Kazıcı-yükleyiciler, ön kısmında yükleyici kepçe, arka kısmında kazıcı (beko) donanıma sahip, çok amaçlı ve kompakt iş makineleridir. Uluslararası literatürde backhoe loader olarak anılan bu makineler, Türkiye’de yaygın olarak bekoloder adıyla kullanılmaktadır.
Tarihsel Gelişim
Kaynaklarda doğrudan tarihsel gelişim bilgisi verilmemiştir ancak kazıcı-yükleyiciler, iş makineleri teknolojisinin gelişimine paralel olarak 20. yüzyılın ortalarından itibaren çok amaçlı iş makinelerine duyulan ihtiyaca bağlı olarak yaygınlaşmıştır. Modern tasarımları sayesinde hem yükleyici hem de kazıcı fonksiyonlarını bir arada sunan ilk makineler hızlıca inşaat ve altyapı sektöründe temel ekipmanlardan biri haline gelmiştir.
Teknik Yapı
Kazıcı-yükleyiciler aşağıdaki ana teknik bileşenlerden oluşur:
- Yükleyici kısmı (ön kepçe)
- Kazıcı kısmı (arka beko)
- Şasi ve yürüyüş aksamı
- Motor ve hidrolik sistem
- Operatör kabini ve kontrol sistemleri
Motor güçleri minimum 20 kW (27 HP) düzeyindedir ve makine hareketi kendi yürür özelliktedir
Bekoloder (Yapay Zeka İle Oluşturulmuştur)
Makine Fonksiyonları
Yükleme Fonksiyonu
- Ön kısımda bulunan yükleyici kepçesi ile hafriyatın yüklenmesi, taşınması ve yüzey tesviyesi işlemleri gerçekleştirilir. Kullanılan kepçe tipine göre farklı işlemler yapılabilir:
- Genel amaçlı kepçe
- Çok amaçlı kepçe
- Yandan boşaltmalı kepçe
- Forklift çatalı ile basit yükleme-boşaltma
Kazıma Fonksiyonu
- Arka kısımdaki kazıcı ekipman ile kanal kazma, temel açma ve çeşitli kazı işlemleri yapılır.
Kırıcı Fonksiyonu
- Makineye hidrolik kırıcı takılarak sert kaya ve beton kırma işlemleri gerçekleştirilir.
Verimli Kullanma Yöntemleri:
- Makinenin kapasitesi dahilinde çalışılması önerilir.
- Çalışma öncesinde zemin etüdü yapılmalıdır.
- Kepçe dalma işlemi kontrollü yapılmalı, malzeme rampa aşağı çalışarak alınmalıdır.
- Sert zeminde çalışırken kepçe tırnakları kullanılmalıdır.
- Yükleme işlemi sırasında kamyon ve makine konumu uygun şekilde ayarlanmalıdır.
Kullanım Alanları
Kazıcı-yükleyiciler çok çeşitli sektörlerde yaygın olarak kullanılmaktadır:
- Altyapı ve kanalizasyon projeleri
- Yol yapımı ve bakım çalışmaları
- Şantiye hafriyat işleri
- Kanal ve temel kazıları
- Malzeme taşıma ve yükleme
- Peyzaj ve çevre düzenleme
- Kentsel hizmetler ve belediye çalışmaları
Bu makineler, kompakt boyutları ve çok işlevli yapıları sayesinde dar alanlarda ve şehir içi uygulamalarda da yaygın biçimde tercih edilmektedir.
Operatörlük Eğitimi
Kazıcı-yükleyici kullanımı için Türkiye’de Millî Eğitim Bakanlığı tarafından onaylanmış İş Makineleri Sürücü Eğitim Kursları Yönergesi ve Kazıcı-Yükleyici (Bekoloder) Operatör Kurs Programı kapsamında özel eğitim verilmesi zorunludur.
Eğitim İçeriği
Teorik eğitim:
- Makinenin temel yapısı ve donanımları
- İş güvenliği kuralları
- Günlük bakım ve kontroller
- Çalışma prosedürleri ve verimli kullanım yöntemleri
Uygulama eğitimi:
- Kazıcı kısmı ile en az 3 metre uzunluğunda ve 50 cm derinliğinde kanal kazma
- Yükleyici kısmı ile en az %50 dolulukta yükleme ve boşaltma işlemleri
- Malzeme taşıma ve park etme işlemleri
Değerlendirme:
- Eğitim sonunda kursiyerler uygulama sınavına tabi tutulur.
- Sınav esnasında hem teorik bilgi sorgulaması hem de uygulamalı kazıma, yükleme ve park etme işlemleri yapılır.
- Başarılı kursiyerler İş Makinesi Kullanma Yetki Belgesi (Operatörlük Belgesi) almaya hak kazanır
Kazıcı-yükleyiciler (bekoloder), çok yönlü işlevselliği, kompakt yapısı ve yüksek manevra kabiliyeti sayesinde modern inşaat ve altyapı projelerinde vazgeçilmez iş makineleridir. Türkiye’de yürürlükteki eğitim ve belge sistemleri sayesinde bu makinelerin güvenli ve verimli kullanımı standardize edilmiş ve profesyonel operatörler yetiştirilmektedir.
