Organ Bağışı Haftası, her yıl 3-9 Kasım tarihleri arasında Türkiye’de kutlanmaktadır. Haftanın amacı, organ ve doku bağışının önemine dikkat çekmek, toplumda farkındalık oluşturmak ve organ nakli bekleyen hastalar için bağış oranlarını artırmaktır. Ülkemizde özellikle organ yetmezliği nedeniyle tedavisi yalnızca nakil ile mümkün olan hasta sayısı her geçen gün artmakta, ancak organ bağışı oranları görece düşük seviyelerde seyretmektedir. Bu durum, bağışın artırılmasını ve organ nakli hizmetlerinin geliştirilmesini gerektirmektedir.

^{Organ Bağışı İçin Kamu Spotu (Youtube-Sağlığın Geliştirilmesi Genel Müdürlüğü)}

Tarihçe ve Kutlanma Tarihi

Türkiye’de her yıl 3-9 Kasım tarihleri arasında “Organ Bağışı Haftası” olarak kutlanmaktadır. Haftanın temel amacı, organ ve doku bağışının önemine dikkat çekmek, toplumda farkındalık oluşturmak ve organ nakli bekleyen hastalar için bağış oranlarını artırmaktır. Ülkemizde organ yetmezliği nedeniyle tedavisi yalnızca nakil ile mümkün olan hasta sayısı her geçen gün artmakta, ancak organ bağışı oranları hâlen düşük seviyelerde seyretmektedir. Bu durum, organ bağışının artırılması ve organ nakli hizmetlerinin geliştirilmesini gerekli kılmaktadır.

Amaç ve Önemi

Organ Bağışı Haftası, organ yetmezliği yaşayan hastaların tedavisine destek sağlamayı, toplumda organ bağışı konusunda farkındalık yaratmayı ve bağış oranlarını yükseltmeyi hedefler. Haftanın bir diğer amacı, gençler başta olmak üzere toplumun her kesiminde organ bağışına karşı sorumluluk bilincini artırmak ve bireylerde bu konuda bilinç geliştirmektir. Organ bağışı, tedavisi yalnızca nakil ile mümkün olan hastaların yaşamını kurtarmak açısından büyük öneme sahiptir.

Organ Bağışı ve Toplum Farkındalığı

Organ Bağışı Haftası kapsamında, Türkiye’de il sağlık müdürlükleri ve hastaneler tarafından eğitimler, bilgilendirme sunumları ve stant çalışmaları düzenlenmektedir. Vatandaşlara organ bağışı süreci hakkında bilgi verilir ve bağışta bulunmak isteyen kişiler yönlendirilir. Bu çalışmalar, toplumun her kesiminde organ bağışı bilincini geliştirmeyi ve genç nesilde olumlu tutumlar oluşturmayı amaçlamaktadır. Organ bağışında bulunmak, bir kişiye yaşam sağlamakla kalmaz, aynı zamanda toplumda dayanışmayı ve sağlık bilincini güçlendirir. Organ ihtiyacı ile organ bağışı yapma ihtimali arasındaki fark göz önünde bulundurulduğunda, bağışın önemi daha da belirginleşmektedir.

Organ Nakli ve Organ Bağışı Tanımı

Organ nakli vücutta görevini yapamayan bir organın yerine, canlı bir vericiden veya kadavradan alınan sağlıklı bir organın nakledilmesi işlemidir. Nakil işlemi, canlıdan canlıya veya kadavradan canlıya olmak üzere iki şekilde gerçekleştirilir. Ülkemizde canlıdan canlıya organ nakilleri daha yaygınken, kadavradan bağış oranları özellikle orta ve iç Anadolu bölgelerinde yeterli seviyede değildir. Organ bağışı ise kişinin hayatta iken serbest iradesiyle veya ölümünden sonra doku ve organlarının başka hastaların tedavisinde kullanılmasına izin vermesi ve bunu belgelendirmesi olarak tanımlanır. 18 yaşını aşmış ve akli dengesi yerinde olan herkes organ-doku bağışında bulunabilir.

Beyin Ölümü ve Organ Nakli Uygulamaları

Organ bağışı yalnızca beyin ölümü gerçekleşen kişilerden yapılabilir. Beyin ölümü, tüm beyin, beyincik ve hayati merkezlerin geri dönülmez şekilde işlevini kaybettiği ve ölümle sonuçlanan kesin bir durumdur. Koma veya bitkisel hayat ile karıştırılmamalıdır; bu durumlarda bazı beyin fonksiyonları çalışmaya devam edebilir ve hasta tıbbi destekle uzun süre yaşamını sürdürebilir. Beyin ölümü teşhisi, alanında uzman en az iki hekim tarafından uygulanan testler sonucunda konulur ve aileye bildirilir. Organ bağışı için aile onayı, bağış kartı bulunsa da olmasa da zorunludur; aile rızası olmadan organ veya dokular alınamaz.

Bağışlanabilen Organ ve Dokular

Nakli yapılabilen başlıca organlar böbrek, karaciğer, pankreas, kalp, akciğer ve ince bağırsaktır. Nakli yapılabilen dokular ise kornea, kemik, kemik iliği, tendon, kalp kapağı, deri, yüz ve saçlı deri ile ekstremiteleri kapsamaktadır. Bu organ ve dokular, uygunluk şartları sağlandığında nakil için kullanılabilmektedir.

Hukuki Çerçeve

Türkiye’de organ ve doku bağışı, 2238 sayılı “Organ ve Doku Alınması, Saklanması, Aşılanması ve Nakli Hakkındaki Kanun” ile düzenlenmiştir. Kanuna göre, sağlığında organ veya dokularının nakli için izin vermeyen bir kişi bağışçı olamaz. Bağış kartı doldurulmamışsa, organ veya doku alımı için aile rızası gereklidir. Organ veya doku karşılığında hiçbir şekilde ücret alınamaz.