Gragnano makarnası (Özgün adıyla: Pasta di Gragnano), Napoli iline bağlı Gragnano Belediyesi'nin tüm sınırları dahilinde, geleneksel yöntemlerle üretilen ve yöreye özgü bir makarna türüdür. Bu makarna, sert durum buğdayı irmiği ile yerel su kaynaklarından elde edilen suyun karıştırılmasıyla yapılır.

Tarihsel Bağlantı

Gragnano makarnasının tarihi, 16. yüzyıla kadar uzanan bir sert durum buğdayı makarnası üretimi geleneği ile karakterizedir. Ürünün tanınırlığı, 19. yüzyılın ortalarında, 1845 yılında Kral II. Ferdinando'nun Gragnano pastanelerini ziyaret edip makarnanın tadına bakarak "Hakiki yiyecek, Gragnano'nun insanları kadar hakiki" sözleriyle beğenisini dile getirmesiyle zirveye ulaşmıştır.^【1】  İtalya'nın birleşme döneminde Gragnano'da yaklaşık 100 üretici faaliyet gösteriyor ve aktif nüfusun %70'i bu sektörde çalışıyordu. Makarna üretiminin önemi, 1800'lerin ortalarındaki yeni şehir planında sokakların genişliğinin ve binaların yüksekliğinin, rüzgar akışını kolaylaştırarak makarnanın açık havada kurutulmasına yardımcı olacak şekilde tasarlanmasını sağlamıştır. Gragnano'da, teflon kalıpların yaygınlaşmasına rağmen geleneksel üretimin bir parçası olarak bronz kalıp kullanımı sürdürülmüştür. Bronz kalıpların yarattığı pürüzlü yüzey, makarnanın piştiğinde sosu tutmasını ve buğdayın kokulu tadını öne çıkararak lezzeti artırmasını sağlar. Ayrıca, üretimde kullanılan su, yakındaki Lattari Dağları'ndan gelen bir kaynaktır; bu su hem hamur bileşeni hem de geçmişte buğday değirmenlerini çalıştırmak için kullanılmıştır. Bu tarihi bağlantı, "Gragnano Değirmenler Vadisi" ile de kanıtlanmaktadır.

^{Pasta di Gragnano Hakkında (Olico - MoreToTrade Srl)}

Üretim Yöntemi

Gragnano makarnasının üretimi, ürünün kendine has niteliklerini kazandıran geleneksel aşamalardan oluşur.

• Hamur Yapımı ve Yoğurma (Impasto e Gramolatura): Sert durum buğdayı irmiği, en fazla %30 oranında su ile karıştırılarak yoğrulur. Yoğurma aşaması, hamurun homojen ve elastik bir yapıya ulaşmasını sağlar.

• Ekstrüzyon veya Bronz Kalıplarla Şekil Verme (Estrusione o Trafilatura): Bu aşamada, hamur özel olarak bronz kalıplardan (trafile in bronzo) geçirilir. Bronz kalıpların kullanılması, makarnanın yüzeyinde tipik bir pürüzlülük (rugosità) oluşturur. Bu pürüzlü yüzey, makarnanın piştiğinde sosu iyi tutmasını ve tadını zenginleştirmesini sağlayan bir özelliktir.

• Kurutma (Essiccamento): Kurutma, tüm üretim döngüsünün hassas aşamasıdır. Geleneksel olarak Gragnano'nun ikliminde açık havada yapılan kurutma, günümüzde 40 ile 85 derece arasındaki sıcaklıklarda ve 4 ila 60 saat süren özel kurutma odalarında gerçekleştirilir. Kurutma, usta üreticilerin deneyimiyle kontrol edilir; hava ile çoklu havalandırma döngüleri ile makarnanın dış yüzeyinde oluşan sert kabuk (incarto), iç kısımda kalan nemin dışarı aktarılmasıyla tekrar yumuşatılır ve kademeli olarak nemin atılması sağlanır.

• Soğutma ve Stabilizasyon (Raffreddamento e Stabilizzazione): Kurutma sonrasında makarna, oda sıcaklığına getirilip sıcaklığı stabilize edilir.

• Paketleme (Confezionamento): Paketleme, üretimi takip eden yirmi dört saat içinde ve mutlaka üretim yerinde gerçekleştirilmelidir. Bu kural, makarnanın özel duyusal niteliklerinin (organoleptik kalitelerinin) kaybolmasını ve nem kaybı veya taşıma sırasındaki aşırı elleçlemeden kaynaklanan hasar görmesini engellemek için öneme sahiptir.

Ürün Özellikleri

Piyasaya sunulduğunda aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:

• Görünüş: Homojen, lekesiz, hava kabarcığı, çatlak veya yırtık olmamalıdır.

• Renk: Saman sarısı.

• Tat ve Koku: Keskin bir sert durum buğdayı tadı ve olgun buğday kokusuna sahip olmalıdır.

• Pişme Özellikleri: Pişirildiğinde sert ve elastik bir kıvam sergiler; pişme homojen ve dayanımı iyi ve uzundur. Yapışkanlık olmamalı veya çok az hissedilmelidir.