Gaziantep Bülbül Yuvası, Gaziantep iline özgü şerbetli tatlılar arasında yer alan, belirgin şekli ve üretim tekniğiyle ayırt edilebilen geleneksel bir üründür. İnce çekilmiş buğday unu, irmik ve tereyağı ile hazırlanan hamurun açılması ve tel tel kesilerek şekillendirilmesiyle elde edilen bu tatlı, genellikle fıstık içiyle doldurularak yuva biçiminde sunulur. Şekillendirilen tatlılar fırınlandıktan sonra, üzerine hazırlanan şeker şerbeti dökülerek tüketilmeye hazır hale getirilir. Üretiminde kullanılan Antep fıstığı, tatlının yöresel karakteristiğini destekleyen temel bir bileşendir.

^{Gaziantep Bülbül Yuvası (Gaziantep Büyükşehir Belediyesi)}

Gaziantep Bülbül Yuvası, 25 Mart 2021 tarihinde yapılan başvurunun ardından 6 Nisan 2022 tarihinde mahreç işareti kapsamında tescillenmiş ve Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından coğrafi işaret korumasına alınmıştır. Bu tescil, tatlının belirli bir coğrafi bölgeye özgü bilgi, beceri ve üretim pratiğiyle hazırlandığını belgelemekte; ürünün özgünlüğünün ve geleneksel niteliğinin korunmasına katkı sağlamaktadır. Coğrafi işaret uygulaması, hem üretici topluluklarının haklarını korumakta hem de tüketiciye ürünün kökenine dair güvence sunmaktadır.

Ürün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri

Gaziantep Bülbül Yuvası, ince açılmış baklavalık yufka, sadeyağ ve coğrafi işaretli Antep fıstığı kullanılarak hazırlanan, şerbetle tatlandırılan bir hamur tatlısıdır. Ürün, adını şeklinin kuş yuvasını andırmasından almakta olup, dairesel formun ortasına yerleştirilen bol miktarda fıstık içiyle karakterize edilir. Tatlının üretiminde kullanılan sadeyağ (arındırılmış tereyağı), geleneksel yağ kullanımını sürdürerek ürünün lezzet ve doku özelliklerini belirler. Yufkanın ince açılması, katmanlı yapının korunması ve pişirme sonrasında şerbetin eşit dağılım göstermesi, ürünün yapısal bütünlüğü açısından önem taşır.

Gaziantep Bülbül Yuvası, yalnızca kullanılan malzemelerle değil, aynı zamanda üretiminde uygulanan teknik bilgi ve ustalıkla da ayırt edilir. Coğrafi işaretli Antep fıstığı, tatlının özgün aromasını destekleyen temel bileşenlerden biridir ve bu fıstığın yalnızca belirli iklim koşullarında yetişmesi, ürüne yöresel bir kimlik kazandırır. Tatlı, Gaziantep mutfak kültüründe uzun süredir bilinen geleneksel bir lezzet olup, bölgeyle kurduğu tarihsel ve kültürel bağ nedeniyle “coğrafi sınır ile ün bağı” taşımaktadır. Bu bağlamda ürün, yalnızca bir gıda maddesi değil, aynı zamanda yerel gastronomi pratiğinin sürekliliğini gösteren bir örnek olarak değerlendirilmektedir.

Üretim Metodu

Bileşenler:

1. Baklavalık yufka için:

• 1 kg özel amaçlı buğday unu
• 3 adet yumurta
• 250 g buğday nişastası
• 10 g kaya tuzu
• 200 ml su

2.Şerbet için:

• 300 g şeker
• 300 ml su
• 3-5 damla limon suyu

3.Tatlı için:

• 650 g toz Antep fıstığı
• 1 kg sadeyağ

Hazırlık Aşamaları:

1. Yufka Hazırlığı:

• Un, yumurta, tuz ve su karıştırılarak yumuşak bir hamur elde edilir.
• Hamurdan yaklaşık 250 g'lık parçalar alınarak buğday nişastası kullanılarak çok ince yufkalar açılır.

2. Şerbet Hazırlığı:

• Su ve şeker karıştırılarak kaynatılır.
• Kaynama başladıktan sonra 3-5 damla limon suyu eklenerek 4 dakika daha kaynatılır.

3.Tatlı Şekillendirme:

• Açılan yufkalar, 13-15 cm uzunluğunda ve 3-5 cm genişliğinde dikdörtgenler halinde kesilir.
• Bu parçalar ince bir oklavaya sarılır ve iki uçtan ortaya doğru itilerek büzülür.
• Büzülen yufkalar oklavadan çıkarılarak iki ucu birleştirilir ve dairesel bir şekil verilir.

4.Pişirme:

• Tepsi sadeyağ ile yağlanır ve şekillendirilen yufkalar tepsiye dizilir.
• Üzerlerine eritilmiş sadeyağ dökülerek oda sıcaklığında 15 dakika dinlendirilir.
• Taş fırında meşe odunu ateşinde 100-120°C'de 20-25 dakika pişirilir.

5.Şerbetleme ve Servis:

• Fırından çıkan tatlıya şerbet dökülür.
• Şerbetini çektikten sonra üzerine toz Antep fıstığı serpilerek servis edilir.

Coğrafi Sınır ve Denetim

Gaziantep Bülbül Yuvası'nın üretimi, yalnızca Gaziantep ili idari sınırları içerisinde gerçekleştirilebilir. Bu coğrafi sınırlama, ürünün özgünlüğünün ve geleneksel niteliklerinin korunması amacıyla belirlenmiştir. Tatlının hazırlanmasında kullanılan malzemelerin niteliği, üretim teknikleri ve pişirme süreçleri, yöreye özgü bilgi ve becerilere dayandığı için bu sınırın dışında üretilen benzer ürünler, coğrafi işaretli “Gaziantep Bülbül Yuvası” olarak kabul edilmemektedir.

Denetim süreci, Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin koordinasyonunda yürütülmekte olup; Gaziantep İl Tarım ve Orman Müdürlüğü ile Gaziantep Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği temsilcilerinden oluşan bir denetim kurulu tarafından düzenli aralıklarla kontrol edilmektedir. Bu denetimler, ürünün coğrafi işaret tescilinde belirtilen üretim standartlarına uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığını değerlendirmeyi amaçlar. Üretimde kullanılan baklavalık yufkanın kalınlığı, sadeyağın niteliği, Antep fıstığının kökeni ve şerbetleme yöntemi gibi unsurlar, denetim sürecinin temel kriterlerini oluşturur. Böylece ürünün kimliği korunurken, coğrafi işaretin ticari ve kültürel güvenilirliği de sağlanmaktadır.