Mountain Meadows Katliamı, 7–11 Eylül 1857 tarihleri arasında Utah Bölgesi’nde gerçekleşmiş, Arkansas’tan Kaliforniya’ya göç eden Baker–Fancher kafilesine mensup en az 115–120 sivilin öldürülmesiyle sonuçlanan toplu şiddet olayıdır. Olay, Utah Savaşı sürecinde federal yönetim ile Mormon yerel otoriteleri arasındaki artan gerilim ortamında meydana gelmiştir. Resmî ABD raporları, katliamda Mormon yerel milis unsurlarının ve onlarla birlikte hareket eden yerli grupların rol oynadığını ortaya koymaktadır.

Tarihsel Bağlam

1850’li yılların ortalarında Utah Bölgesi, Kilise ile sivil yönetimin büyük ölçüde iç içe geçtiği bir idari yapıya sahipti. 1856’da başlatılan Mormon Reformasyonu süreci, dinsel disiplinin sertleşmesine ve topluluk dışındakilere yönelik güvensizliğin artmasına yol açtı. 1857’de federal ordunun Utah’a sevk edileceğine dair haberler, bölgede savaş beklentisini güçlendirdi ve yerel milislerin yeniden faaliyete geçirilmesine neden oldu.

Bu atmosferde Baker–Fancher kafilesi, güney Utah güzergâhından geçerek Mountain Meadows’a ulaştı. Kafile üyeleri hakkında, Parley P. Pratt’ın öldürülmesiyle ilişkili oldukları yönünde söylentiler yayıldı; ancak bu iddiaları doğrulayan somut kanıtlar sunulmadı.

Katliamın Seyri

ABD Ordusu tarafından görevlendirilen Kaptan R. P. Campbell’ın 1859 tarihli raporuna göre, kafile Mountain Meadows’ta kuşatılmış, ilk saldırılarda 12–15 kişi öldürülmüş, ardından John D. Lee’nin de aralarında bulunduğu Mormon yetkililer tarafından güvenli geçiş vaadiyle teslim olmaya ikna edilmiştir. Silahlarını bırakan kafile üyeleri, Cedar City’ye götürülme bahanesiyle gruplara ayrılmış ve kısa süre sonra sistematik biçimde öldürülmüştür.

Campbell, olay yerinde kadın, erkek ve çocuklara ait insan kalıntılarının geniş bir alana yayıldığını, kemiklerde ateşli silah ve kesici alet izleri bulunduğunu rapor etmiştir. Yardımcı cerrah Charles Brewer da kafataslarının kurşun delikleri ve ağır darbelerle parçalandığını bildirmiştir.

Hayatta Kalan Çocuklar ve Sonrası

Indian Affairs Superintendent’i Jacob Forney, Washington’a gönderdiği raporlarda 16 çocuğun Temmuz 1858’de, bir çocuğun ise Nisan 1859’da kurtarıldığını belirtmiştir. Bu çocukların Cedar City, Harmony ve Santa Clara’daki Mormon ailelerin yanında tutulduğu kaydedilmiştir. Forney, olayın temel motivasyonlarından birinin kafilenin mal varlığına el koyma amacı olduğunu da rapor etmiştir.

ABD Utah Bölgesi Savcısı Alexander Wilson, katliamı “son derece soğukkanlı bir toplu cinayet” olarak tanımlamış; 119 kişinin öldürüldüğünü ve 17 çocuğun alıkonulduğunu bildirmiştir.

Sorumluluk Tartışmaları

Resmî raporlar, John D. Lee, Isaac C. Haight ve John M. Higbee gibi yerel Mormon liderlerini doğrudan sorumlu aktörler arasında göstermektedir. Lee, daha sonraki savunmalarında emirleri üst makamdan aldığını ileri sürmüş; Kilise yönetimi ise eylemin kişisel çıkar amacıyla gerçekleştirildiğini savunmuştur. Bu karşıt anlatılar, olayın sorumluluğu konusunda uzun süreli tartışmalara yol açmıştır.

Yargı Süreci

Katliamdan yaklaşık yirmi yıl sonra John D. Lee yargılanmış, iki ayrı dava sonucunda suçlu bulunmuş ve 23 Mart 1877’de Mountain Meadows’ta kurşuna dizilerek idam edilmiştir. Lee’nin yargılanması, olayla bağlantılı tek infaz olarak kayda geçmiştir.