NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı, 3 Aralık 2025 tarihinde Belçika’nın başkenti Brüksel’deki NATO Karargahı’nda gerçekleştirilmiş üst düzey bir diplomatik toplantıdır. Toplantı, Haziran 2025’te yapılan Lahey Zirvesi’nin ardından, müttefik ülkelerin savunma ve güvenlik politikalarındaki ilerlemeyi değerlendirmeleri ve Temmuz 2026’da Ankara’da düzenlenecek NATO Zirvesi’ne hazırlık yapmaları amacıyla düzenlenmiştir.

^{Belçika'da düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı, 3 Aralık 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Arka Plan ve Gündem

NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı, İttifak’ın yıllık iki resmi bakanlar düzeyindeki toplantısından biri olarak düzenlenmiştir. Toplantı, Lahey Zirvesi’nde alınan kararların uygulanma sürecinin değerlendirilmesi, 2026 Temmuz ayında Ankara’da yapılacak NATO Zirvesi’nin hazırlıklarının planlanması ve Avrupa-Atlantik güvenliğine ilişkin güncel gelişmelerin ele alınması amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Toplantının ana gündem başlıkları arasında Rusya-Ukrayna Savaşı, ABD öncülüğünde yürütülen barış planı tartışmaları, NATO’nun doğu kanadında caydırıcılığın güçlendirilmesi, hibrit tehditler, hava savunması desteği ve savunma harcamalarına ilişkin 5% GSYH hedefi yer almıştır.

Toplantının yapısı NATO tarafından yayımlanan resmi programa göre belirlenmiştir.

• 07.30: Bakanların karargâha varışları ve basına kısa açıklamalar.
• 08.00: NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin açılış açıklaması.
• 09.00: Kuzey Atlantik Konseyi Dışişleri Bakanları Oturumu ve Genel Sekreter’in kamuya açık açılış konuşması.
• 12.05: Dışişleri Bakanlarının aile fotoğrafı çekimi.
• 12.45: NATO-Ukrayna Konseyi çalışma yemeği.
• 15.30: Genel Sekreter Mark Rutte’nin basın toplantısı.

Toplantı öncesinde ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun katılmaması dikkati çekmiştir. ABD’yi toplantıda Dışişleri Bakan Yardımcısı Christopher Landau temsil etmiştir. Toplantının gündemi kapsamında, ABD’nin hazırladığı Ukrayna barış planı müttefik ülkeler arasında tartışılmıştır. Planın taslak halinde NATO genişlemesinin sınırlandırılmasını, Ukrayna ordusunun kapasitesine tavan getirilmesini ve Rusya’nın fiili kontrolündeki bölgelerin tanınmasını içermesi Avrupa ülkelerinde tepkiyle karşılanmıştır. Avrupa ülkeleri, Ukrayna’nın toprak bütünlüğü konusunda tek karar verici olduğunu ve barış görüşmelerinin Ukrayna’nın egemenlik hakları temelinde yürütülmesi gerektiğini vurgulamıştır.

NATO, toplantıda ayrıca hibrit tehditler ve siber güvenlik konularını da ele almıştır. NATO Askerî Komite Başkanı Amiral Giuseppe Cavo Dragone, ittifakın siber alanda “reaktif” bir yaklaşım yerine “daha saldırgan veya proaktif” bir tutum benimsemesinin değerlendirildiğini açıklamıştır.

Bu çerçevede, Polonya ve Romanya hava sahalarında Rusya bağlantılı insansız hava araçlarının ihlalleri, Batı Avrupa’daki havaalanı ve askeri tesislerde yaşanan dron kaynaklı kesintiler ve Kasım ayında Varşova–Kiev arasındaki demiryolu hattına yönelik sabotaj eylemleri gündeme getirilmiştir.

Toplantının bir diğer gündem maddesi, Ukrayna’nın hava savunma ihtiyaçları olmuştur. Ukrayna Savunma Bakanı Denys Shmyhal, toplantı öncesinde NATO Genel Sekreteri Rutte ile görüşerek hava savunma sistemleri talebini yinelemiş ve “Prioritized Ukraine Requirements List (PURL)” mekanizmasının önemine vurgu yapmıştır. Shmyhal, PURL listesinin “hayati derecede önemli” olduğunu belirtmiştir.

^{Belçika'da düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı, 3 Aralık 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Açılış Konuşması ve NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin Mesajları

NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı, NATO Genel Sekreteri Mark Rutte’nin açılış konuşmasıyla başlamıştır. Rutte, konuşmasında müttefiklerin Lahey Zirvesi’nden bu yana kolektif savunmayı güçlendirme yönünde kaydettikleri ilerlemeyi değerlendireceklerini ve Temmuz 2026’da Ankara’da yapılacak NATO Zirvesi’nin hazırlıklarını ele alacaklarını belirtmiştir.

Rutte, Rusya’nın NATO caydırıcılığını sınamaya devam ettiğini, “Rusya, caydırıcılığımızı sınamayı sürdürüyor” sözleriyle ifade etmiştir. Rusya’nın müttefik ülkelerin hava sahasını jetler ve insansız hava araçlarıyla ihlal ettiğini, sabotaj eylemleri düzenlediğini ve “karasularımıza casus gemileri gönderdiğini” söylemiştir. Bu eylemlerin “pervasız ve tehlikeli” olduğunu belirtmiştir.

Genel Sekreter, Rusya’nın tek başına hareket etmediğini; Çin, Kuzey Kore ve İran ile “toplumlarımızı istikrarsızlaştırmak ve küresel kuralları yıkmak için yakın işbirliği içinde çalıştığını” dile getirmiştir.

Rutte, NATO müttefiklerinin bu tehditlere karşı “güç, birlik ve kararlılıkla” yanıt verdiğini belirtmiştir. Ayrıca “Avrupalı müttefikler ve Kanada savunma yatırımlarını ciddi biçimde artırıyor, bu olumlu, ancak başarılarla yetinemeyiz” ifadelerini kullanmıştır. Rutte, üye ülkelerin savunma sanayii ve altyapıya yatırım yapmaları gerektiğini “Savunmamız için temel kabiliyetleri geliştirmeli ve satın almalı, üretimi teşvik etmek ve direnci artırmak için sanayiye, altyapıya ve yeniliğe yatırım yapmalıyız” sözleriyle açıklamıştır.

Rutte, Ukrayna’ya verilen desteğin sürdürülmesi gerektiğini vurgulamıştır. “Ukrayna’yı daha fazla desteklememiz gerekiyor. Rus füzeleri ölüm ve yıkıma neden olmaya devam ediyor ve kış geldi. Ukrayna, desteğimize her zamankinden fazla ihtiyaç duyuyor” ifadelerini kullanmıştır. Ayrıca ABD Başkanı Donald Trump’ın savaşın sonlandırılmasına yönelik çabalarına atıf yaparak “Başkan Trump’ın bu savaşı sonlandırmaya yönelik süregelen çabalarını güçlü biçimde memnuniyetle karşılıyorum” demiştir.

Rutte, müttefik ülkelerin Ukrayna’ya yönelik silah ve mühimmat desteğini hızlandırmaları gerektiğini “we must accelerate our contributions to PURL to get urgently needed equipment to Ukraine” (“Ukrayna’ya acilen ihtiyaç duyulan ekipmanların ulaştırılması için PURL katkılarımızı hızlandırmalıyız”) sözleriyle ifade etmiştir. Konuşmasının sonunda, Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha’nın öğle oturumunda müttefiklere son gelişmeler hakkında bilgi vereceğini belirterek “Bakan Sybiha, en son gelişmeler, Ukrayna’nın acil ihtiyaçları ve barış çabası hakkında bizleri bilgilendirecek” ifadelerini kullanmıştır.

Rusya-Ukrayna Savaşı ve Barış Süreci Tartışmaları

ABD Öncülüğündeki Barış Planı

NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda en fazla tartışılan başlıklardan biri, ABD öncülüğünde hazırlanan Ukrayna barış planı olmuştur. Söz konusu planın taslak metninde NATO genişlemesinin sınırlandırılmasına, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri’nin büyüklüğüne üst sınır getirilmesine ve Rusya’nın kontrolündeki bazı Ukrayna topraklarının fiilen tanınmasına yönelik hükümler yer almıştır.

Avrupa ülkeleri, "Ukrayna’nın kendi toprakları ve geleceği üzerinde tek karar merciinin Ukrayna halkı olduğunu" vurgulamıştır. Ukrayna Devlet Başkanı Volodymyr Zelenskiy, güvenlik garantilerinin ve egemenliğin korunmasının öncelikli olduğunu belirtmiştir. “Herhangi bir planın işe yaraması için Ukraynalıların ve Avrupalıların sürece dahil olması gerekir” ifadesini kullanmıştır.

NATO-Ukrayna Konseyi ve PURL Mekanizması

Toplantının ikinci oturumu olan NATO-Ukrayna Konseyi, Ukrayna Dışişleri Bakanı Andrii Sybiha’nın ve Avrupa Birliği Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas’ın katılımıyla gerçekleştirilmiştir. Oturumda Rusya-Ukrayna Savaşı’ndaki son durum, savaşın sonlandırılmasına yönelik diplomatik girişimler ve Ukrayna’daki reform çalışmaları değerlendirilmiştir.

Genel Sekreter Rutte, NATO’nun Ukrayna’nın güvenliğine olan desteğini yinelemiştir. “Ukrayna’nın güvenliği bizimkine yakından bağlıdır. Desteğimiz, Ukrayna’nın bugün kendisini savunmasına ve yarın caydırıcılık sağlamasına yardımcı olmak için kesintisiz sürmelidir” sözlerini kullanmıştır. Ayrıca Ukrayna’ya yönelik yardım koordinasyonu çerçevesinde “Prioritised Ukraine Requirements List (PURL)” programı ele alınmıştır. Bu mekanizma kapsamında Avrupa ve Kanada’daki müttefiklerin, Ukrayna’ya yönelik ABD üretimi silah ve teçhizat alımlarını finanse ettiği belirtilmiştir. Rutte, bu çerçevede “PURL katkılarımızı hızlandırmalıyız” çağrısını yinelemiştir.

Genel Sekreter Mark Rutte’nin Ukrayna’ya İlişkin Açıklamaları

Genel Sekreter Rutte, Ukrayna’nın hem mevcut çatışma sürecinde hem de barış müzakerelerinde güçlü bir pozisyonda olması gerektiğini belirtmiştir. Rutte, “Ukrayna'nın barış görüşmelerinde mümkün olan en güçlü konumda olması gerektiği” görüşünü dile getirmiştir. Rutte ayrıca, “Bunu ancak Başkan Trump liderliğindeki ABD yapabilirdi” demiştir. Barış sürecine ilişkin olarak “Barış sürecinin var olmasının” önemini vurgulamıştır.

Aynı gün yaptığı açıklamada, Ukrayna’ya yapılan askeri yardımların miktarına ilişkin olarak “Pek çok taahhütte bulunuldu ve umarım bugün ilerleyen saatlerde bu konuda birkaç duyuru yapabilirim... şu anda 4 milyara sahibiz... gelecek yıl için 5 milyara ulaşacağımız konusunda ihtiyatlı bir iyimserlik içindeyim” ifadelerini kullanmıştır.

Rutte, bu miktarın hava savunma sistemleri, önleyiciler ve sivil altyapının korunması dahil olmak üzere Ukrayna’nın savunma ihtiyaçlarını kapsadığını açıklamıştır. “Bu yardım akışı çok önemlidir. Ve herkesi taahhütlerini hızlandırmaya tekrar çağırıyorum” sözlerini kullanmıştır. Rutte, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in ABD Başkanı Donald Trump’ın özel temsilcisi Steve Witkoff ve damadı Jared Kushner ile yaptığı Moskova görüşmesine ilişkin olarak “Bunun önemli bir görüşme olduğunu” belirtmiş, ancak “barış sürecine dair her adım hakkında yorum yapmak istemediğini” söylemiştir.

^{NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, 3 Aralık 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Türkiye’nin Katılımı ve Diplomatik Temasları

Dışişleri Bakanı Hakan Fidan’ın Katılımı

Türkiye Cumhuriyeti, NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda Dışişleri Bakanı Hakan Fidan tarafından temsil edilmiştir. Toplantının ilk oturumunda Bakan Fidan’ın, Türkiye’nin güçlü ve modern askerî kabiliyetleriyle İttifak’a ve Avrupa güvenliğine yaptığı katkılara değinmesi, NATO’nun Avrupa sütununu güçlendirmeye yönelik çabaların tamamlayıcı nitelikte olması gerektiğini vurgulaması ve bu çerçevede savunma alanındaki AB girişimlerinin Birlik üyesi olmayan NATO ülkelerine açık şekilde yürütülmesini savunması öngörülmüştür.

Bakan Fidan’ın ayrıca, Türkiye’nin NATO’ya katkılarının altını çizerek “NATO misyon ve harekâtlarına en çok katkı sağlayan ikinci müttefik” konumunda olduğunu hatırlatması ve Türkiye’nin Ekim 2025’te ikinci kez NATO liderliğindeki Kosova Barış Gücü (KFOR) Komutanlığı görevini üstlenmesine değinmesi planlanmıştır.

Bakan Fidan, Brüksel’de NATO Genel Sekreteri Mark Rutte ile bir araya gelmiştir. Görüşmede, Ukrayna ile Rusya arasındaki savaşın sonlandırılmasına yönelik çabalar, Karadeniz güvenliği, 2026 Ankara Zirvesi hazırlıkları ve Türk savunma sanayiinin NATO üyelerine katkıları ele alınmıştır.

Hollanda, İngiltere ve Kanada ile Görüşmeler

Bakan Fidan, toplantı marjında Hollanda Dışişleri Bakanı David van Weel, İngiltere Dışişleri Bakanı Yvette Cooper ve Kanada Dışişleri Bakanı Anita Anand ile ikili görüşmeler gerçekleştirmiştir. İngiltere Dışişleri Bakanı Cooper ile yapılan görüşmede Gazze’deki durum ele alınmıştır. Fidan, ateşkesin sürdürülebilir hale gelmesi ve ihtiyaç duyulan insani yardımın bölgeye ulaşabilmesi için İsrail’e baskı yapılması gerektiğini ifade etmiştir. Aynı görüşmede Ukrayna ile Rusya arasındaki barış müzakerelerinin gidişatı değerlendirilmiş, Fidan çözümün “adil ve kalıcı” olması gerektiğini vurgulamıştır.

Belçika ve Ukrayna Yetkilileriyle Temaslar

Bakan Fidan, toplantı kapsamında Belçika Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Maxime Prevot ile görüşmüştür. Görüşmede ikili ilişkiler ve NATO gündemine ilişkin konular ele alınmıştır. Fidan ayrıca Ukrayna Ulusal Güvenlik ve Savunma Konseyi Sekreteri Rustem Umerov ile bir görüşme yapmıştır. Görüşmede Ukrayna’daki güvenlik durumu ve bölgesel gelişmeler hakkında fikir alışverişinde bulunulmuştur.

Türkiye-Bulgaristan-Romanya Üçlü Dışişleri Bakanları Toplantısı

NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı marjında, Türkiye-Bulgaristan-Romanya Üçlü Dışişleri Bakanları Toplantısı da gerçekleştirilmiştir. Bu toplantıya Türkiye adına Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Bulgaristan Dışişleri Bakanı Georg Georgiev ve Romanya Dışişleri Bakanı Oana Toiu katılmıştır.

Toplantıda, NATO üyesi üç kıyıdaş ülke açısından Karadeniz’in güvenliği ele alınmıştır. Taraflar, deniz yollarının ve kritik altyapının güvenliğinin bölgesel ve küresel düzeyde önem taşıdığını vurgulamıştır. Ayrıca Montrö Boğazlar Sözleşmesi’nin titizlikle uygulanmasının gerekliliğine dikkat çekilmiştir. Karadeniz’in “barış, istikrar ve iş birliği denizi olarak kalması” yönünde ortak irade beyan edilmiştir.

^{Belçika'da düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı, 3 Aralık 2025 - (Anadolu Ajansı)}

Ortak Açıklamalar

NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı, savunma harcamaları ve müttefiklerin yatırım taahhütleri üzerinde yoğunlaşmıştır. Toplantı sonunda NATO, Lahey Zirvesi’nde belirlenen hedef doğrultusunda gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYH) yüzde 5’ine ulaşacak savunma yatırım taahhüdünün 2035 yılına kadar kademeli biçimde gerçekleştirilmesi planını yinelemiştir.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, bu hedefin yalnızca finansal bir gösterge olmadığını vurgulamış ve “Bu yalnızca sayılardan ibaret değildir; herhangi bir saldırıyı caydırabilecek ve müttefik topraklarının her karışını savunabilecek daha güçlü, daha uyarlanabilir bir ittifak inşa etmekle ilgilidir” ifadelerini kullanmıştır.

Savunma yatırımları kapsamında, hava savunma sistemlerinin geliştirilmesi, doğu kanadındaki askeri konuşlanmaların modernizasyonu ve üretim kapasitesinin artırılmasına yönelik kararlar alınmıştır. Rutte, toplantı sonrasında yaptığı açıklamada “Bakanlar, Lahey Zirvesi’nde verilen ve savunmaya yıllık gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYİH) yüzde 5'ini yatırma taahhüdüne doğru güvenilir bir yol haritası oluşturmak için devam eden planlamayı görüştüler” demiştir.

NATO Genel Sekreteri Mark Rutte, Türkiye’nin İttifak içindeki savunma sanayii kapasitesine dikkat çekmiştir. “Türkiye'deki savunma sanayi üssünüz gibi, 3 binden fazla şirket, bu savunma sanayi üssünün bir kısmı, caydırıcılık ve savunma için gerekli çıktıyı sağlıyor” ifadesini kullanmıştır.

Toplantı sonunda NATO, ittifakın “savunma odaklı” yapısını koruduğunu ve üyelerini korumak konusunda kararlılığını yinelemiştir. Rutte, “NATO, halkını korumaya hazır, güvenliği sağlamaya kararlı bir savunma ittifakı olarak kalmaktadır”) sözleriyle toplantının kapanış mesajını vermiştir. Rutte, aynı açıklamada NATO üyelerinin birlik içinde hareket etmeye devam edeceğini belirterek “Müttefikler, güvenlik meydan okumalarıyla bugün ve gelecekte başa çıkmaya hazır, istekli ve yeteneklidir”) demiştir.