Kelkit ketesi, Gümüşhane ili Kelkit ilçesi ile sınırlı coğrafi sınırda üretilen ve 02 Aralık 2021’de mahreç işareti olarak tescil edilen bir fırıncılık ve pastacılık mamulüdür. Başvurusu 29 Temmuz 2020’de yapılmış, tescil numarası 961 olup tescil ettiren Kelkit Ticaret ve Sanayi Odasıdır.
Ürün; buğday unu, su, tuz, ekşi maya, yumurta, tereyağı ve süt ile hazırlanır. İçsiz, yuvarlak gül şeklinde, altın kahverengi renkte ve tereyağı aromalıdır. Pişmeye hazır bir adet hamurun ağırlığı 300–320 gramdır. Coğrafi işaret ibaresi ve mahreç işareti amblemi ürün veya ambalaj üzerinde, mümkün olmadığında işletmede görülebilecek şekilde yer alır.
Kelkit Ketesi (Yapay Zeka İle Oluşturulmuştur.)
Ayırt Edici Özellikleri
Kelkit ketesi, içsiz olarak hazırlanması, taş fırında pişirilmesi ve üretiminde kullanılan malzemeler ile ayırt edilmektedir. Ürün, buğday unu, su, tuz, ekşi maya, yumurta, süt ve tereyağı ile hazırlanır. Hamur, baklava yufkası kalınlığında açılarak tereyağı ile yağlanır, rulo yapılıp gül şekli verilir. Bu yöntem ürüne kat kat yapı kazandırır ve ağızda dağılmasını sağlar.
Kelkit ketesi altın kahverengi renkte, yuvarlak gül formunda ve yoğun tereyağı aromalıdır. Pişmeye hazır bir adet hamurun ağırlığı 300–320 gram arasındadır.
Ürünün geçmişi eskiye dayanmaktadır. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Kelkit ilçesinin Çimen köyü ketesinin meşhur olduğundan bahsedilmiştir. İlçede kırk yılı aşan süredir üretim yapan işletmeler bulunmaktadır. Ayrıca düğün, bayram ve misafir ağırlama gibi geleneksel uygulamalarda Kelkit ketesi kullanılmaktadır. Bu özellikler ürün ile coğrafi sınır arasında ün bağı bulunduğunu göstermektedir.
Kullanım ve Ambalaj
Kelkit ketesi, gıda ile temasa uygun ambalajlarda satışa sunulmaktadır. Coğrafi işaret ibaresi ve mahreç işareti amblemi ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer alır. Ürün veya ambalaj üzerinde kullanılamadığı durumlarda ise Kelkit Ketesi ibaresi ve mahreç işareti amblemi işletmede kolayca görülebilecek şekilde bulundurulur.
Malzemeler
- 1,5 kg buğday unu
- 200 g ekşi maya
- 1 L su
- 10 adet yumurta
- 20–25 g tuz
- 450–500 ml kaynatılıp soğutulmuş inek veya koyun sütü
- 450–500 g tereyağı
- 300–400 g eritilip soğutulmuş tereyağı (yufkaları yağlamak için)
Üretim Metodu
Kelkit ketesi üretiminde geleneksel olarak ilçede üretilen yumurta, süt ve tereyağı kullanılmaktadır. Hamur bileşenleri; 1,5 kg buğday unu, 200 g ekşi maya, 1 L su, 10 adet yumurta, 20–25 g tuz, 450–500 ml kaynatılıp soğutulmuş süt, 450–500 g tereyağı ve yufkaları yağlamak için 300–400 g eritilip soğutulmuş tereyağıdır.
Hamurun hazırlanması sırasında tüm malzemeler karıştırma kabında orta sert kıvam alana kadar yoğrulur ve 30 dakika mayalanmaya bırakılır. Dinlenen hamur bezelere ayrılır. Her bir beze baklava yufkası kalınlığında açılır, üzeri eritilmiş tereyağı ile yağlanır. Yufkalar rulo şeklinde sarılarak gül formu verilir. Dinlenen hamurların üzerine yumurta sarısı sürülür.
Şekil verilen keteler, odun ateşiyle kızdırılmış 200°C sıcaklıktaki taş fırında yaklaşık 40 dakika pişirilir. Pişmeye hazır bir adet Kelkit Ketesi hamurunun ağırlığı 300–320 gramdır. Ürün, gıda ile temasa uygun ambalajlarda satışa sunulmaktadır.
Coğrafi Sınır İçinde Üretim ve İşleme
Kelkit ketesi, geçmişi eskiye dayanan ve Kelkit ilçesinin geleneklerinde yer alan bir üründür. Üretiminde coğrafi sınır içinde elde edilen süt, yumurta ve tereyağı kullanılmaktadır. Üretim aşamalarının tamamı Gümüşhane ili Kelkit ilçesi sınırları içerisinde gerçekleştirilmektedir. Bu özellikler nedeniyle Kelkit ketesi ile coğrafi sınır arasında ün bağı bulunmaktadır.
Denetim
Kelkit ketesinin denetimleri, Kelkit Ticaret ve Sanayi Odası koordinatörlüğünde; Kelkit Esnaf ve Sanatkârlar Odası, Kelkit İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü ve Kelkit Belediyesi temsilcilerinden oluşan dört kişilik denetim mercii tarafından yapılmaktadır. Denetimler düzenli olarak altı ayda bir, ayrıca ihtiyaç duyulduğunda veya şikâyet üzerine gerçekleştirilmektedir.
Denetim kriterleri şunlardır:
- Üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğu,
- Pişmemiş ürünün gramajının uygunluğu,
- Ürünün taş fırında pişirilmesi,
- Üretim metoduna uygunluk,
- Ürünün duyusal özelliklerinin uygunluğu,
- Kelkit Ketesi ibaresi ve mahreç işareti ambleminin doğru kullanımı.
Denetim mercii, gerekli görüldüğünde kamu veya özel kuruluşlardan, uzman gerçek veya tüzel kişilerden hizmet alabilmektedir. Tescil ettiren kurum, hakların korunmasına yönelik hukuki süreçleri yürütmektedir.
