Donald Trump’ın Ukrayna savaşını sona erdirmeyi amaçlayan 28 maddelik barış planı, uluslararası kamuoyuna Kasım 2025’in üçüncü haftasında yansıyan bir taslak metin niteliğindedir. Plan, yürürlüğe girmiş, taraflarca imzalanmış bir uluslararası anlaşma değil; ABD yönetimi tarafından onaylanmış, Rusya ve ABD temsilcileri arasında müzakere edilerek şekillendirilmiş bir “taslak barış projesi” olarak ortaya çıkmıştır. Metnin içeriği, Kasım 2025’te farklı günlerde yayımlanan haber ve açıklamalar aracılığıyla kamuoyuna ulaşmış; plan bu çerçevede 20–22 Kasım 2025 tarihleri arasında uluslararası basında ayrıntılı biçimde tartışılır hâle gelmiştir.

^{Donald Trump Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy Görüşmesi (AA) Donald Trump Rusya Devlet Başkanı Putin Görüşmesi (White House)}

Taslağın hazırlanma sürecinde, ABD tarafında Donald Trump yönetimi adına hareket eden özel müzakereciler ile Rus tarafını temsil eden üst düzey isimler rol oynamıştır. Özellikle ABD’li iş insanı ve özel elçi konumundaki Steve Witkoff ile Rus tarafında ekonomik ve siyasal çevrelerle bağlantılı Kirill Dmitriev, metnin kurgulanmasında başlıca aktörler arasında anılmaktadır. Taslak, Amerika Birleşik Devletleri ile Rusya Federasyonu arasında yapılan görüşmeler sonucunda kaleme alınmış; Ukrayna tarafı ise planın hazırlık aşamasına dâhil edilmeden, ortaya çıkan metin kendisine daha sonra iletilmiştir. Bu nedenle 28 maddelik metin, hukuken bağlayıcı bir anlaşma statüsü kazanmamış; Trump yönetimi tarafından onaylanmış, ABD–Rusya müzakerelerinin ürünü olan ve Ukrayna ile diğer tarafların kabulüne sunulmuş bir barış planı taslağı olarak değerlendirilmektedir.

1.Ukrayna’nın egemenliği teyit edilecektir.

2. Rusya, Ukrayna ve Avrupa arasında kapsamlı bir saldırmazlık anlaşması imzalanacaktır. Son 30 yıla ilişkin tüm belirsizlikler giderilmiş sayılacaktır.

3. Rusya’nın komşu ülkeleri işgal etmeyeceği ve NATO’nun daha fazla genişlemeyeceği öngörülmektedir.

4. Tüm güvenlik meselelerini çözmek ve küresel güvenliği sağlamak, işbirliği ve gelecekteki ekonomik kalkınma fırsatlarını artırmak amacıyla, Amerika Birleşik Devletleri’nin arabuluculuğunda Rusya ile NATO arasında bir diyalog yürütülecektir.

5. Ukrayna, güvenilir güvenlik garantileri alacaktır.

6. Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin mevcudu 600.000 personelle sınırlandırılacaktır.

7. Ukrayna, NATO’ya katılmayacağını anayasasında güvence altına almayı kabul eder ve NATO da tüzüğüne Ukrayna’nın gelecekte üye olarak kabul edilmeyeceğine dair bir hüküm eklemeyi kabul eder.

8. NATO, Ukrayna’da asker konuşlandırmamayı kabul eder.

9. Avrupalı savaş uçakları Polonya’da konuşlandırılacaktır.

10. Amerika Birleşik Devletleri’nin garantisi:

• Amerika Birleşik Devletleri, verdiği güvenlik garantisi karşılığında tazminat alacaktır;
• Ukrayna Rusya’yı işgal ederse bu garantiyi kaybedecektir;
• Rusya Ukrayna’yı işgal ederse, kesin ve eşgüdümlü bir askerî karşılığın yanı sıra tüm küresel yaptırımlar yeniden yürürlüğe konacak, yeni toprakların tanınması ve bu anlaşmanın sağladığı diğer tüm faydalar iptal edilecektir;
• Ukrayna herhangi bir gerekçe olmaksızın Moskova’ya veya St. Petersburg’a füze fırlatırsa, güvenlik garantisi geçersiz sayılacaktır.

11. Ukrayna, Avrupa Birliği üyeliği için uygun kabul edilecek ve bu konu değerlendirilirken Avrupa pazarına kısa vadeli imtiyazlı erişim elde edecektir.

12. Ukrayna’nın yeniden inşası için, aşağıdakilerle sınırlı olmamak üzere güçlü bir küresel önlemler paketi hayata geçirilecektir:

• Teknoloji, veri merkezleri ve yapay zekâ dâhil olmak üzere hızla büyüyen sektörlere yatırım yapmak için bir Ukrayna Kalkınma Fonu’nun oluşturulması.
• Amerika Birleşik Devletleri’nin Ukrayna ile işbirliği içinde, Ukrayna’nın boru hatları ve depolama tesisleri dâhil gaz altyapısını ortaklaşa yeniden inşa etmesi, geliştirmesi, modernleştirmesi ve işletmesi.
• Savaşın etkilediği bölgelerin rehabilitasyonu için şehirlerin ve yerleşim alanlarının restorasyonu, yeniden inşası ve modernizasyonuna yönelik ortak çabalar.
• Altyapı geliştirme, madenlerin ve doğal kaynakların çıkarılması.
• Dünya Bankası’nın bu çabaları hızlandırmak için özel bir finansman paketi geliştirmesi.

13. Rusya küresel ekonomiye yeniden entegre edilecektir:

• Yaptırımların kaldırılması aşamalı ve her bir alan için ayrı ayrı görüşülüp kararlaştırılacaktır.
• Amerika Birleşik Devletleri; enerji, doğal kaynaklar, altyapı, yapay zekâ, veri merkezleri, Arktik bölgesinde nadir toprak metalleri çıkarma projeleri ve diğer karşılıklı fayda sağlayan kurumsal fırsat alanlarında, karşılıklı kalkınmaya yönelik uzun vadeli bir ekonomik işbirliği anlaşmasına girecektir.
• Rusya, G8’e yeniden katılmaya davet edilecektir.

14. Dondurulmuş fonlar aşağıdaki şekilde kullanılacaktır:

• 100 milyar dolar tutarındaki dondurulmuş Rus varlıkları, Amerika Birleşik Devletleri öncülüğündeki Ukrayna’nın yeniden inşası ve bu ülkeye yapılacak yatırımlarda kullanılacaktır;
• Amerika Birleşik Devletleri, bu girişimden elde edilen kârın yüzde 50’sini alacaktır. Avrupa, Ukrayna’nın yeniden inşası için mevcut yatırım tutarını artırmak amacıyla 100 milyar dolar ekleyecektir. Dondurulmuş Avrupa fonları serbest bırakılacaktır. Geriye kalan dondurulmuş Rus fonları ise belirli alanlarda ortak projeler yürütecek ayrı bir ABD–Rusya yatırım aracına yatırılacaktır. Bu fon, ilişkileri güçlendirmeyi ve ortak çıkarları artırmayı, böylece çatışmaya geri dönmemek için güçlü bir teşvik oluşturmayı amaçlayacaktır.

15. Bu anlaşmanın tüm hükümlerinin yerine getirilmesini teşvik etmek ve güvence altına almak için ortak bir Amerikan–Rus güvenlik çalışma grubu kurulacaktır.

16. Rusya, Avrupa ve Ukrayna’ya karşı saldırmazlık politikasını iç hukukunda kanunla güvence altına alacaktır.

17. Amerika Birleşik Devletleri ve Rusya, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi ve kontrolüne ilişkin anlaşmaların, START I Antlaşması dâhil, geçerlilik sürelerini uzatma konusunda mutabakata varacaktır.

18. Ukrayna, Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması uyarınca nükleer silaha sahip olmayan bir devlet olmayı kabul eder.

19. Zaporijya Nükleer Güç Santrali, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı’nın (UAEA/IAEA) denetimi altında faaliyete geçirilecek ve üretilen elektrik Rusya ve Ukrayna arasında eşit olarak, yüzde 50’ye yüzde 50 oranında paylaştırılacaktır.

20. Her iki ülke de, farklı kültürlere yönelik anlayış ve hoşgörüyü geliştirmeyi, ırkçılık ve önyargıyı ortadan kaldırmayı amaçlayan eğitim programlarını okullarda ve toplum genelinde uygulamayı taahhüt eder:

• Ukrayna, dinî hoşgörü ve dilsel azınlıkların korunmasına ilişkin AB kurallarını kabul edecektir.
• Her iki ülke de tüm ayrımcı uygulamaları kaldırmayı ve Ukrayna ile Rus medya ve eğitim kurumlarının haklarını güvence altına almayı kabul edecektir.
• Tüm Nazi ideolojisi ve faaliyetleri reddedilecek ve yasaklanacaktır.
• 
  

21. Topraklar:

• Kırım, Luhansk ve Donetsk, Amerika Birleşik Devletleri dâhil olmak üzere fiilen Rusya’ya ait olarak tanınacaktır.
• Herson ve Zaporijya, temas hattı boyunca “dondurulacak” ve bu durum, hattın geçtiği yerde fiilî tanıma anlamına gelecektir.
• Rusya, beş bölgenin dışında kontrol ettiği diğer üzerinde uzlaşılan topraklardan vazgeçecektir.
• Ukrayna güçleri, hâlihazırda kontrol ettikleri Donetsk Oblastı’nın bir kısmından çekilecek ve bu çekilme bölgesi tarafsız, askerî açıdan silahtan arındırılmış (demilitarize) bir tampon bölge olarak kabul edilecek, uluslararası alanda Rusya Federasyonu’na ait toprak olarak tanınacaktır. Rus kuvvetleri bu demilitarize bölgeye girmeyecektir.

^{Rusya'nın Savaşta İşgal Ettiği Bölgeleri Gösteren Bir Grafik (AA)}

22. Gelecekteki toprak düzenlemeleri üzerinde uzlaşıldıktan sonra, Rusya Federasyonu ve Ukrayna bu düzenlemeleri güç kullanarak değiştirmemeyi taahhüt eder. Bu taahhüdün ihlali durumunda herhangi bir güvenlik garantisi geçerli olmayacaktır.

23. Rusya, Ukrayna’nın Dinyeper [Dnipro] Nehri’ni ticari faaliyetler için kullanmasını engellemeyecek ve Karadeniz üzerinden tahıl taşımacılığının serbestçe yapılmasına ilişkin anlaşmalar sağlanacaktır.

24 . Kalan meseleleri çözmek için bir insani komite kurulacaktır:

• Kalan tüm esirler ve cenazeler “hepsi–hepsiyle” esasına göre karşılıklı olarak değiş tokuş edilecektir.
• Tüm sivil tutuklular ve rehineler, çocuklar dâhil, iade edilecektir.
• Bir aile birleşimi programı uygulanacaktır.
• Çatışmanın mağdurlarının acılarını hafifletecek tedbirler alınacaktır.

25. Ukrayna 100 gün içinde seçimlere gidecektir.

26. Bu çatışmaya dâhil olan tüm taraflar, savaş sırasındaki eylemleri için tam af alacak ve gelecekte herhangi bir talepte bulunmamayı veya herhangi bir şikâyeti değerlendirmemeyi kabul edecektir.

27. Bu anlaşma hukuken bağlayıcı olacaktır. Uygulanması, Başkan Donald J. Trump’ın başkanlık edeceği Barış Konseyi tarafından izlenecek ve güvence altına alınacaktır. İhlaller için yaptırımlar uygulanacaktır.

28. Tüm taraflar bu mutabakata vardığında, her iki tarafın da anlaşmaya varılan noktalara çekilmesinin hemen ardından ateşkes yürürlüğe girecek ve anlaşmanın uygulanmasına başlanacaktır.

Tarafların Açıklamaları

ABD

ABD tarafı, Donald Trump’ın onayladığı 28 maddelik barış planını, savaşı durdurmayı, Ukrayna’nın egemenliğini belirli sınırlar içinde güvence altına almayı ve çatışmanın yeniden başlamasını önlemeyi amaçlamaktadır. Trump, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy’nin taslağı kabul etmeye “makul ölçüde yaklaştığını” ifade etmiş, planı sahadaki askerî ve siyasî dengeleri dikkate alan, taraflar için tam anlamıyla ideal olmasa da uygulanabilir bir çözüm paketi olarak tanımlamıştır.

Trump, bir televizyon programında Ukrayna’ya planı kabul etmesi için 27 Kasım tarihine kadar süre tanıdığını açıklamış; böylece taslağı ucu açık bir müzakere metni yerine belirli bir takvime bağlanmış somut bir teklif olarak konumlandırmıştır. Ukrayna’nın toprak kaybı endişelerine karşılık ise “zaten şu an toprak kaybettiklerini”, son bir ayda yaklaşık 25 bin kişinin hayatını kaybettiğini belirterek durumu “kontrolden çıkmış” ve “tam bir kan gölü” olarak nitelendirmiş, barış planının kabulünü yeni kayıpları önlemenin aracı olarak gerekçelendirmiştir.

ABD yönetiminin açıklamalarında, barış planının temel ölçütleri “öldürmeleri durdurmak, Ukrayna’nın egemenliğini korumak, iki tarafça da asgarî düzeyde kabul edilebilir bir sonuç üretmek ve savaşın yeniden başlamama olasılığını azamî ölçüde artırmak” şeklinde özetlenmiştir. Sahada kesin askerî zafer arayışı gerçekçi görülmemekte; sınırsız askerî yardım ya da yaptırımlarla koşulsuz bir sonuç alınabileceğini savunan yaklaşımlar “hayalci” olarak nitelendirilmektedir.

Rusya

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ulusal güvenlik konseyiyle yaptığı ve televizyonlarda yayımlanan toplantıda, Moskova’nın söz konusu planın tam metnine sahip olduğunu, bu metni “nihai bir barış anlaşmasının temeli” olarak ele almaya hazır olduklarını ifade etmiştir. Putin, planın kendi taleplerini içerecek şekilde, Trump yönetimiyle Alaska’daki zirve etrafında daha önce görüşülen bir taslağın “esaslı biçimde güncellenmiş” hâli olduğunu belirtmiş; bazı zorluklara ve ihtilaflı noktalara rağmen Rusya’nın bu önerilerle “genel olarak mutabık” olduğunu ve kendilerinden beklenen “esnekliği göstermeye hazır olduklarını” dile getirmiştir.

Bununla birlikte Putin'in, planın hayata geçirilememesinin sorumluluğunu Ukrayna’ya yükleyen bir söylem benimsediği düşünülmektedir. Alaska zirvesi sonrasında Trump yönetiminin süreci duraklattığını, bunun nedeninin de Washington’ın Kiev’in onayını alamaması olduğunu ileri sürmüş; Ukrayna’nın barış taslağına karşı çıktığını, Ukrayna yönetimi ile Avrupa’daki müttefiklerinin hâlâ Rusya’ya “sahada stratejik yenilgi” yaşatabilecekleri yönünde “yanılsamalar” taşıdığını savunmuştur. Bu çerçevede Moskova, taslağı kendi açısında kabul edilebilir bir temel olarak sunarken, barış girişiminin ilerlememesini Ukrayna’nın ve Batılı destekçilerinin tutumuna bağlamaktadır.

Putin’in açıklamalarında, planı aynı zamanda askerî baskı ile desteklenen bir diplomatik araç olarak kullanan bir çizgi de görülmektedir. Rusya Devlet Başkanı, Ukrayna tarafının bu önerileri görüşmeyi reddetmesi hâlinde Rus ordusunun daha fazla şehir ele geçirmeye devam edeceğini ve Rusya’nın savaş hedeflerini zor kullanarak gerçekleştirmeye yöneleceğini ifade etmiştir.

Ukrayna

Ukrayna yönetimi, Donald Trump’ın 28 maddelik barış planını çok yüksek baskı koşulları altında ve ülkenin temel çıkarları açısından son derece zorlayıcı bir taslak olarak değerlendirmektedir. Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, ulusa hitabında planın açıklanmasının ardından “Ukrayna tarihinin en zor anlarından biri” ile karşı karşıya olunduğunu, ülkenin “ya onurunu kaybetmek ya da kilit bir ortağını kaybetme riski, ya 28 zor madde ya da son derece sert bir kış” arasında çok güç bir tercihe zorlandığını belirtmiştir. Zelenskiy, bu sözlerle taslağı, Ukrayna’nın hem güvenlik hem dış politika hem de iç siyasi istikrarı açısından maliyeti yüksek bir seçenek olarak çerçevelemektedir.

Buna rağmen Kiev, resmi pozisyonunu barış arayışını açıkça reddetmemek üzerine kurmaktadır. Zelenskiy, Ukrayna’nın Amerika Birleşik Devletleri ve diğer ortaklarıyla “sakin ve hızlı biçimde” çalışarak savaşı bitirecek bir yol arayacağını, planın üzerinde müzakere yürütmeye hazır olduğunu, ancak ülkesinin temel çıkarlarını ve onurunu korumakta kararlı bulunduğunu vurgulamıştır. Devlet Başkanı, “Ukrayna’yı asla satmayacağını” ifade ederek, taslağa dair sürecin ilerletilmesinde kendi görevinin argümanlar sunmak, ikna etmeye çalışmak ve alternatifler önermek olduğunu, ancak bunun Ukrayna’nın teslimiyeti anlamına gelmeyeceğini belirtmiştir.

Zelenskiy’nin açıklamalarında dikkat çeken bir diğer unsur, Ukrayna’nın uluslararası imajına ilişkin kaygıdır. Devlet Başkanı, “düşmana Ukrayna’nın barış istemediğini, süreci sabote ettiğini ya da diplomasiye hazır olmadığını söyleme imkânı vermeyeceklerini” ifade ederek, Kiev’in barış istemeyen taraf gibi gösterilmesine karşı önleyici bir söylem benimsemektedir. Bu çerçevede Ukrayna, Trump yönetiminin planını içerik bakımından eleştirel görse de, onu tamamen reddetmek yerine masada kalarak değiştirmeye, yumuşatmaya ve kendi kırmızı çizgilerine daha fazla yaklaştırmaya yönelik bir diplomatik strateji izlemektedir.

Ukrayna’nın pozisyonu, Avrupa’daki başlıca müttefikleriyle eşgüdümlü hareket etme arzusunu da yansıtmaktadır. Zelenskiy’nin Almanya, Fransa ve Birleşik Krallık liderleriyle yaptığı ortak görüşmelerde, “hayati Avrupa ve Ukrayna çıkarlarının uzun vadede korunması” hedefinin altı çizilmiş; temas hattının olası bir uzlaşının başlangıç noktası olabileceği, ancak Ukrayna Silahlı Kuvvetlerinin ülkenin egemenliğini etkin biçimde savunma kapasitesini koruması gerektiği vurgulanmıştır.

Avrupa Birliği

Avrupa Birliği kurumları ve önde gelen Avrupa başkentleri, ABD yönetiminin ortaya koyduğu 28 maddelik Ukrayna barış planına temkinli, koşullu ve büyük ölçüde “gözden geçirilmesi gereken bir taslak” olarak yaklaşmaktadır. AB, savaşın sona erdirilmesine yönelik her türlü diplomatik girişimi ilkesel olarak desteklerken, bunun ancak Ukrayna’nın egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve Birleşmiş Milletler Şartı’na uygun bir çerçevede mümkün olabileceğini vurgulamaktadır. Avrupa liderleri, planı G20 Zirvesi bağlamında müzakere gündemine almış, ancak bu metnin şu aşamada yalnızca tartışmaya açılmış bir öneri olduğunu, AB’ye resmen iletilmiş ve üzerinde uzlaşılan bir anlaşma niteliği taşımadığını ifade etmiştir.

AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Güney Afrika’daki G20 Zirvesi sırasında yaptığı açıklamada, ABD’nin Rusya ile hazırladığı ileri sürülen planı hem Avrupalı liderlerle hem de zirve çerçevesindeki görüşmelerde ele alacağını, ayrıca Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile doğrudan istişare edeceğini belirtmiştir. Von der Leyen, “Ukrayna hakkında, Ukrayna’nın yokluğunda hiçbir karar alınamaz” ifadesiyle, AB’nin Ukrayna’nın katılmadığı ve onay vermediği herhangi bir çözüm formülünü meşru görmeyeceğini açıkça ortaya koymuştur. AB Konseyi Başkanı Antonio Costa da, Birlik’e resmî olarak hiçbir planın iletilmediğini, bu nedenle ayrıntılı değerlendirme yapmanın erken olduğunu, ancak AB’nin BM Şartı ilkelerine dayanarak Ukrayna’ya “sarsılmaz bir destek” sağlamaya kararlı olduğunu vurgulamıştır.

Birleşik Krallık Başbakanı Keir Starmer, Trump destekli plan bağlamında “Ukrayna kendi geleceğini kendisi belirlemelidir” diyerek temel ilkenin Ukrayna’nın egemenliği ve karar hakkı olduğunu vurguladı. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ile Almanya Başbakanı Friedrich Merz, yaptıkları telefon görüşmesinde ABD önerisini “ilk değerlendirme” konusu yapmış; devam eden müzakere çabalarının desteklenmesi ve “tüm Avrupa’nın çıkarına adil ve kalıcı bir barışa ulaşma” hedefinin korunması gerektiğini teyit etmiştir. Açıklamada, planın özellikle sağlam güvenlik garantilerine yaptığı atfın, Avrupa ve transatlantik istikrarın temel unsurlarından biri olarak memnuniyetle karşılandığı, buna karşılık diğer unsurlarının daha derinlemesine incelenmesi gerektiğinin altı çizilmiştir.