ISO dosya biçiminin temeli, 1988 yılında Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) tarafından yayımlanan ISO 9660 standardına dayanır. Bu standart, CD-ROM’larda kullanılan dosya sistemini tanımlamak amacıyla geliştirilmiştir. Amacı, farklı bilgisayar sistemleri arasında (örneğin MS-DOS, UNIX, macOS) ortak bir disk yapısının kullanılmasını sağlamak olmuştur. 1990’lı yıllarda bilgisayarların CD-ROM sürücüleriyle yaygınlaşmasıyla birlikte ISO biçimi, yazılım ve oyun dağıtımında önemli bir yer edinmiştir. Zamanla DVD ve USB aygıtların kullanımı da artınca, ISO biçimi bu ortamlarda da kullanılmaya başlanmıştır. Günümüzde ISO, özellikle dijital yazılım dağıtımında, fiziksel medyaya olan ihtiyacı azaltan bir format haline gelmiştir.

Teknik Özellikler ve Dosya Yapısı

Bir ISO dosyası, fiziksel bir diskin tamamının dijital görüntüsüdür. Bu görüntü, sadece verileri değil; aynı zamanda dosya sistemini, dizin yapısını, önyükleme bölümlerini ve hata kontrol kodlarını da içerir. ISO biçimi, genellikle salt okunur nitelikte olup, içerik üzerinde düzenleme yapılmasına izin vermez. İçeriğe erişim için sanal disk sürücüleri kullanılır ya da veri fiziksel ortama yazdırılır. ISO dosyaları, veri bütünlüğünü korumak ve kurulum işlemlerini standartlaştırmak amacıyla yapılandırılmıştır.

Kullanım Alanları

ISO dosyaları, en çok işletim sistemlerinin kurulum medyası olarak bilinir. Örneğin Windows, Linux ve macOS kurulum diskleri genellikle ISO biçiminde sunulur. Ayrıca birçok yazılım geliştirici, programlarını dağıtırken ISO formatını tercih eder. Eğitim içerikleri, oyunlar, sistem yedeklemeleri ve canlı CD/DVD ortamları da ISO formatında saklanabilir. Bu yapı, dosya taşımasını kolaylaştırır ve içeriklerin bütünlüğünü korur.

Standartlar ve Uyumluluk

ISO dosyaları, ISO 9660 standardına dayandığı için geniş bir platform uyumluluğu sunar. Bu standart zamanla Joliet (Microsoft tarafından geliştirilmiş uzantı), Rock Ridge (UNIX sistemleri için) ve El Torito (önyüklenebilir diskler için) gibi uzantılarla genişletilmiştir. Böylece ISO dosyaları farklı işletim sistemleri tarafından okunabilir hale gelmiştir. Günümüzde birçok yazılım ve donanım, ISO formatını doğrudan desteklemektedir.

Erişim Yöntemleri ve Yazdırma

ISO dosyalarına erişim iki ana yolla mümkündür: sanal sürücüyle bağlama (mount) ve fiziksel medyaya yazma (burn). Modern işletim sistemleri (örneğin Windows 10+, Linux dağıtımları) ISO dosyalarını doğrudan bağlama desteği sunar. Alternatif olarak, kullanıcılar bu dosyaları USB bellek veya DVD'ye yazdırarak önyüklenebilir medya oluşturabilir. Bu özellik, özellikle sistem onarma ve temiz kurulum işlemlerinde sıkça kullanılır.