açısından yüksek görünürlük ve uluslararası deneyim sunan bir platform niteliği taşımaktadır.