Medial Pterigoid Kası, çiğneme kaslarından biri olup, alt çenenin kapanması ve yan hareketlerinde kritik rol oynar. Masseter kasıyla birlikte güçlü bir çene kapatıcıdır ve trigeminal sinir (CN V) tarafından innerve edilir.
Anatomik Yapı ve Yerleşim
Morfoloji ve Bağlantı Noktaları
Medial Pterigoid kası, çiğneme kasları arasında derin yerleşimli, mandibulanın iç yüzüne yapışan güçlü bir kastır. İki başı vardır: derin baş sphenoid kemiğin lateral pterigoid plakasının medial yüzeyinden, yüzeysel baş ise maksiller tüberozite ve palatin kemiğin piramidal çıkıntısından köken alır. Bu başlar birleşerek mandibulanın ramusunun iç yüzeyine, mandibular foramenin hemen altına ve angulus mandibulae’ye tutunur. Kasın alt ucu, masseter kasıyla birleşip ortak bir tendon oluşturarak mandibulayı bir mengene gibi kavrar. Kasın derin ve yüzeysel başları farklı kemiklerden köken alır ancak ortak bir noktada mandibulanın iç yüzüne tutunur. Masseter kasıyla yakın ilişki içindedir ve birlikte mandibulayı kavrayıcı bir yapı oluşturur. Bu morfolojik düzenleme çiğneme hareketlerinde koordinasyon sağlar.
Embriyolojik Köken ve Sınıflandırma
Medial Pterigoid Kası, mandibular sinir (CN V₃) tarafından innerve edilen 1. faringeal ark kas grubuna dahildir. Embriyolojik olarak paraaksiyel mezodermden gelişmiştir ve fonksiyonel olarak çiğneme kasları arasında sınıflandırılır.
Sinir İnnervasyonu ve Vasküler Beslenme
Kas, mandibular sinirin medial pterygoid dalı tarafından innerve edilir. Aynı sinir tensor veli palatini ve tensor timpani kaslarına da dallar verir. Kanlanması ise maksiller arterin pterigoid dalları ve faringeal arterler aracılığıyla sağlanır.
Fonksiyon ve Klinik İlişkiler
Medial Pterigoid Kasın başlıca görevi mandibulayı yukarı kaldırmak (elevasyon) ve çeneyi kapatmak olup, masseter kasıyla birlikte ısırma hareketine katkı sağlar. Bilateral kasıldığında mandibulayı öne doğru (protrüzyon) hareket ettirir, tek taraflı kasıldığında ise çeneyi karşı tarafa kaydırarak öğütme hareketine destek olur. Lateral pterigoid kasla koordineli çalışır. Klinik açıdan, kas bruksizm (diş sıkma) ve TME disfonksiyonlarında ağrı ve gerilim kaynağı olabilir. Mandibulanın iç yüzeyine yapılan palpasyonla hassasiyet tespit edilebilir. Ayrıca bu bölge odontojenik enfeksiyonların yayılmasına açıktır; gömülü yirmi yaş dişlerinden yayılan enfeksiyonlar medial pterigoid kas bölgesine ulaşarak trismus (çene kilitlenmesi) oluşturabilir. Tedavi antibiyotik ve cerrahi drenaj gerektirebilir. Cerrahide, kasın derin yerleşimi ve damar-sinir ilişkileri özellikle mandibular ve ortognatik cerrahilerde önem taşır.
