Mylohyoid Kası, çift taraflı, yassı ve üçgen şeklinde bir suprahyoid kastır. Ağız tabanının (diyafragma oris) ana kasını oluşturur ve mandibuladan hiyoid kemiğine uzanır. Yutma, çiğneme ve konuşma sırasında hiyoid kemiği ve dili yükselterek önemli bir rol oynar.

Anatomik Yapı

Morfoloji ve Bağlantı Noktaları

Mylohyoid kası, ağız tabanını oluşturan ince ve yassı yapıda bir kastır. Çift taraflı olarak bulunan bu kaslar, orta hatta birleşerek diyafragmatik bir yapı oluşturur ve ağız içi ile boyun arasında anatomik bir bariyer sağlar. Kasın orijini, mandibulanın iç yüzeyinde yer alan mylohyoid çizgiden başlar. Bu çizgi, mandibular simfizden başlar ve son molar dişe kadar uzanır. Tutunma noktası, kasın liflerine göre farklılık gösterir. Ön ve orta lifler, orta hatta yer alan median raphe adı verilen bağ dokusu boyunca karşılıklı olarak birleşir. Arka lifler ise hiyoid kemiğin ön yüzeyine tutunarak kasın fonksiyonel bütünlüğünü sağlar. Mylohyoid kasının üst yüzeyinde, sublingual boşluk yer alır. Bu boşlukta sublingual tükürük bezi, lingual sinir, hipoglossal sinir ve sublingual arter gibi önemli yapılar bulunur. Kasın altında ise submandibular boşluk yer alır ve burada submandibular bezin yüzeyel lobu yerleşmiştir. Kasın arka kenarı serbest olup, bu bölge sublingual ve submandibular boşluklar arasında geçişe olanak tanır. Bu anatomik açıklık, enfeksiyonların iki bölge arasında yayılımında klinik açıdan önemli bir geçit görevi görür.

Embriyolojik Köken ve Sınıflandırma

Mylohyoid kası, embriyolojik olarak ilk brankiyal ark (mandibular ark) kökenlidir ve bu özelliği, onu çiğneme ile ilişkili kas grubu içerisinde değerlendirilen suprahyoid kaslar arasında sınıflandırılmasına olanak tanır. İlk brankiyal ark, embriyonik dönemde baş ve boyun bölgesindeki bazı kas ve iskelet yapılarını oluşturur; bu ark kökenli kaslar, trigeminal sinirin mandibular dalı (n. mylohyoideus, V3) tarafından innerve edilir. Mylohyoid kas da bu innervasyon düzeniyle tutarlı şekilde n. mandibularis'in bir dalı olan n. mylohyoideus tarafından motor olarak uyarılır. Kas precursor hücrelerinin paraaksiyel mezodermden farklılaşarak mandibular ark bölgesine göç etmesiyle gelişen mylohyoid kas, ağız tabanını oluşturan ve hyoid kemiğin pozisyonunun kontrolüne katkı sağlayan önemli bir yapı olarak şekillenir. Embriyolojik kökeni, sinirsel innervasyonu ve fonksiyonel özellikleri göz önüne alındığında, mylohyoid kas, çiğneme ile ilişkili olup aynı zamanda yutma ve konuşma gibi süreçlerde görev alan özel bir suprahyoid kas olarak sınıflandırılır.

Sinir İnnervasyonu ve Vasküler Beslenme

Mylohyoid kası, üçüncü trigeminal sinir dalı olan mandibular sinirin (V3) bir kolu olarak seyreden inferior alveolar sinirden ayrılan mylohyoid siniri tarafından innerve edilir. Mylohyoid siniri, mandibular kanal girişinden hemen önce inferior alveolar sinirden ayrılarak mylohyoid oluğu boyunca seyreder ve hem mylohyoid kası hem de digastrik kasın ön karnını motor olarak innerve eder. Bu innervasyon, kasın istemli kasılmasını mümkün kılarak çiğneme, yutma ve konuşma gibi fonksiyonel süreçlerde alt çene hareketlerinin koordinasyonuna katkı sağlar. Mylohyoid sinirinin digastrik kasın anterior karnını da uyarıyor olması, çene açılma hareketlerinde bu iki yapının birlikte senkronize çalışmasına olanak tanır. Kasın vasküler beslenmesi ise öncelikli olarak inferior alveolar arterin mylohyoid dalı aracılığıyla sağlanır. Buna ek olarak submental arter ve lingual arter gibi komşu arteriyel dallar da kasın kanlanmasına katkıda bulunabilir. Bu arteriyel yapılar, kasın metabolik ihtiyaçlarını karşılayarak fonksiyonel devamlılığını destekler. Sinirsel ve damar yapılarının bu organizasyonu, hem mylohyoid kasın fizyolojik işlevlerini sürdürebilmesi açısından önemlidir hem de cerrahi girişimlerde (özellikle ağız tabanı ve mandibula cerrahilerinde) dikkate alınması gereken anatomik parametreleri oluşturur.

Fonksiyon ve Klinik İlişkiler

Mylohyoid kasının başlıca fonksiyonu, hiyoid kemiğini yukarı kaldırmak ve böylece yutma ve konuşma sırasında ağız tabanını stabilize etmektir. Kas aynı zamanda mandibulayı aşağı çekerek ağız açıklığında görev alır. Ağız tabanının desteklenmesi, çiğneme sırasında dil hareketlerinin etkinliğini artırır ve oral fazda gıda kontrolünü kolaylaştırır. Mylohyoid kası, bireyler arasında önemli anatomik varyasyonlar gösterebilir. Median raphe bazı bireylerde bulunmayabilir; bu durumda iki kas birleşik görünüm sergileyebilir. Digastrik kasın ön karnıyla birleşik olabilir ya da bu kasın yerini alabilir. Nadir olarak aksesuar mylohyoid kaslar izlenebilir. Klinik açıdan önemli bir diğer varyasyon, sublingual bez veya yağ dokusunun kas lifleri arasına fıtıklaşmasıdır; bu durum %10-50 oranında gözlemlenebilir. Mylohyoid kası, özellikle odontojenik enfeksiyonların yayılım yolları açısından önemlidir. Ön diş kaynaklı enfeksiyonlar genellikle sublingual boşluğa, arka diş kaynaklı enfeksiyonlar ise submandibular boşluğa yayılır. Bu bölgelerin değerlendirilmesinde BT (Bilgisayarlı Tomografi) ve MR (Manyetik Rezonans) görüntüleme teknikleri sıklıkla kullanılır.