Kastamonu Abdurrahmanpaşa Lisesi, Osmanlı Devleti'nin eğitim alanında taşraya açılım politikalarının bir ürünü olarak, dönemin Kastamonu Valisi Abdurrahman Nurettin Paşa'nın öncülüğünde 20 Nisan 1885 tarihinde “Kastamonu İdadisi” adıyla kurulmuştur. Kastamonu İdadi Mektebi, 2 Mayıs 1885’te Kastamonu Valisi Abdurrahman Nurettin Paşa tarafından resmî törenle açılmıştır. Galatasaray ve İstanbul liselerinden sonra Anadolu’da açılan ilk modern devlet lisesidir.
Kuruluş süreci, Paşa'nın eğitime verdiği önemin bir yansımasıdır. Okulun ilk sınıfı, mevcut Askerî Rüştiye binasında açılmış; zamanla büyüyerek hem sınıf sayısını artırmış hem de yatılı eğitime geçmiştir. 1912 yılında “idadi” statüsünden çıkarılıp “sultani” haline getirilen okul, Cumhuriyet’in ilanı ile “Kastamonu Lisesi” adını almış, 1963 yılında ise kurucusunun ismine atfen “Abdurrahmanpaşa Lisesi” olarak yeniden adlandırılmıştır.
Çanakkale ve Kurtuluş Savaşları’ndaki Rolü
Abdurrahmanpaşa Lisesi yalnızca bir eğitim kurumu olmakla kalmamış, aynı zamanda vatan savunmasında da etkin bir rol oynamıştır. 1. Dünya Savaşı ve Çanakkale Savaşı sırasında 120 öğrenci, “Hocam, biz vatan için cepheye gidiyoruz; bizi yok yazmayınız.” notunu bırakarak cepheye gitmiş ve çoğu şehit olmuştur. 1921 yılında Kurtuluş Savaşı'na katılan öğrenciler nedeniyle okul yine mezun verememiştir.
Çanakkale Savaşına dair- TRT Türk
Fizikî Yapı ve Modernleşme Süreci
1937 yılında mevcut bina yetersiz hale geldiğinden Atatürk Caddesi üzerinde yeni bir lise binasının inşasına başlanmıştır. Bu yeni yapı, dersliklerin yanı sıra laboratuvar, konferans salonu ve pansiyon gibi birimlerle modern bir eğitim kompleksine dönüşmüştür. 1995’teki kapsamlı tadilatla çağdaş standartlara ulaşan okul, 2005’te Anadolu Lisesi, 2019'da ise “proje okulu” statüsü kazanmıştır.
Eğitimdeki Yeri ve Mezunları
Kuruluşundan bu yana çok sayıda önemli şahsiyet yetiştiren okul, hem Osmanlı’nın son dönemine hem de Cumhuriyet dönemine tanıklık etmiştir. Arif Nihat Asya, Rıfat Ilgaz, Orhan Şaik Gökyay, Abdülbaki Gölpınarlı ve Behçet Necatigil gibi edebiyat ve düşünce dünyasına yön veren pek çok isim bu okuldan mezun olmuştur.
Akademik ve Kültürel Başarılar
Abdurrahmanpaşa Lisesi, yalnızca akademik başarılarıyla değil, aynı zamanda sanat ve spor alanındaki dereceleriyle de öne çıkmıştır. 2000’li yıllarda hentbolda üst üste Türkiye şampiyonlukları, uluslararası müsabakalarda dereceler ve TÜBİTAK projelerinde kazanılan ödüller, okulun eğitimdeki niteliğini göstermektedir.
