Halit Mecit Kıvanç (18 Şubat 1925 – 25 Ekim 2022), Türk gazeteci, yazar, radyo ve televizyon programı sunucusudur. Türkiye’de modern radyo ve televizyon yayıncılığının öncülerinden biri olarak kabul edilen Kıvanç hem basın hem de spor yayıncılığı alanlarında uzun yıllar görev yapmış, televizyonun ve radyonun yaygınlaştığı dönemde haber, eğlence ve spor programlarının sunumunda önemli bir rol üstlenmiştir.

^{Halit Kıvanç İnfografiği (Anadolu Ajansı)}

Erken Yaşam ve Eğitim

Halit Mecit Kıvanç, 18 Şubat 1925’te İstanbul’un Fatih ilçesinde doğdu. Babası İsmail Bey, annesi Leman Hanım’dır. Beş kardeşin en büyüğü olan Kıvanç, ilk öğrenimini Fatih İlkokulu’nda, orta ve lise eğitimini Pertevniyal Lisesi’nde tamamladı. Öğrenim yıllarında edebiyata ve mizaha ilgi duyan Kıvanç, henüz öğrenciyken Akbaba ve Şut dergilerinde yazılar yazmaya başladı.

Lise öğreniminin ardından İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne giren Kıvanç, 1946 yılında mezun oldu. Mezuniyetinden sonra Siirt’in Kozluk ilçesinde üç ay kadar hâkimlik yaptı. Ancak kısa süre içinde yargıçlık mesleğini bırakarak basın dünyasına yöneldi. 1950’de İstanbul Barosu’na stajyer avukat olarak kaydolduysa da iki yıl sonra fiilen avukatlık yapmadığı gerekçesiyle kaydını sildirdi. Hukuk alanındaki kısa deneyiminden sonra tamamen gazeteciliğe ve yazarlığa yönelen Kıvanç, meslek hayatına 1940’ların ortasında basın dünyasında çalışmaya başladı.

^{Halit Kıvanç Belgeseli (İstanbul Üniversitesi)}

Gazetecilik ve Yayıncılık Kariyeri

Halit Kıvanç, 1944 yılından itibaren Türk basınında çeşitli gazetelerde çalışmaya başladı. İstanbul Ekspres, Son Saat, Tan, Milliyet, Yeni İstanbul, Tercüman ve Güneş gazetelerinde sekreterlik, muhabirlik ve köşe yazarlığı yaptı.

1953 yılında Halit Talayer ve Alp Zirek ile birlikte Türkiye’nin ilk günlük spor gazetesi olan Türkiye Spor’u kurdu. Bu gazete, Türk spor basın tarihinde önemli bir yenilik olarak kabul edildi ve kısa sürede spor haberciliğinde örnek bir yayın haline geldi.

Gazetecilik kariyerinin yanı sıra, 1950’lerin ortalarında bir dönem İngiltere’ye giderek İngiliz yayın kuruluşu BBC’de yaklaşık bir yıl görev yaptı. BBC’deki deneyimi sırasında yayıncılığın uluslararası standartlarını yakından gözlemleme fırsatı buldu. Bu tecrübenin ardından Türkiye’ye dönerek hem gazeteciliğini hem de yayıncılık çalışmalarını sürdürdü. 1950’li yıllarda Milliyet gazetesinde Abdi İpekçi’nin yardımcılığını yaparak dönemin önde gelen gazetecileriyle birlikte çalıştı.

Gazeteciliğe başladığı ilk yıllardan itibaren hem mizah hem de spor yazılarıyla dikkat çeken Kıvanç, Brezilyalı futbolcu Pele ile röportaj yapan ilk gazeteci oldu. Bu röportaj, uluslararası basında da yer bulmuş ve Kıvanç’ı Türkiye’de tanınan bir spor muhabiri haline getirmiştir. Ayrıca, Papa ile röportaj yapan ilk Türk ve Müslüman gazeteci olarak da kayıtlara geçmiştir. Kıvanç, İtalya’daki bir röportaj sırasında Papa ile görüşmüş, bu olay dönemin yabancı basınında geniş yer bulmuştur.

^{Halit Kıvanç'ın Gazetecilik Yılları (Anadolu Ajansı)}

Televizyon ve Radyo Çalışmaları

1955 yılında TRT Radyosu’nda göreve başlayan Kıvanç, uzun yıllar burada spiker ve program sunucusu olarak çalıştı. Kıvanç, TRT’ye kabul edilme sürecini anlatırken İstanbul Radyosu’nu hayatının “ilk sevgisi” olarak nitelendirmiştir.

1956’dan itibaren radyolarda, 1969’dan sonra televizyonlarda futbol karşılaşmalarını, olimpiyatları, magazin ve yarışma programlarını sundu.

Kıvanç, FIFA Dünya Kupası’nı televizyondan sunan ilk Türk spiker olarak yayın tarihine geçti ve on Dünya Kupası finalini hem radyo hem televizyon aracılığıyla anlattı. 1966 İngiltere Dünya Kupası finalini, Londra’daki basın tribününden TRT’ye telefonla naklen aktararak teknik imkânların sınırlı olduğu bir dönemde canlı yayın başarısı gösterdi.

Uzun yıllar boyunca TRT’de kültür-sanat, müzik ve eğlence programlarının yanı sıra çocuklara yönelik etkinliklerde de sunuculuk yaptı. 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı kutlamalarının geleneksel sunucusu olarak uzun yıllar görev aldı. 1989’da Türkiye’de yayın hayatına başlayan Susam Sokağı adlı çocuk programında da yer aldı. Ayrıca 1971’de çekilen Maskeli Üçler filminde kısa bir oyunculuk deneyimi yaşadı.

Kıvanç, 1983 yılında Cumhurbaşkanlığı Kupası finaliyle maç spikerliğine veda etti. Canlı yayında mikrofonunu genç spikerler adına İlker Yasin’e devrederek yayıncılık kariyerinin spor bölümüyle vedalaştı.

1980’lerden itibaren televizyon ekranlarında ve radyolarda çeşitli programlar yaptı. NTV televizyonunda “Halit Kıvanç’la Ustalar”, NTV Radyo’da “Mikrofonda Halit Kıvanç” ve NTV Spor’da “Futbol Bir Aşk” adlı programlarla izleyici ve dinleyicilere ulaştı.

^{Halit Kıvanç Sunuculuk Yılları (Anadolu Ajansı)}

Eserleri ve Yayınları

Halit Kıvanç, gazeteciliğin yanı sıra televizyonculuk ve spikerlik alanındaki deneyimlerini yazılı eserlere de aktardı. İlk kitabı Ve Allah Gazeteciyi Yarattı 1959’da yayımlandı, son kitabı Ağlama Palyaço Makyajın Bozulur ise 2006 yılında okurlarla buluştu.

Bunların yanı sıra Telesafir, Gülmek Serbest Dostlar, Gool Diye Diye, Hadi Anlat Bakalım, Futbol Bir Aşk ve 333 Fıkra gibi kitaplarında anılarını, meslek tecrübelerini ve Türk spor kültürüne ilişkin gözlemlerini kaleme aldı.

Kıvanç ayrıca 1965–1974 yılları arasında futbol karşılaşmalarındaki spikerlik performanslarının plak kayıtlarında da yer aldı. 1974’te yayımlanan Kıbrıs 74 adlı plakta Kıbrıs Barış Harekâtı’nı kendi anlatımıyla seslendirdi.

^{Halit Kıvanç (Anadolu Ajansı)}

Kitapları

• Ve Allah Gazeteciyi Yarattı (1959). İstanbul: İstanbul Matbaası.
• Kazulet Hanım’ın Minisi (1968). Altan Erbulak ile birlikte. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Mikrofonunu Kordonuna Göre Uzat (1977). İstanbul: Meta Yayınları.
• Beckenbauer Futbol Okulu (1977). Çeviri. İstanbul: Kelebek Yayınları.
• Gülmece Güldürmece (1978). 1. Baskı. İstanbul: Kelebek Çocuk Kitapları.
• Ve Karşınızda Halit Kıvanç (1979). 1. Baskı. İstanbul: Milliyet Yayınları; 2. Baskı Karacan Yayınları (1980).
• Gelin Yarışalım (1982). İstanbul: Kelebek Yayınları (Kelebek Çocuk Kitapları Dizisi).
• Halit Kıvanç Anlatıyor: Üç Yüz Otuz Üç Fıkra (1982). İstanbul: Karacan Yayınları.
• Gool Diye Diye (1983). İstanbul: Hürriyet Yayınları.
• Hadi Anlat Bakalım – Anılar 1 (1998). 3. Baskı. İstanbul: Yorum Kitapları.
• Bulutlarla Yarışan Kadın: Halit Kıvanç Sabiha Gökçen’le Söyleşiyor (1998). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Çok Affedersiniz Ama... (1999). İstanbul: Aksoy Yayıncılık.
• Telesafir: Bizde TV Böyle Başladı (2002). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Kupaların Kupası: Dünya Kupası 1930’dan 2002’ye (2002). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Futbol! Bir Aşk... (2004). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ağlama Palyaço Makyajın Bozulur: Müjdat Gezen Kitabı (2006). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

^{Halit Kıvanç Cenazesi (Anadolu Ajansı)}

Ölümü ve Mirası

Halit Kıvanç, 25 Ekim 2022 tarihinde İstanbul’da 97 yaşında vefat etti. Oğlu yazar Ümit Kıvanç, babasının ölümünü sosyal medya üzerinden duyurdu.

Kıvanç için önce Türkiye Spor Yazarları Derneği’nin Levent’teki merkezinde bir tören düzenlendi; ardından Zincirlikuyu Camii’nde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı’nda defnedildi.

Yaşamı boyunca Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, Türkiye Spor Yazarları Derneği ve benzeri kuruluşlarca düzenlenen yarışmalarda binden fazla ödül kazandı. 2005 yılında sunuculukta 50. yılını bir jübileyle kutladı; aynı yıl Altın Koza Film Festivali tarafından kendisine Yaşam Boyu Onur Ödülü verildi. Ayrıca Türkiye Millî Olimpiyat Komitesi tarafından “Kariyer Dalı Büyük Ödülü” ile de onurlandırıldı.

Halit Kıvanç, Türkiye’de radyo ve televizyonculuğun kurumsallaşma sürecinde yer almış, mesleki çizgisiyle modern yayıncılığın oluşumuna katkıda bulunmuş bir isim olarak anılmaktadır.

^{Halit Kıvanç ve Hulusi Kentmen (Ali Yerlikaya)}