Milas Çekişke Zeytini, Muğla ili Milas ilçesine özgü bir işlenmiş yeşil zeytin çeşididir. Bu zeytin türü, iri yapılı, canlı yeşil renkte ve kendine özgü hafif ekşimsi aromasıyla tanınır. Geleneksel yöntemlerle işlenen Milas Çekişke Zeytini, sofralık tüketimde ve yöresel mutfakta özel bir yere sahiptir.

6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işareti olarak 17 Mayıs 2022 tarihinde tescillenmiş ve coğrafi işaret koruması altına alınmıştır. Tescil işlemi Milas Ticaret ve Sanayi Odası tarafından gerçekleştirilmiştir.

Ürün Özellikleri

Milas Çekişke Zeytini, su, kaya tuzu ve limon tuzu ile işlenerek hazırlanan bir yeşil zeytin ürünüdür. Milas mutfak kültürünün geleneksel unsurlarından biri olan bu zeytin, özellikle acılığının giderilmesi sürecinde uygulanan teknikler ve ustalık gerektiren işlemlerle ayırt edilir. Ürünün ünü ve bilinirliği, üretildiği coğrafi sınır olan Milas ilçesiyle doğrudan ilişkilidir.

Hazırlanışı

Hazırlık sürecinde genellikle Milas yöresinde yetiştirilen Memecik çeşidi yeşil zeytinler kullanılır. Zeytinler tam olgunlaşmadan toplanır; çekirdekleri kırılmadan, taneleri parçalanmadan özenle ezilir ve çekirdekleri çıkarılır. Bu işlem, zeytinin yapısını bozmadan gerçekleştirilir.

Kırılan zeytinler gıda ile temasa uygun kaplara alınır ve üzeri su ile doldurularak kapatılır. Yaklaşık bir hafta sonra su dökülür ve yenisi eklenir. Bu işlem ortalama iki günde bir tekrarlanarak toplamda 7–8 kez uygulanır. Süreç boyunca zeytinler acılığını bırakır ve tüketilebilir lezzete ulaşır.

Son aşamada zeytinler tekrar su ile kaplanır; üzerine 50 g kaya tuzu ve/veya iri salamura tuzu ile 30 g limon tuzu eklenir. Bu karışım, zeytinlerin uzun süre kararmadan ve yumuşamadan muhafaza edilmesini sağlar.

Muhafaza ve Servis

Milas Çekişke Zeytini, serin, kokusuz, rutubetsiz ve doğrudan güneş ışığı almayan ortamlarda saklanır. Dökme veya gıda ile temasa uygun ambalajlarda, ilgili mevzuata uygun etiket bilgileriyle tüketiciye sunulur.

Servis sırasında zeytinler el değmeden kaplarından alınarak tabaklara aktarılır. Genellikle bir öğünde tüketilebilecek miktarda sunulması önerilir. Tüketici tercihine bağlı olarak üzerine sızma zeytinyağı ve/veya limon eklenebilir.

Coğrafi Sınır ve Üretim Koşulları

Milas Çekişke Zeytini’nin tüm üretim aşamaları yalnızca Muğla ili Milas ilçesi sınırları içinde gerçekleştirilmelidir. Üretim süreci, özellikle acılığın giderilmesi aşamasında ustalık gerektiren tekniklerle farklılaşır ve bu yönüyle mahreç işareti niteliği taşır.

Denetim

Ürünün coğrafi işaret kullanım biçimi ve üretim metodu, Milas Ticaret ve Sanayi Odası koordinasyonunda Milas İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğünün katılımıyla oluşturulan en az üç kişilik denetim mercii tarafından kontrol edilir. Denetimler yılda en az bir kez yapılır; gerektiğinde veya şikâyet üzerine ek denetimler de gerçekleştirilebilir. Denetim sonuçları Türk Patent ve Marka Kurumuna raporlanır.

Denetim sürecinde, üretimde kullanılan bileşenlerin uygunluğu ve üretim metoduna sadakat değerlendirilir. Tespit edilen uygunsuzluklar ilgili kişi veya kurumlara bildirilir. Denetim merci, kamu veya özel kuruluşlardan uzman desteği alabilir; tescil ettiren kurum ise hukuki süreçleri yürütmekle yükümlüdür.