Mısır’ın başkenti Kahire’de yer alan Kahire Kalesi, İslam mimarisinin dikkat çekici savunma yapılarından biridir. Sultan Selahaddin Eyyubi tarafından 1176 yılında inşasına başlanan kale, Kahire’nin askeri ve idari merkezlerinden biri olarak yüzyıllar boyunca hizmet vermiştir. Mısırlıların deyişiyle Selahaddin Eyyubi Kalesi’nin stratejik konumu, Muqattam Tepeleri üzerine inşa edilmesiyle sağlanmış olup, bu sayede şehir ve Nil Nehri’nin geniş bir bölümünü görebilecek bir savunma noktası oluşturulmuştur.

^{Kahire Kalesi’nin içeriden görüntüsü - Mustafa Avcı Arşivi}

Tarihçe ve İnşası

Kale, Sultan Selahaddin Eyyubi’nin Kahire’yi Haçlı saldırılarından koruma stratejisinin bir parçası olarak inşa edilmiştir. İnşaat süreci 1176 yılında başlamış, ancak Sultan Selahaddin’in vefatından sonra tamamlanamamıştır. İnşaat, onun yeğeni Sultan El-Kamil tarafından 1207 yılında tamamlanmıştır. El-Kamil, kaleyi Mısır hükümdarlarının resmi ikametgâhı haline getirmiştir.

Kalede, Eyyubiler döneminden sonra Memlükler (1250-1517), Osmanlı İmparatorluğu (1517-1805) ve Mısır Hıdivleri (19. yüzyıl) tarafından çeşitli yapılar eklenmiş ve restore edilmiştir. Özellikle Osmanlılar döneminde kaleye yeni kapılar ve kuleler eklenmiş, 19. yüzyılda ise Mehmet Ali Paşa tarafından önemli değişiklikler yapılmıştır.

^{Kale’den Kahire’nin geniş bir görüşüne sahip manzarası - Mustafa Avcı Arşivi}

Mimari Yapısı ve Bölümleri

Kahire Kalesi, geniş bir alanı kapsayan ve farklı dönemlerde eklemelerle büyütülen bir savunma kompleksi niteliğindedir. Kale genel olarak Kuzey Bölümü ve Güney Bölümü olmak üzere iki ana kısımdan oluşmaktadır.

• Kuzey Bölümü (Askeri Alan): Tarih boyunca askeri garnizon olarak kullanılmış ve burada askeri müzeler bulunmaktadır.

• Güney Bölümü (İdari ve Dini Yapılar): Sultanların sarayları ve camiler bu alanda yer almaktadır.

^{Mehmet Ali Paşa Camii - Mustafa Avcı Arşivi}

Ana Yapılar

Kale sınırları içerisinde farklı dönemlerde inşa edilmiş birçok önemli yapı bulunmaktadır:

Mehmet Ali Paşa Camii (Alabaster Cami)

19. yüzyılda Mehmet Ali Paşa tarafından inşa edilen bu cami, Osmanlı mimarisinin en önemli örneklerinden biridir. İstanbul’daki Sultanahmet Cami'nden esinlenerek inşa edilen yapı, büyük kubbesi ve iki ince minaresiyle Kahire siluetine hâkimdir.

Sultan el-Nasır Muhammed Cami

14. yüzyılda Memlük Sultanı Nasır Muhammed tarafından yaptırılan bu cami, 1318 yılında inşa edilmiş ve Memlük sultanlarının Cuma namazlarını kıldığı resmî hükümdarlık camii olarak kullanılmıştır.

Süleyman Paşa Cami

Osmanlı döneminde, 1528 yılında inşa edilen Süleyman Paşa Camii, Kahire’de Osmanlı mimarisinin en erken örneklerinden biri olarak kabul edilmektedir.

Cevhere Sarayı (Al-Gawhara Palace)

19. yüzyılda Mehmet Ali Paşa tarafından inşa edilen bu saray, Osmanlı ve Avrupa mimarisinin etkilerini yansıtan bir yapıdır. Sarayın içinde Osmanlı dönemine ait mobilyalar ve değerli sanat eserleri sergilenmektedir.

Ulusal Askeri Müze

Mısır’ın askeri tarihine dair eserlerin sergilendiği müze, 1949 yılında açılmıştır ve antik dönemden modern döneme kadar Mısır ordusunun tarihini anlatmaktadır.

Polis Müzesi

Mısır güvenlik güçlerinin tarihine odaklanan müze, ünlü tarihi olaylarla bağlantılı sergiler içermektedir.

^{Mehmet Ali Paşa Camii’nin Osmanlı İmparatorluğu’nun izlerine sahip iç görünümü - Mustafa Avcı Arşivi}

Stratejik Önemi ve UNESCO Mirası

Kahire Kalesi, yüzyıllar boyunca Mısır’ın siyasi ve askeri yönetim merkezi olmuştur. Osmanlı döneminde de önemini koruyan kale, 19. yüzyılın sonlarına doğru yönetim merkezinin Abdeen Sarayı’na taşınmasıyla bu fonksiyonunu yitirmiştir. Günümüzde Kahire Kalesi, UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almakta ve İslami Kahire’nin en önemli tarihi yapılarından biri olarak korunmaktadır.