Hatay şiş börek çorbası, bölgeye özgü geleneksel bir lezzettir. Halk arasında sıklıkla "şişperek çorbası" adıyla da anılan bu yemek, form olarak mantıyı çağrıştırsa da yöre kültürü içinde kendine özgü bir üretim ve tüketim biçimiyle çorba kategorisinde yer alır. Hatay şiş börek çorbası, Hatay Valiliği'nin başvurusuyla 06 Mayıs 2024 tarihinde 1585 tescil numarası ile mahreç işareti olarak tescil edilmiş ve tüm üretim süreçleri Hatay ilinin coğrafi sınırları içerisinde koruma altına alınmıştır.

Ürünün Tanımı ve Ayırt Edici Özellikleri

Hatay şiş börek çorbasının ayırt edici niteliği; un, su, kıyma, kuru soğan, tereyağı, sıvı yağ, pirinç, tuz ve çeşitli baharatların harmanlanmasından kaynaklanır. Hamur yoğurulup dinlendirildikten sonra açılarak küçük kareler halinde kesilir; bu karelerin ortasına kavrulmuş kıymalı iç harç yerleştirilir. Hamur üçgen formunda kapatılıp uçları birleştirilerek kulak veya şapka şekli verilir. Mantıların olabildiğince küçük hazırlanması esastır; bu durum, yöredeki "şişperek, her kaşıkta beş gerek" deyişiyle de vurgulanır. Bu çorba, sadece günlük öğünlerde değil, özellikle kış aylarında ve misafir ağırlama, düğün, bayram gibi özel günlerde de ikram edilir.

Üretim Metodu

Çorbanın hazırlanışında öncelikle mantı kısmı tamamlanır, ardından diğer bileşenlerle çorba kıvamına getirilir. Tüm üretim aşamalarının Hatay il sınırları içerisinde gerçekleştirilmesi zorunludur.

Mantı Hazırlanışı:

• Hamur: 400 g özel amaçlı buğday unu, 200 ml su ve 5 g tuz, homojen, pürüzsüz ve elastik bir kıvam elde edilinceye kadar iyice yoğurulur.
• Dinlendirme: Yoğurulan hamur, oda sıcaklığında yaklaşık 30 dakika fermantasyon için dinlendirilir.
• Şekillendirme: Dinlenmiş hamur küçük parçalara ayrılarak oklava/merdane ile ince küçük kare hamurlar elde edilir.
• İç Harç: 100 g kıyma, ince kıyılmış 50 g kuru soğan, 5 g tuz ve 2 g karabiber bir kapta karıştırılır ve yeterince kavrulur/pişirilir.
• Kapatma: Hazırlanan iç harç, kare hamurların ortasına konulur. Hamur, üçgen şeklinde kapatılır veya üçgenin karşı iki ucu bükülerek üst üste getirilir; böylece kulak veya şapka şekli verilmiş olur. Bu aşamada mantıların olabildiğince küçük yapılması en önemli göstergesidir.

Pişirme ve Servis:

• Çorba Tabanı: Ayrı bir tencerede 1,5 litre su ve 100 g pirinç kaynatılır. Üzerine 200 g tuzlu yoğurt azar azar eklenerek karıştırılır ve homojen bir karışım elde edilir.
• Mantıların Eklenmesi: Hazırlanıp dinlendirilmiş mantılar bu yoğurtlu karışıma alınır. Mantılar ve karışım, mantılar yeterince pişene ve özdeşleşene kadar kaynatılır.
• Sos: Ayrı bir tava içerisinde 50 g tereyağı ve/veya 50 ml sıvı yağ, isteğe bağlı 5 g pul kırmızıbiber ve 5 g kuru nane kavrularak sıcak bir sos elde edilir.
• Servis: Pişmesi tamamlanan çorbanın üzerine sıcak sos dökülerek servis edilir. Ürünün sıcak olarak tüketilmesi tavsiye edilir.

Coğrafi Sınır ve Denetim

Hatay şiş börek çorbasının coğrafi tescil sınırı Hatay ili olarak belirlenmiştir. Ürünün kendine has kimliğini ve kalitesini korumak amacıyla, hazırlama ve pişirme dâhil tüm üretim aşamalarının Hatay il sınırları içerisinde gerçekleştirilmesi zorunludur. Tescilli ürünün kalitesinin sürdürülebilirliği, Hatay Valiliği koordinatörlüğünde, Hatay İl Tarım ve Orman Müdürlüğü temsilcilerinin katılımıyla oluşan en az üç kişilik bir denetim mercii tarafından sağlanır. Denetimler, yılda en az bir kez düzenli olarak yapılır ve bileşenlerin, hazırlanma usullerinin ve mahreç işareti ambleminin kullanım biçiminin uygunluğu titizlikle kontrol edilir.