Harmantepe Kalesi, Türkiye'nin Sakarya ili Adapazarı ilçesi Harmantepe Köyü’nün kuzeyinde, küçük doğal bir tepecik üzerine kurulmuş Ortaçağ savunma yapısıdır. Aşağı Sakarya Havzası’nda yer alan ve Bizans İmparatorluğu dönemine tarihlenen kale, doğu sınırlarını korumaya yönelik bir ileri karakol ve gözetleme kulesi olarak inşa edilmiştir. Günümüzde Sakarya Nehri’nin batı yakasında kalan kaleler arasında en sağlam şekilde günümüze ulaşan yapılar arasında yer almaktadır.

^{Hatmantepe Kalesi (Kültür Portalı)}

Tarihçe

Kale, Bizans İmparatorluğu’nun doğu sınır savunma sistemi kapsamında, muhtemelen 12. ya da 13. yüzyılda inşa edilmiştir. Sakarya Nehri’nin batı yakası boyunca birbirini gören ileri karakollar zincirinin bir parçası olarak konumlandırılmıştır. 18 Nisan 1992 tarih ve 2404 sayılı kararla Bursa Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulu tarafından “korunması gerekli kültür varlığı” olarak tescil edilmiştir.

^{Harmantepe Kalesi (Anadolu Ajansı)}

Mimari Özellikler

Kale, elips formunda yuvarlak planlıdır ve yöresel taş malzeme kullanılarak inşa edilmiştir. Sur duvarları 2 metre kalınlıkta olup, yüksekliği 8 ila 10 metre arasında değişmektedir. Yapıda ortalama 5 x 5 metre boyutlarında altı adet burç bulunmaktadır. Burçların alt bölümlerinde, moloz taş ve kireç harç dolgusu içerisine ızgara biçiminde yerleştirilmiş ahşap kalas izleri tespit edilmiştir. Bu kalasların zamanla çürümesiyle oluşan yuvarlak delikler günümüzde de görülmektedir.

^{Harmantepe Kalesi (Anadolu Ajansı)}

Burçların üst kısımlarında farklı yönlere açılan mazgal delikleri bulunmaktadır. Kalenin güney yönünde ana girişi yer almakta olup, farklı yönlere açılan beş adet daha yuvarlak kemerli giriş mevcuttur. Kapıların iç kısmında ahşap sürgü sistemine ait izler bulunmaktadır. Kapı kemerleri ile bazı sur ve burç bölümleri zamanla tahrip olmuşsa da yapı genel hatlarıyla plan verebilecek durumdadır. Kale iç alanı günümüzde bitki ve ağaçlarla kaplıdır.

^{Harmantepe Kalesi (Anadolu Ajansı)}

Restorasyon ve Arkeolojik Çalışmalar

2021 yılı itibarıyla başlatılan restorasyon çalışmalarıyla Harmantepe Kalesi’nin turizme kazandırılması hedeflenmiştir. Bu kapsamda yaklaşık bir buçuk ay süren kazı çalışmaları yürütülmüş; bu çalışmalar sırasında sikke, askılık, ok ucu, yüzük, bronz bilezik ve testi parçaları gibi arkeolojik buluntulara ulaşılmıştır. Restorasyon süreci devam etmektedir.