Ordu fırın fasulyesi kavurması, Ordu ilinin coğrafi sınırları içinde yetişen yeşil fasulyelerin yaz aylarında toplanıp ayıklanması, ıslatılması ve tercihen taş fırınlarda 24 saat süreyle kurutulmasıyla hazırlanan kurutulmuş fasulyeden oluşan geleneksel bir yemektir. Bu kurutma işlemi sonucunda elde edilen malzeme “fırın fasulye” olarak adlandırılır ve kış boyunca bez torbalarda ya da çuvallarda saklanarak yıl boyu kullanılabilir hale gelir. Ordu mutfak kültürünün ayrılmaz bir parçası olan bu yemek, coğrafi sınırla uzun süreli ün bağı taşır ve tüm üretim, işleme ile hazırlık aşamaları Ordu ili içinde gerçekleşmek zorundadır.

^{Ordu Fırın Fasulyesi Kavurması (Ordu Büyükşehir Belediyesi)}

Tarihsel ve Kültürel Bağlam

Ordu fırın fasulyesi kavurması, bölgenin tarımsal döngüsüyle iç içe geçmiş bir pratiktir. Yaz sonunda hasat edilen taze yeşil fasulyeler, geleneksel taş fırınların sağladığı düşük nemli ve kontrollü ısı ortamında kurutularak kışlık stoklara dönüştürülür. Bu yöntem, hem besin değerini korur hem de fasulyenin kendine özgü doku ve aroma profilini oluşturur. Kurutma işlemi Eylül-Ekim aylarında yoğunlaşsa da, resmi tanımlamada 24 saatlik süre temel alınır. Yemek, Ordu’nun fındık ağırlıklı tarım ekonomisi dışında kalan yerel ürünlerin mutfak kültüründe değerlendirilmesinin bir örneğidir. Yerel halk tarafından uzun yıllardır tüketilen bu yemek, kadın kooperatifleri ve aile işletmelerinde menülerin sabit unsurlarından biri haline gelmiştir.

Coğrafi İşaret Tescili

Ordu fırın fasulyesi kavurması, 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında mahreç işareti olarak tescillenmiştir. Tescil numarası 1747, başvuru numarası C2024/000082 olup başvuru 19 Şubat 2024 tarihinde Ordu Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılmıştır. Tescil, 24 Haziran 2025 tarihinde yayımlanarak resmiyet kazanmış ve aynı tarihten itibaren 19 Şubat 2024’ten geçerli olmak üzere koruma altına alınmıştır “Ordu Fırın Fasulyesi Kavurması” ibaresi ile mahreç işareti amblemi, ürünün kendisi veya ambalajı üzerinde yer alır; bu mümkün olmadığında işletmede kolayca görülebilir şekilde bulundurulur. Bu tescil, Ordu ilinin coğrafi sınırıyla doğrudan bağlantılı üretim, işleme ve pazarlama standartlarını güvence altına alır.

Resmi Üretim Standardı (3-4 Kişilik)

Bileşenler

• 200 g kurutulmuş yeşil fasulye
• 2 adet kuru soğan (kuşbaşı doğranmış)
• 20 ml ayçiçek yağı veya zeytinyağı
• 5 g tuz
• 10 g pul kırmızıbiber (isteğe bağlı)
• 5 g karabiber (isteğe bağlı)

Hazırlık Aşamaları

1. Kurutulmuş fasulyeler tencerede yumuşayana dek 10-15 dakika haşlanır; suyu süzülüp arzu edilen boyutta kesilir.
2. Ayrı tencerede soğanlar yağda pembeleşinceye kadar kavrulur.
3. Kesilmiş fasulyeler eklenir; tuz ve tercihe göre baharatlar karıştırılır.
4. Kısık ateşte 5-10 dakika kavrulduktan sonra sıcak veya soğuk servis edilir.

Bu standart, coğrafi işaret kapsamında zorunlu üretim metodudur.

Geleneksel Uygulama Varyasyonları

Bölgede görülen bazı geleneksel uygulamalarda, resmi tanımlamanın dışında ek bileşenler kullanılabilir. Örneğin:

• 50-100 g az yağlı kıyma veya kuşbaşı dana eti,
• 2 adet küp doğranmış domates veya salça,
• 2 yemek kaşığı tereyağı,
• Pişirme sonuna doğru 1 kahve fincanı bulgur ya da pirinç.

Bu varyasyonda soğan-et karışımı suyla kaynatılır, haşlanmış fasulye eklendikten sonra bulgur/pirinç pişene dek süreç sürdürülür. Kurutma aşaması, taze fasulyelerin kılçıklarının temizlenip taş fırında gerçekleştirilmesiyle başlar. Bu tür uygulamalar, aile mutfaklarında veya yerel işletmelerde görülse de coğrafi işaret standardının dışında kalır.

Denetim ve Uygulama

Denetimler, Ordu Büyükşehir Belediyesi’nin koordinatörlüğünde; Ordu İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’nden uzmanların katılımıyla en az üç kişilik bir merci tarafından yürütülür.

• Düzenli Denetim: Yılda bir kez.
• Olağanüstü Denetim: Şikâyet veya ihtiyaç halinde her zaman.
• Kontrol Edilen Unsurlar: Bileşen uygunluğu, üretim metoduna uyum, ibare ve amblem kullanımı.

Denetim mercii, kamu veya özel kuruluşlardan uzman desteği alabilir. Tescil ettiren kurum, hakların korunmasında hukuki süreçleri yürütür.

Bölgesel Önemi ve Kullanımı

Ordu fırın fasulyesi kavurması, yerel işletmelerin menülerinde temel bir yer tutar. Özellikle kadın girişimci kooperatifleri tarafından üretilip sunulur. Yemek, yerli halkın yanı sıra bölgeye gelen ziyaretçiler tarafından da tercih edilen bir lezzet olarak mutfak kültüründe süreklilik sağlar. Coğrafi işaret tescili, ürünün standartlaşmasını ve tanınırlığını artırarak Ordu’nun gastronomi kimliğindeki çeşitliliği vurgular.