Malatya simit pilavı, Türkiye’nin Malatya iline özgü, mahreç işaretiyle tescillenmiş bir pilav türüdür ve köftelik ince bulgur, kuru soğan, tereyağı, domates ve biber salçası kullanılarak hazırlanır. Yörede “simit bulguru” olarak bilinen ince bulgur, buğdayın kaynatılıp öğütülmesiyle elde edilir ve coğrafi sınırda “simit,” “sümüd,” “sümüt” veya “simid” isimleriyle de anılır. Malatya mutfak kültüründe köklü bir geçmişe sahip olan bu yemek, genellikle yeşil soğan, turşu ve ayran eşliğinde sunulur.
Ayırt Edici Özellikleri
Malatya simit pilavı; köftelik ince bulgur, kuru soğan, tereyağı ve salça kullanılarak üretilen bir pilav türüdür. Yemeğin temel bileşeni olan ince bulgur, buğdayın kaynatılması ve öğütülmesi suretiyle elde edilir ve yörede “simit bulguru” olarak adlandırılır. Ayrıca bu ürün, coğrafi sınırda “simit,” “sümüd,” “sümüt” veya “simid” bulguru isimleriyle de anılmaktadır.
Yemeğin kökeni bölge mutfak kültüründe uzun bir geçmişe dayanır ve Malatya simit pilavı, coğrafi sınırın yemek kültüründe önemli bir yer işgal etmektedir. Bu tarihsel ve kültürel bağ nedeniyle Malatya simit pilavı ile coğrafi sınır arasında ün bağı bulunduğu kabul edilmektedir.
Tarif/Üretim Metodu
Malatya Simit Pilavı’nın üretiminde, tercihen coğrafi sınır olan Malatya ilinden elde edilen köftelik ince bulgur kullanılmaktadır. Dört kişilik bir Malatya simit pilavı yapımında aşağıdaki bileşenler kullanılır:
- 800 ml su
- 300 g köftelik ince bulgur
- 2 adet orta boy kuru soğan
- 30 g domates salçası
- 30 g biber salçası
- 120 g tereyağı
- 20 g tuz
Hazırlık aşamasında, kuru soğanlar ince yemeklik şekilde doğranır ve eritilmiş tereyağında kavrulur. Kavrulmuş soğanlara domates salçası ve biber salçası eklenerek karışımın kavrulması sürdürülür. Ardından su ilave edilir. Su kaynamaya başladığında, tuz ve köftelik ince bulgur eklenir ve karışım kısık ateşte 10 dakika pişirilir. Pilavın pişme süresi tamamlandığında tencerenin kapağı kapatılır ve pilav 10 dakika dinlendirilir. Sonrasında servis tabağına alınır. İsteğe bağlı olarak, üzerine tavada eritilmiş 40 gram tereyağı gezdirilerek dökülür.
Servisi genellikle yeşil soğan, turşu ve ayran eşliğinde yapılabilmektedir. Bu garnitürler, pilavın tüketim şekline yöresel çeşitlilik kazandırmaktadır.
Coğrafi Sınır ve Üretim Şartları
Malatya simit pilavı, coğrafi sınırın mutfak kültüründe tarihsel bir yer tutmaktadır. Coğrafi işaret tescili kapsamında, Malatya simit pilavı ile Malatya ili arasında ün bağı bulunduğu kabul edilmektedir. Bu nedenle ürünün tüm üretim aşamaları belirtilen coğrafi sınır olan Malatya ilinde gerçekleştirilmek zorundadır.
Kullanım Biçimi
Malatya simit pilavı ibaresi ile mahreç işareti amblemi, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer alır. Ürünün veya ambalajının üzerinde bu işaretlerin kullanılamaması durumunda, Malatya simit pilavı ibaresi ve mahreç işareti ambleminin işletmede kolayca görülebilecek bir şekilde bulundurulması zorunludur.
Denetim
Malatya simit pilavının üretim süreçleri ve coğrafi işaret kullanımının denetimi, Malatya Büyükşehir Belediyesi’nin koordinasyonunda yürütülmektedir. Denetim merciinde, Malatya İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Tarımsal ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu ile Malatya Büyükşehir Belediyesi’nden konuda uzman birer kişi yer almaktadır. Üç kişiden oluşan bu denetim mercii, düzenli olarak yılda bir kez denetim gerçekleştirir. Ayrıca gerekli görülen durumlarda veya şikâyet üzerine her zaman denetim yapılabilmektedir.
Denetimlerde, üretimde kullanılan bileşenlerin miktar ve nitelik olarak uygunluğu, üretim metoduna uyum ve Malatya simit pilavı ibaresi ile mahreç işareti ambleminin kullanımına dair uygunluk kontrol edilmektedir. Denetim mercii, kamu kuruluşları, özel kuruluşlar veya bu kurumlarda görevli uzman kişilerden denetim sırasında yararlanabilir ya da hizmet satın alabilir. Tescil ettiren Malatya Büyükşehir Belediyesi, ürünle ilgili hakların korunmasına yönelik hukuki süreçleri yürütmekle sorumludur.
