Mide malign neoplazmları, mide dokusunda gelişen kötü huylu tümörlerdir ve genellikle adenokarsinom tipinde görülür. Mide kanseri, dünya genelinde en sık görülen kanser türlerinden biridir ve özellikle Asya ülkelerinde daha yüksek insidansa sahiptir. Erken evrelerde semptom vermeyebilen bu tümörler, ilerleyen dönemlerde kilo kaybı, karın ağrısı, yutma güçlüğü ve kanama gibi belirtilere neden olabilir. Mide kanserinin gelişiminde Helicobacter pylori enfeksiyonu, tütün kullanımı, diyet faktörleri ve genetik yatkınlık gibi risk faktörleri önemli rol oynar. Tedavi, cerrahi, kemoterapi ve radyoterapi gibi yöntemlerle multidisipliner bir yaklaşım gerektirir.
Mide Malign Neoplazmlarının Epidemiyolojisi
Mide kanseri, dünya genelinde kansere bağlı ölümlerin önde gelen nedenlerinden biridir. İnsidans, coğrafi bölgelere göre önemli farklılıklar gösterir. Japonya, Çin ve Kore gibi Asya ülkelerinde daha sık görülürken, Batı ülkelerinde son yıllarda insidans azalma eğilimindedir. Erkeklerde kadınlara oranla iki kat daha sık görülür ve genellikle 50 yaş üstü bireylerde teşhis edilir.
Risk Faktörleri
Mide malign neoplazmlarının gelişiminde rol oynayan başlıca risk faktörleri şunlardır:
Helicobacter pylori Enfeksiyonu
Helicobacter pylori bakterisi, mide mukozasında kronik inflamasyona neden olarak kanser gelişimini tetikleyebilir. Bu enfeksiyon, mide kanseri vakalarının önemli bir kısmından sorumludur.
Tütün Kullanımı
Sigara içmek, mide kanseri riskini önemli ölçüde artırır. Tütün dumanındaki karsinojenler, mide epitelinde DNA hasarına neden olur.
Diyet Faktörleri
Tuzlu, tütsülenmiş veya konserve gıdaların aşırı tüketimi, mide kanseri riskini artırır. Buna karşılık, taze meyve ve sebzelerin tüketimi koruyucu bir etkiye sahiptir.
Genetik Yatkınlık
Ailesel mide kanseri öyküsü olan bireylerde risk artar. Özellikle CDH1 gen mutasyonu, herediter diffüz mide kanseri ile ilişkilidir.
Obezite ve Reflü
Obezite ve kronik gastroözofageal reflü hastalığı (GÖRH), özofagus ve mide bileşkesinde adenokarsinom riskini artırır.
Patolojik Özellikler
Mide malign neoplazmlarının büyük çoğunluğu adenokarsinom tipindedir. Bu tümörler, mide mukozasının glandüler epitel hücrelerinden köken alır. Histolojik olarak iki ana alt tipi vardır:
İntestinal Tip: Daha iyi diferansiye olmuş hücrelerden oluşur ve genellikle Helicobacter pylori enfeksiyonu ile ilişkilidir.
Diffüz Tip: Daha agresif seyirlidir ve hücreler mide duvarını diffüz olarak infiltre eder. Herediter diffüz mide kanseri bu grupta yer alır.
Klinik Bulgular ve Tanı
Mide malign neoplazmları, erken evrelerde semptom vermeyebilir veya hafif şikayetlere neden olabilir. İlerleyen evrelerde şu belirtiler görülebilir:
- Karın ağrısı veya rahatsızlık hissi,
- İştahsızlık ve kilo kaybı,
- Yutma güçlüğü (disfaji),
- Bulantı ve kusma,
- Mide kanaması (hematemez veya melena).
Tanı, endoskopi ve biyopsi ile konulur. Endoskopi sırasında mide mukozası incelenir ve şüpheli lezyonlardan biyopsi alınır. Ayrıca, tümörün yayılımını değerlendirmek için görüntüleme yöntemleri (BT, MRI, PET-CT) kullanılabilir.
Tedavi Yöntemleri
Mide malign neoplazmlarının tedavisi, tümörün evresine, lokalizasyonuna ve hastanın genel sağlık durumuna göre planlanır. Başlıca tedavi yöntemleri şunlardır:
Cerrahi Tedavi
Erken evre tümörlerde, tümörlü dokunun cerrahi olarak çıkarılması en yaygın tedavi yöntemidir. Subtotal veya total gastrektomi (midenin bir kısmının veya tamamının çıkarılması) uygulanabilir. Lenf nodu tutulumu varsa, lenf nodu diseksiyonu yapılır.
Kemoterapi
Cerrahi öncesi (neoadjuvan) veya sonrası (adjuvan) kemoterapi uygulanabilir. İlerlemiş vakalarda palyatif kemoterapi, hastanın yaşam kalitesini artırmak için kullanılır.
Radyoterapi
Cerrahi sonrası adjuvan tedavi olarak veya lokal ileri evre tümörlerde radyoterapi kullanılabilir. Radyoterapi, tümör hücrelerini yok etmek için yüksek enerjili ışınlar kullanır.
Hedefe Yönelik Tedaviler
HER2 pozitif tümörlerde trastuzumab gibi hedefe yönelik ilaçlar kullanılabilir. Ayrıca, immünoterapi (PD-1 inhibitörleri) de son yıllarda etkili bir tedavi seçeneği haline gelmiştir.
Prognoz ve Takip
Mide malign neoplazmlarının prognozu, tümörün evresine, histolojik tipine ve tedaviye yanıta bağlıdır. Erken evre tümörlerde 5 yıllık sağkalım oranları %60-70 arasında değişirken, ileri evre tümörlerde bu oran %20'nin altına düşer. Tedavi sonrası düzenli takip, nükslerin erken tespiti açısından önemlidir.
