İncesu karaevrek üzümü, vitis vinifera L. türüne ait yerel bir üzüm çeşididir ve Kayseri’nin İncesu ilçesi ile sınırlı bir coğrafyada yetiştirilmektedir. İlçenin iklimi, volkanik kökenli toprak yapısı ve bağcılık geleneği sayesinde ayırt edici özelliklere sahip bu üzüm, 22 Eylül 2014 tarihinde “menşe adı” olarak coğrafi işaret tescili almıştır. Tescil süreci İncesu Belediyesi tarafından yürütülmüş ve ürün 12 Aralık 2015 tarihli Resmî Gazete’de ilan edilmiştir.

^{Karaevrek Üzümü (İncesu Kaymakamlığı)}

Ayırt Edici Özellikleri

Karaevrek üzümü, ince kabuklu ve küçük taneli olmasının yanı sıra tatlı aroması ile öne çıkar. Salkımları kısa ve seyrek yapıdadır. Üzümlerde genellikle 2–3 çekirdek bulunur. Meyve eti renksizdir ve oldukça tatlıdır. Yaprakları küçük, 5 dilimli, alt yüzeyinde orta yoğunlukta tüylüdür.

Üzümün yetiştiği İncesu yöresinde Erciyes, Hasan ve Melendiz dağlarından kaynaklanan püskürtük tüf topraklar ve alüvyal yapılar görülür. Bu toprakların kireçli ve organik madde açısından zengin olması, bağcılığa elverişli bir ekoloji sağlar. İlçenin 1100 metre rakımlı konumu, yazları sıcak ve kurak, kışları ise soğuk geçen karasal iklim koşullarını beraberinde getirir. Uzun yıllar ortalamasına göre yıllık sıcaklık 16,5 °C, yıllık yağış miktarı ise yaklaşık 358 mm’dir.

Kimyasal ve Fiziksel Özellikleri

Analiz sonuçları, üzümün yüksek şeker ve besin değerine sahip olduğunu ortaya koymaktadır:

• Yaş üzümde: Brix değeri yaklaşık %26, fruktoz %8,8, glukoz %11,7
• Kuru üzümde: Brix değeri yaklaşık %57, fruktoz %20, glukoz %23
• Toplam fenolik madde miktarı yaş üzümde 118 mg GAE/100 g, kuru üzümde ise 201 mg GAE/100 g’dır.
• Antioksidan kapasite (% inhibisyon) yaş üzümde %19,5, kuru üzümde %26,5 olarak ölçülmüştür.
• Bu değerler, karaevrek üzümünü hem yaş tüketim hem de kuru üzüm olarak besleyici ve değerli kılmaktadır.

Üretim Yöntemi

Karaevrek üzümü yetiştiriciliğinde bağların düzenli budanması, gübrelenmesi ve zararlılara karşı korunması esas alınır. Budama işlemleri genellikle Nisan sonunda başlar ve Mayıs ayında tamamlanır; mevsim şartlarına göre Kasım ayına kadar devam edebilir. Yeni dikilen fidanların verim vermesi yaklaşık 5 yıl sürer. Hasat dönemi genellikle Ağustos ayıdır.

Üzüm fidanları, ilkbaharda çubukların dikilmesiyle üretilir. Çubuklardan elde edilen sürgünler, Haziran ayında temizlenerek ana gövdenin verimi artırılır. Üretimde doğal hayvansal gübre kullanımına önem verilir. Zararlılara karşı genellikle kükürt uygulamaları yapılır ve örümcek, bağ uyuzu, külleme ve mildiyö gibi hastalıklara karşı koruma sağlanır.

Denetim ve Tescil

Ürünün coğrafi işaret özelliklerine uygunluğu İncesu Belediyesi koordinasyonunda, Ziraat Odası, Tarım ve Hayvancılık İlçe Müdürlüğü, Tarım Kredi Kooperatifleri ve üretici temsilcilerinden oluşan en az beş kişilik bir komisyon tarafından denetlenir. Denetimler üç aşamada gerçekleşir:

• Toprak işleme (Ekim ayında)
• Bahar budaması ve toprak işleme (Mart ayında)
• Hasat ve pazara sunum (Ağustos ayında)

Piyasaya sunulan ürünler genellikle 10–15 kg’lık kasalarda veya 1–2 kg’lık paketlerde satışa çıkarılır.