Lockheed F-117 Nighthawk, Soğuk Savaş'ın son dönemlerinde Lockheed Corporation'ın "Skunk Works" bölümü tarafından geliştirilen, tek pilotlu, çift motorlu, stealth (radara yakalanmama) teknolojisine sahip taktik taarruz uçağıdır. Alışılmadık ve köşeli tasarımıyla tanınan F-117, yüksek riskli ve güçlü savunmaya sahip hedeflere gizlice sızarak hassas saldırılar gerçekleştirmek üzere tasarlanmıştır. 1980'lerin başlarında gizlice hizmete alınmış ve varlığı uzun süre kamuoyundan saklanmıştır. Uçak, Körfez Savaşı sırasında ortaya çıkarak havacılık tarihinde yer edinmiştir.

^{Lockheed F-117 Nighthawk (Yapay zeka ile oluşturuldu.)}

Geliştirilme Süreci ve "Have Blue" Programı

F-117'nin geliştirilmesi, 1970'lerin ortalarına dayanmaktadır. ABD Hava Kuvvetleri'nin (USAF), Sovyet hava savunma sistemlerinin etkinliğine karşı koyabilecek bir stealth uçağı ihtiyacı üzerine "Have Blue" adlı deneysel bir program başlatılmıştır. Lockheed'in Skunk Works bölümü, bu proje kapsamında radara görünmezlik prensiplerini test eden iki prototip üretmiştir. Have Blue programından elde edilen sonuçlar, operasyonel bir stealth uçağı geliştirilmesi için temel oluşturmuştur.

F-117'nin Tasarımı ve Gizli Hizmete Girişi

Have Blue programındaki deneyimlerden yararlanılarak Lockheed Skunk Works tarafından F-117 olarak adlandırılan ilk operasyonel stealth uçağının tasarımına başlanmıştır. Baş tasarımcı Ben Rich ve ekibi, matematikçi Denys Overholser'ın "Düşük Gözlemlenebilirlik Yüzeyleri" teorisini kullanarak radar dalgalarını belirli açılarda yansıtacak şekilde açılı panellerden oluşan bir gövde şekli geliştirmiştir. İlk F-117 prototipi 1981'de ilk uçuşunu yapmış ve 1983'te Tonopah Test Range'de USAF hizmetine gizlice dahil edilmiştir. Uçağın varlığı uzun yıllar boyunca gizli tutulmuştur.

^{Lockheed F-117 Nighthawk (Yapay zeka ile oluşturuldu.)}

Tasarım Özellikleri ve Stealth Teknolojisi

F-117'nin belirgin özelliği, radar tespitini zorlaştırmak amacıyla tasarlanmış çok açılı gövde yapısıdır. Bu tasarım, gelen radar dalgalarını kaynağına geri yansıtmak yerine farklı yönlere dağıtarak radar ekranlarında algılanmayı azaltır. Uçağın yüzeylerinde kullanılan radar emici malzemeler (RAM), radar sinyallerinin emilmesini sağlar. F-117'de geleneksel bir radar sistemi bulunmamaktadır; hedef tespiti ve navigasyon için kızılötesi ileriye dönük görüş sistemi (FLIR) ve lazer hedef işaretleyici gibi pasif sensörler kullanılmaktadır.

^{Lockheed F-117 Nighthawk (YouTube : Haci Productions)}

Teknik Özellikler

• Mürettebat: 1 (Pilot)
• Uzunluk: 20.3 metre (66 ft)
• Kanat Açıklığı: 13.2 metre (43.3 ft)
• Yükseklik: 3.8 metre (12.5 ft)
• Boş Ağırlık: 13,380 kg (29,500 lb)
• Maksimum Kalkış Ağırlığı: 23,800 kg (52,250 lb)
• Motorlar: 2 × General Electric F404-GE-F1D2 turbofan motor (her biri 48 kN / 10,800 lbf itki)
• Maksimum Hız: Yüksek subsonik (yaklaşık Mach 0.9)
• Menzil: 1,720 km (1,070 mi)
• Servis Tavanı: 13,100 metre (43,000 ft)
• Silahlar: Dahili silah yuvalarında 2,300 kg (5,000 lb) ağırlığa kadar çeşitli güdümlü bombalar (GBU-10 Paveway II, GBU-12 Paveway II, GBU-27 Paveway III) ve lazer güdümlü füzeler taşıyabilmektedir.

Operasyonel Geçmişi

F-117 Nighthawk, ilk operasyonel kullanımını Aralık 1989'da Panama'daki "Operation Just Cause" sırasında gerçekleştirmiştir. Ancak uçağın yetenekleri, 1991'deki Körfez Savaşı'nda belirginleşmiştir. Irak'ın hava savunma sistemlerine rağmen, F-117'ler Bağdat'taki stratejik hedeflere çok sayıda başarılı saldırı düzenlemiş ve savaşın gidişatında rol oynamıştır. Daha sonra Kosova Savaşı ("Operation Allied Force") ve 2003'teki Irak Savaşı ("Operation Iraqi Freedom") gibi çeşitli askeri operasyonlarda da kullanılmıştır. F-117'ler genellikle gece operasyonlarında ve düşman hava savunmasının yoğun olduğu bölgelerde görev yapmıştır.

Hizmetten Çekilme ve Sonrası

USAF, F-117 Nighthawk filosunu 2008 yılında hizmet dışı bırakmıştır. Bu kararda, uçağın yüksek bakım maliyetleri, pilot eğitiminin karmaşıklığı ve F-22 Raptor ve F-35 Lightning II gibi daha gelişmiş stealth özelliklerine sahip yeni nesil savaş uçaklarının hizmete girmesi etkili olmuştur. F-117'nin stealth teknolojisinin öncüsü olması ve operasyonel başarıları, havacılık tarihinde kayda değer bir yer edinmiştir. Uçağın kendine özgü tasarımı ve gizli geçmişi, popüler kültürde de ilgi çekmeye devam etmektedir. Bazı F-117 uçakları, gelecekteki olası ihtiyaçlar için sınırlı sayıda uçuşa hazır durumda bekletilmektedir.