Kara gagalı saksağan (Pica hudsonia), Kuzey Amerika'nın batı bölgelerinde yaygın olarak bulunan, sosyal yapısı ve zekâsıyla dikkat çeken bir kuş türüdür. Kargagiller (Corvidae) ailesine mensup olan bu kuş, özellikle çalılıkların, açık alanların ve kırsal bölgelerin bulunduğu habitatlarda yaşamayı tercih eder. Uzun kuyruğu, beyaz kanat lekeleri ve parlak siyah tüyleriyle ayırt edici bir görünüme sahiptir. Gürültülü ve belirgin çağrılarla iletişim kurar, sık sık “yak, yak, yak” şeklinde sesler çıkarır.

Morfolojik Özellikler

Kara gagalı saksağanlar genellikle 45 ila 60 cm uzunluğundadır; bu uzunluğun yarısından fazlası kuyruğa aittir. Kanat açıklıkları 56 ila 61 cm arasında değişirken, ağırlıkları 145 ila 210 gram arasında değişir. Siyah baş, sırt ve kuyruk tüylerinin yanında omuz ve kanatlarda belirgin beyaz alanlar bulunur. Gagası ve bacakları siyah renktedir. Parlak siyah tüyleri, ışığa göre bronz, mavi ve yeşil tonlarda parlayabilir.

^{Kara Gagalı Saksağan (Pexels)}

Dağılım ve Yaşam Alanı

Pica hudsonia, Kanada’nın çayır eyaletlerinden ABD’nin batı çöl bölgelerine kadar geniş bir coğrafyada yaşar. 3000 metreye kadar olan yüksekliklerde gözlemlenebilir. Orman kenarları, açık alanlar, tarım arazileri, kırsal yerleşimler ve su kaynaklarının yakını bu kuşlar için uygun yaşam alanlarıdır. Şehirleşmiş alanlara da uyum sağlayabilir.

Davranış ve Ekoloji

Bu tür son derece sosyal olup genellikle 6 ila 10 bireyden oluşan aile gruplarında yaşar. Üreme dönemi dışında daha büyük sürüler oluşturabilirler. Nesneleri ters çevirme, yiyecek saklama ve problem çözme gibi davranışlar sergileyebilirler. Tehlike anında iş birliği içinde grup savunması yapabilirler. Yuva yapımları karmaşıktır; büyük, kapalı ve kubbeli yuvaları inşa etmeleri 40 güne kadar sürebilir.

Beslenme

Kara gagalı saksağanlar fırsatçı hepçillerdir. Diyetlerinde böcekler, küçük omurgalılar, kuş yumurtaları ve leş gibi hayvansal gıdaların yanı sıra meyve, tahıl ve tohumlar da bulunur. Gıda kaynaklarını saklayarak kıtlık zamanlarına hazırlıklı olabilirler.

Bu tür, ekosistem içerisinde çeşitli roller üstlenir. Keneler gibi parazitleri tüketerek büyük memelilere simbiyotik fayda sağlar. Ayrıca, sağlam yuvaları başka kuş türleri tarafından da kullanılabilir. Tarım alanlarında zararlı böcekleri avlayarak insan faaliyetlerine dolaylı katkı sunar.

Üreme

Kara gagalı saksağanlar, tek eşli bir üreme sistemi sergilerler. Eşler genellikle uzun süreli bağ kurar ve aynı bölgede ardışık sezonlarda birlikte yuva yaparlar. Üreme dönemi genellikle Mart sonu ile Mayıs ayı arasında gerçekleşir.

Yuva, çalı, ağaç ya da yapay yapılar üzerine inşa edilir. Genellikle 3–10 metre yükseğe yapılır. Yuvanın yapımı oldukça karmaşıktır; büyük, kubbeli ve çatılı bir yapıdadır. Dış kısmı dikenli dallar ve çamurla inşa edilirken iç kısmı yumuşak malzemelerle döşenir. Yuva yapımı 40 güne kadar sürebilir.

Dişi genellikle 6 ila 9 yumurta bırakır. Yumurtalar soluk mavi-yeşil renktedir ve kahverengi lekeler içerir. Kuluçka süresi 16 ila 18 gün sürer ve bu dönemde yalnızca dişi yuvada kalır; erkek ise yiyecek getirerek eşine destek olur.

Yumurtadan çıkan yavrular altricial yani bakıma muhtaçtır. Her iki ebeveyn yavruları besler. Yavrular genellikle 25 ila 30 gün içinde yuvadan uçar. Ancak uçuş sonrasında ebeveynleriyle birlikte bir süre daha kalır ve onlardan beslenmeye devam ederler.

Koruma Durumu

ABD’de Göçmen Kuş Antlaşması Yasası kapsamında yasal koruma altındadır. Kanada’da ise benzer düzeyde yasal koruma bulunmamaktadır. Tür genel olarak “Asgari Endişe (Least Concern)” kategorisinde yer almakla birlikte, bazı bölgelerde habitat kaybı ve tarımsal faaliyetler nedeniyle lokal tehditler altındadır. En uzun yaşayan kayıtlı birey 9 yıl 5 ay yaşamıştır.