Mikoyan Gureviç Tasarım Bürosu tarafından 1970'lerde, yeni nesil Amerikan savaş uçaklarına (F-15 Eagle, F-16 Fighting Falcon) karşı bir yanıt olarak geliştirilen MiG-29 (NATO kodu: Fulcrum), dördüncü nesil, çift motorlu, yüksek manevra kabiliyetine sahip bir hava muharebe ve cephe avcı uçağıdır. Prototip aşaması büyük bir gizlilik içinde yürütülmüş olup, ilk uçuşunu 6 Ekim 1977'de gerçekleştirmiştir. Uçağın geliştirilme süreci, Sovyet havacılık mühendisliğinin o dönemdeki en ileri yeteneklerini sergilemiş ve 1982'de seri üretimine başlanmasının ardından, 1983 yılında Sovyet Hava Kuvvetleri'ne (Voyenno-Vozdushnye Sily - VVS) resmen teslim edilerek hizmete girmiştir.

^{Mikoyan MiG29 (Kaynak: Pixabay)}

Tasarım ve Geliştirme

MiG-29'un geliştirilme süreci, Soğuk Savaş'ın en yoğun dönemlerinden birinde, Sovyetler Birliği'nin batılı rakiplerinin teknolojik üstünlüğüne karşı koyma arayışının bir sonucudur. Özellikle Amerika Birleşik Devletleri'nin geliştirdiği F-15 ve F-16 gibi yüksek performanslı avcı uçaklarının ortaya çıkışı, Sovyet tasarım bürolarını benzer yeteneklere sahip bir platform geliştirmeye teşvik etmiştir. MiG-29'un aerodinamik tasarımı, bu bağlamda, özellikle kısa mesafeli hava muharebelerinde (it dalaşı) üstün çeviklik ve manevra kabiliyeti sağlamaya odaklanmıştır. Gövde yapısı, yüksek itki-ağırlık oranını destekleyecek şekilde optimize edilmiş, gelişmiş kanat geometrisi ve kontrol yüzeyleri (kanatçıklar, elevonlar, dikey kuyruklar) sayesinde MiG-29, pilotlarına olağanüstü manevra kabiliyeti sunmuştur.

Teknik Özellikler

• Üretici: Mikoyan Gureviç
• İlk Uçuş: 6 Ekim 1977
• Hizmete Giriş: 1983
• Mürettebat: 1 (MiG-29UB gibi eğitim versiyonları çift kişilik olabilir)
• Uzunluk: 17.32 metre
• Kanat Açıklığı: 11.36 metre
• Yükseklik: 4.7 metre
• Boş Ağırlık: 10.900 kg
• Azami Kalkış Ağırlığı: 18.500 kg - 20.000 kg (kullanılan versiyona ve yüke göre değişiklik gösterir)
• Motor: 2 × Klimov RD-33 turbofan motoru, her biri yaklaşık 81.4 kN itki üretir (MiG-29M gibi bazı modern versiyonlarda daha güçlü motorlar kullanılmıştır).
• Azami Hız: Mach 2.3 (deniz seviyesinde yaklaşık 2,400 km/s)
• Tavan: 18.000 metre (yaklaşık 59,100 feet)
• Menzil: Dahili yakıtla yaklaşık 1.430 km, harici yakıt tanklarıyla bu menzil 2.900 km'ye kadar çıkabilir. Havada yakıt ikmali kabiliyeti ile 5500 km'ye ulaşabilir.
• Silahlar: 1 × 30 mm GSh-301 top (150 mermi kapasiteli). Çeşitli havadan havaya füzeler (R-60 "Aphid", R-73 "Archer", R-27 "Alamo", R-77 "Adder" gibi), havadan yere füzeler (Kh-29 "Kedge", Kh-31 "Krypton" gibi), güdümsüz roketler ve serbest düşüşlü bombalar taşıyabilir.
• Radar: Temel versiyonlarda Phazotron N019 Rubin radarı bulunur. Daha gelişmiş versiyonlarda (örneğin MiG-29M) daha modern, darbe-doppler radarlar kullanılmıştır.

^{Mikoyan MiG29 (Kaynak: Pixabay)}

Özellikleri ve Yetenekleri

• Yüksek Manevra Kabiliyeti: MiG-29, özellikle düşük hızlarda ve yüksek hücum açılarında sergilediği üstün çeviklik ile ünlüdür. Yüksek itki-ağırlık oranı ve aerodinamik tasarımı, pilotun ani ve keskin manevralar yapmasına olanak tanır, bu da onu yakın hava muharebelerinde tehlikeli bir rakip haline getirir.
• İki Alternatifli Hava Alıkları: Motorların yabancı madde hasarından korunması için tasarlanmış benzersiz bir sistemdir. Normal uçuş ve kalkışlarda ana alt hava alıkları kullanılırken, hasar görmesi muhtemel olan ham veya kötü hazırlanmış pistlerden kalkışlarda bu alıklar kapanır ve gövdenin üst kısmındaki yedek hava alıkları devreye girer. Bu özellik, MiG-29'un zorlu operasyonel koşullara uyum sağlamasına yardımcı olur.
• Turbofan Motorlu İlk Hava Muharebe Uçağı: Sovyetler Birliği'nin geliştirdiği turbofan motorlu ilk özel hava muharebe uçağı olması, MiG-29'u teknolojik bir dönüm noktası haline getirmiştir.
• Modernizasyon: Hizmette kaldığı süre boyunca çeşitli modernizasyon programlarından geçirilmiştir. MiG-29SMT ve MiG-29UBT gibi güncel versiyonları, kokpitte çok fonksiyonlu ekranlar (MFD), baş üstü göstergesi (HUD), HOTAS (Hands On Throttle-And-Stick) kontrol sistemi gibi daha gelişmiş aviyonik sistemlere sahiptir. Ayrıca, radar ve silah sistemleri de geliştirilerek kara saldırı yetenekleri ve artırılmış menzil gibi özellikler eklenmiştir.
• Kaska Monteli Nişan Sistemi: Bazı gelişmiş versiyonlarında bulunan bu sistem, pilotun baktığı yöne doğru füzelerin kilitlenmesini sağlayarak, görüş hattı dışı (Beyond Visual Range - BVR) muharebe yeteneklerini artırır.

Kullanım

MiG-29, Soğuk Savaş'ın sona ermesinin ardından da birçok ülkenin hava kuvvetlerinde önemli bir rol oynamaya devam etmiştir. Rus Hava Kuvvetleri'nin ana avcı gücünün önemli bir parçasını oluşturmasının yanı sıra, Hindistan, Polonya, Almanya (eski Doğu Almanya'dan devralınanlar), Suriye, İran, Ukrayna ve Sırbistan gibi birçok ülke tarafından da kullanılmış veya hala kullanılmaktadır. Farklı versiyonları, hava üstünlüğü, önleme, ve kara saldırı görevlerinde etkin bir şekilde görev yapmaktadır.