Özgür Liberland Cumhuriyeti (İngilizce: Free Republic of Liberland), 13 Nisan 2015 tarihinde Çek siyasetçi Vít Jedlička tarafından kurulduğu ilan edilen ve uluslararası hukuki statüsü tartışmalı olan bir mikrodevlettir. Liberland, Hırvatistan ve Sırbistan arasındaki sınır anlaşmazlıklarından doğan sahipsiz bir toprak parçası üzerinde yer almakta olup, Tuna Nehri kıyısında, yaklaşık 7 km² yüzölçümüne sahiptir.

Tarihsel Arka Plan

Liberland’ın ilanı, Hırvatistan ve Sırbistan arasındaki sınır anlaşmazlıklarına dayanmaktadır. 1991 yılında Yugoslavya’nın dağılmasının ardından, Tuna Nehri’nin batı kıyısındaki bazı bölgelerin statüsü belirsiz kalmıştır. Hırvatistan, nehrin batısındaki bu bölgenin kendi toprakları içerisinde yer almadığını savunurken, Sırbistan da bu topraklar üzerinde hak iddia etmemiştir. Bu durum, söz konusu bölgenin sahipsiz toprak (terra nullius) statüsü kazanmasına neden olmuştur.

^{Çek Siyasetçi ve Aktivist Vít Jedlička}

13 Nisan 2015’te, Çek siyasetçi ve aktivist Vít Jedlička, bu sahipsiz toprak parçasında Liberland’ın kurulduğunu ilan etmiştir. Jedlička, Liberland’ın bireysel özgürlükler, düşük vergilendirme ve minimal devlet müdahalesi ilkelerine dayalı bir ülke olacağını duyurmuştur.

Coğrafi Konum

Liberland, Tuna Nehri’nin batı kıyısında, Hırvatistan ve Sırbistan arasındaki tartışmalı bölgenin içinde yer almaktadır. Yaklaşık 7 km² yüzölçümüne sahip olup, dünya üzerindeki en küçük ilan edilen devletlerden biri olarak kabul edilmektedir. Ancak, Hırvatistan, Liberland’ın kurulduğu bölgenin kendi topraklarına ait olduğunu öne sürerek bu girişimi tanımamıştır.

^{Uluslararası Toplum Tarafından Tanınmayan Liberland, Hırvatistan ve Sırbistan arasındaki tartışmalı bölgede bulunmaktadır.}

Siyasi ve Hukuki Durum

Liberland, uluslararası toplum tarafından resmî olarak tanınmamaktadır ve Birleşmiş Milletler’e üye bir devlet değildir. Hırvatistan hükümeti, bölge üzerindeki kontrolünü sürdürerek Liberland’a girişleri kısıtlamaktadır. Hırvat güvenlik güçleri, Liberland’ı ziyaret etmeye çalışan bireyleri genellikle sınır dışı etmektedir.^【1】 

Jedlička ve Liberland yönetimi, ülkenin tanınması amacıyla çeşitli diplomatik girişimlerde bulunmuş ve bazı devletlerle temas kurmuş, ancak resmî bir tanıma elde edememiştir.

Vatandaşlık ve Anayasal Yapı

Liberland yönetimi, internet üzerinden vatandaşlık başvurularını kabul etmektedir ve başvuruların sayısının yarım milyonu geçtiği belirtilmektedir. Ülkenin önerilen anayasasına göre, bireysel özgürlükler ön planda tutulmakta, vergilendirme gönüllü esasına dayandırılmakta ve devletin müdahalesi minimal seviyede tutulmaktadır. Liberland tarafından pasaportlar basılmış olmasına rağmen, bu belgeler uluslararası alanda resmî geçerliliğe sahip değildir.

Ekonomi ve Gelecek Perspektifi

Liberland, kripto para birimleri ve blokzincir teknolojilerini benimsemekte olup, ekonomisini Bitcoin ve diğer dijital varlıklar üzerine inşa etmeyi hedeflemektedir. Bunun yanı sıra, özel yatırımcılar ve girişimciler için cazip bir vergi rejimi sunmayı amaçlamaktadır. Ancak, bölgeye fiziksel erişimin kısıtlı olması ve uluslararası tanınma eksikliği, Liberland’ın geleceğini belirsiz hâle getirmektedir.

Liberland, uluslararası hukuki tanınma mücadelesi veren bir mikrodevlet olarak tanımlanabilir. Kendi anayasası ve vatandaşlık programı bulunmasına rağmen, fiilî kontrolü olmayan, yalnızca sembolik bir devlet niteliğindedir. Hırvatistan’ın bölgedeki sıkı denetimi nedeniyle, Liberland’ın gelecekteki statüsü belirsizliğini korumaktadır.