Gine Bissau Askeri Müdahalesi, 26 Kasım 2025 tarihinde ülkenin başkentinde ortaya çıkan silahlı çatışmaların ardından bir grup asker tarafından siyasi iktidarın devralındığının ilan edildiği ve mevcut yönetim düzeninin askıya alındığı olaydır. Müdahale, seçim sonuçlarının açıklanmasına kısa süre kala gerçekleşmiş ve ordunun yönetime el koyduğunu duyurmasıyla ülkede yeni bir siyasi kriz ortaya çıkmıştır.

^{Gine Bissau, 26 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Müdahalenin Başlaması ve İlk Açıklamalar

Silahlı Çatışmalar ve Kontrolün Ele Alındığının Duyurulması

26 Kasım 2025 sabahında başkent Bissau’da başkanlık sarayı çevresinde silah sesleri duyulmuştur. Tanıklar, Ulusal Seçim Komisyonu’nun bulunduğu bölge yakınında uzun süreli çatışmalar yaşandığını aktarmıştır. Aynı gün devlet televizyonuna çıkan bir grup asker, yönetime el koyduklarını, devletin kontrolünün ele geçirildiğini ve ülkenin yönetiminin “Yüksek Askeri Komuta” adı altında toplandığını açıklamıştır. Açıklamada, ülkedeki seçim sürecinin askıya alındığı ve sınırların kapatıldığı belirtilmiştir.

Cumhurbaşkanı Embaló’nun Durumu

Bazı haberlerde Cumhurbaşkanı Umaro Sissoco Embaló’nun askerler tarafından gözaltına alındığı veya görevden uzaklaştırıldığı bilgisi yer almıştır. Embaló’nun konutunun ve başkanlık kompleksi çevresinin darbeye katılan birlikler tarafından kontrol altına alındığı bildirilmiştir. Ülke liderliğinin fiilen askeri yapının eline geçtiği belirtilmiştir.

^{Gine Bissau, 26 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Siyasi Bağlam ve Müdahalenin Koşulları

Müdahale, 23 Kasım 2025’te gerçekleştirilen cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin ardından resmi sonuçların henüz açıklanmadığı bir dönemde yaşanmıştır. Seçimlerin öncesinde bazı adayların yarış dışında bırakılmasının ve adaylık süreçlerinin yargı kararlarıyla tartışmalı hâle gelmesinin siyasi tansiyonu yükselttiği iddia edilmiştir. Guinea-Bissau, 1974’te bağımsızlığını kazanmasından bu yana birçok askeri darbe, darbe girişimi ve hükümet krizine tanıklık etmiştir.

^{Gine Bisau Askeri Müdahalesi - (Al Jazeera)}

Müdahale Süreci ve Uluslararası Tepkiler

Müdahale Açıklamaları ve Ülke İçindeki Durum

Müdahaleyi duyuran askeri grup, devlet yönetiminin tamamen kontrol altına alındığını, güvenlik kurumları ile devlet organlarının yeni oluşturulan askeri yapılanma altında faaliyet göstereceğini açıklamıştır. Ülke sınırlarının kapatılması, seçim sürecinin durdurulması ve siyasi kurumların işleyişinin askıya alınması, müdahalenin kapsamını belirleyen unsurlar olmuştur.

Bölgesel Örgütlerin ve Uluslararası Gözlemcilerin Tepkileri

Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS) ve Afrika Birliği gözlemcileri, müdahalenin ardından gelişmeleri “ciddi endişeyle” takip ettiklerini bildirmiştir. Bu kuruluşlar, seçim sürecinin kesintiye uğramasının ve ordunun yönetime el koymasının ülkenin demokratik düzeni ve bölgesel istikrar açısından olumsuz sonuçlar doğurabileceğini ifade etmişlerdir. Uluslararası haber ajansları, bölgede tansiyonun yükseldiğini ve olayların bölgesel güvenlik üzerinde etkiler yaratabileceğini aktarmıştır.

^{Gine Bissau, 26 Kasım 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Olayların Ardından Ülkedeki Genel Durum

Darbe günü başkentte birçok noktada güvenlik güçlerinin konuşlandığı, kamu binalarının ve stratejik alanların askeri kontrol altında olduğu belirtilmiştir. Devlet kurumlarının büyük bölümünün faaliyetlerinin askıya alındığı ve gündelik yaşamın olağan dışı bir seyre büründüğü aktarılmıştır. Ordunun seçim sürecini durdurduğunu açıklamasıyla birlikte ülkede seçimlerin geleceğine ilişkin belirsizlik ortaya çıkmıştır.

General Horta N'Tam'ın, Cumhurbaşkanı Olarak Yemin Etmesi

Gine Bissau'da askerin dün yönetime el koymasının ardından General Horta N'Tam "geçiş dönemi cumhurbaşkanı" olarak yemin etmiştir. Gine Bissau Devlet Televizyonu TGB, General N'Tam'ın, Genelkurmay Başkanlığında düzenlenen resmi törenle ülkenin yeni cumhurbaşkanı olarak yemin ettiğini duyurmuştur. N'Tam'ın, bir yıl sürmesi planlanan geçiş döneminin liderliğini üstlenmesi beklenmektedir.

Embalo'nun Senegal'e getirilmesi

28 Kasım'da Gine-Bissau'da askeri darbe ile devrilen Cumhurbaşkanı Umaro Sissoco Embalo'nun Senegal'e getirildiği açıklanmıştır.

Senegal Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamada, Embalo'nun, Senegal tarafından tahsis edilen bir uçakla "sağ salim" ülkeye ulaştığı bildirilmiştir. Açıklamada, Senegal hükümetinin, anayasal düzenin ve demokratik meşruiyetin hızla yeniden tesis edilmesini destekleme yönündeki kararlılığını yinelediği kaydedilmiştir.

Gine Bissau'nun ECOWAS Üyeliğinin Askıya Alınması

28 Kasım tarihinde Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu (ECOWAS), Cumhurbaşkanı Umaro Sissoco Embalo'nun askeri darbeyle görevden uzaklaştırılmasının ardından Gine-Bissau'nun örgütün karar alma organlarındaki üyeliğini askıya aldığını duyurmuştur.

ECOWAS’ın Arabuluculuk ve Güvenlik Konseyi (MSC), bu kararı üye ülkelerin devlet ve hükümet başkanlarının siyasi krizi görüşmek üzere düzenlediği olağanüstü çevrim içi zirvenin ardından almıştır. ECOWAS Dönem Başkanı Sierra Leone, Cumhurbaşkanı Julius Maada Bio'nun başkanlık ettiği toplantıda örgüt, Gine-Bissau’daki derinleşen siyasi krizden duyulan "ciddi endişeyi" vurgulamış ve askerlerin kışlalarına dönmesi çağrısı yapmıştır.