2025 Portekiz Genel Seçimleri, ülke siyasi tarihinde üç yıl içinde düzenlenen üçüncü parlamento seçimidir. 230 sandalyeli Portekiz Meclisi’nin yeni üyelerini belirlemek amacıyla 18 Mayıs 2025 tarihinde yapılan seçimler, erken genel seçim niteliği taşımaktadır. Seçim, mevcut Başbakan Luis Montenegro liderliğindeki sağ merkezli Demokratik İttifak’ın (AD) zaferiyle sonuçlanmış ancak hiçbir parti tek başına hükümet kurmak için gerekli mutlak çoğunluğa ulaşamamıştır.

^{Portekiz'de seçimi kazanan Başbakan Montenegro, 19 Mayıs 2025 - Anadolu Ajansı}

Seçimlerin Arka Planı ve Erken Seçim Kararı

2025 Portekiz Genel Seçimleri, Mart 2025'te alınan erken seçim kararı doğrultusunda 18 Mayıs 2025 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Seçim, mevcut Başbakan Luis Montenegro liderliğindeki Demokratik İttifak (AD) hükümetinin Parlamento’da yapılan güvenoyu yoklamasında destek bulamamasıyla gündeme gelmiştir. Parlamento’nun feshi ve erken seçim kararı, söz konusu güvenoyu sürecinde Başbakan’ın aile üyeleriyle ilişkili bir danışmanlık şirketine dair çıkan etik iddialar üzerine alınmıştır.

AD ittifakı, Sosyal Demokrat Parti (PSD) ile Hristiyan Demokrat Parti (CDS-PP) arasında kurulmuş ve bir önceki seçimlerde azınlık hükümeti olarak göreve başlamıştır. Montenegro’nun başbakanlığındaki bu hükümetin görev süresi yaklaşık bir yıl sürmüştür. Parlamento'da güven kaybı yaşanmasının ardından Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa, anayasal yetkisini kullanarak Meclis'i feshetmiş ve erken seçim tarihini ilan etmiştir.

Son seçimlerden yalnızca 14 ay sonra düzenlenen bu erken seçim, Portekiz’i on yıl içinde üç kez genel seçime giden Avrupa Birliği ülkeleri arasında ikinci sıraya yerleştirmiştir. Bulgaristan, aynı dönemde Portekiz’den daha fazla seçime gitmiştir.

Oy Verme Süreci ve Seçmen Davranışı

2025 erken genel seçimlerinde oy verme işlemi, 18 Mayıs Pazar günü yerel saatle 08.00’de başlamış ve 19.00 itibarıyla tamamlanmıştır. Seçmenler, Portekiz genelinde kurulan sandıklarda ve yurtdışındaki diplomatik temsilciliklerde oy kullanmışlardır. Toplam 230 milletvekilinin belirleneceği seçimde, en fazla milletvekili kontenjanı başkent Lizbon'da (48) ve Porto'da (40) olmuştur.

Yüksek Seçim Komisyonu ve İçişleri Bakanlığı verilerine göre, Portekiz'deki toplam kayıtlı seçmen sayısı yaklaşık 10,8 milyondur. Bu sayıya yurtdışında yaşayan 1,5 milyon civarında Portekiz vatandaşı da dahildir.Seçimlerde yurt dışı oylarının etkisi bazı partilerin sandalye sayılarında belirleyici olmuştur.

^{2025 Portekiz Genel Seçimleri, 18 Mayıs 2025 - Anadolu Ajansı}

Seçime katılım oranı %64,38 olarak kaydedilmiştir. 2024 seçimleriyle kıyaslandığında katılımda artış olduğu gözlemlenmiştir. Geçerli oylar dışında, %1,44 oranında beyaz oy (boş oy) ve %0,99 oranında geçersiz (nulo) oy kullanılmıştır. Toplamda 5.965.322 seçmen oy kullanmıştır.

Seçim öncesi dönemde 333.000’den fazla seçmen, erken oy kullanmak üzere kayıt yaptırmıştır. Bu sayı, Portekiz'de bu uygulamanın başladığı tarihten bu yana kaydedilen en yüksek düzey olarak kayıtlara geçmiştir.

Cumhurbaşkanı Marcelo Rebelo de Sousa, seçim öncesinde halka hitaben yaptığı konuşmada oy kullanmanın demokratik sorumluluk olduğuna işaret etmiş ve seçmenleri sandığa gitmeye davet etmiştir. Bu çağrı, resmi seçim propagandası kapsamında yapılmamış; anayasal yetkiler çerçevesinde seçime katılımı teşvik amacıyla gerçekleştirilmiştir.

Meclis Dağılımı ve Oylama Sonuçları

2025 genel seçimlerinin ardından Portekiz Cumhuriyeti Meclisi’nde toplam 226 milletvekilliği dağıtılmış, dört sandalye yurt dışı oylamasının tamamlanmaması nedeniyle henüz tahsis edilmemiştir. 19 Mayıs sababı itibariyle sandıkların %99,23’ü sayılmıştır.

Demokratik İttifak (Aliança Democrática – AD), %32,10 oranında oy alarak 86 sandalye elde etmiştir. Madeira bölgesindeki AD bileşenlerinin kazandığı 3 ek sandalye ile toplam sayısı 89’a ulaşmıştır. Bu sonuçla AD, bir önceki seçime göre sandalye sayısını artırmıştır ancak mutlak çoğunluk olan 116 milletvekiline ulaşamamıştır.

Sosyalist Parti (Partido Socialista – PS), %23,38 oy oranıyla 58 milletvekilliği kazanmıştır. Aynı sayıda sandalye elde eden aşırı sağ görüşlü Chega partisi ise %22,56 oranında oy almıştır. Her iki parti de 58 milletvekili ile Meclis'te eşit temsile sahip olmuş; yurt dışı oylarının dağılımına göre bu denge değişebilecektir.

Liberal çizgideki Iniciativa Liberal (IL) partisi, %5,53 oyla 9 milletvekili çıkarmıştır. Livre partisi %4,20 oy alarak 6, Komünist Parti ve Yeşillerden oluşan CDU ise %3,03 oy oranıyla 3 sandalye elde etmiştir. Sol Blok (BE), önceki seçimde 5 olan milletvekili sayısını 1'e düşürmüştür. Doğa ve Hayvan Hakları için İnsanlar Partisi (PAN), %1,36 oyla tek bir milletvekili çıkarmıştır.

Ayrıca %0,34 oy oranına sahip Juntos Pelo Povo (JPP) partisi de 1 milletvekili ile parlamentoda yer alma hakkı kazanmıştır. Geriye kalan küçük partiler Meclis'e temsilci gönderememiştir. Beyaz (boş) oylar %1,44; geçersiz oylar ise %0,99 olarak kayıtlara geçmiştir. Toplam 10 parti ve koalisyon mecliste temsil hakkı kazanmış; çok partili yapı korunmuştur. 

Parti Performansları ve Stratejik Değişimler

2025 genel seçimleri, bazı siyasi partiler açısından önceki seçim dönemlerine göre belirgin sayısal değişiklikler ortaya koymuştur. Demokratik İttifak (AD), 2024 seçimlerinde elde ettiği 80 milletvekili sayısını bu seçimde 86’ya yükseltmiş, Madeira bölgesinde alınan 3 ek milletvekiliyle toplamda 89 sandalyeye ulaşmıştır.

Sosyalist Parti (PS), 2022 yılında 120, 2024 yılında ise 78 milletvekili çıkarmışken, bu seçimde 58 sandalyede kalmıştır.

^{Portekiz Sosyalist Partisi lideri Pedro Nuno Santos, Lizbon'daki oy merkezinde oyunu kullanırken, 18 Mayıs 2025 - Anadolu Ajansı}

Chega Partisi, önceki seçimde sahip olduğu 50 sandalye sayısını bu seçimde 58'e çıkarmış; PS ile eşit sayıda temsil hakkı elde etmiştir. Parti lideri André Ventura, 2022 seçimlerinde 12, 2024’te 50 milletvekili çıkaran partisini, yalnızca üç yılda ülkenin en fazla temsil edilen gruplarından biri haline getirmiştir.

Iniciativa Liberal (IL), 2024 seçimlerinde 8 milletvekili ile temsil edilmiş, bu seçimde sandalye sayısını 9’a yükseltmiştir. Parti lideri Rui Rocha, seçim gecesi yaptığı açıklamada önceki döneme kıyasla artışın sınırlı olduğunu belirtmiş ve seçim sürecine dair sorumluluğu üstlendiğini beyan etmiştir.

Livre partisi, önceki seçimlerde sahip olduğu 4 milletvekili sayısını bu seçimde 6’ya çıkarmıştır. Parti lideri Rui Tavares, seçim akşamı yaptığı konuşmada bu sonucu bir dönüşüm başlangıcı olarak nitelendirmiştir. CDU, bir milletvekili kaybederek Meclis’te 3 sandalyeyle temsil edilmektedir. CDU temsilcisi Paulo Raimundo, seçim kampanyasında genç seçmen desteğinin belirleyici olduğunu vurgulamıştır.

Sol Blok (BE), 2024 seçimlerinde sahip olduğu 5 milletvekilliğinden 4’ünü kaybederek yalnızca tek bir sandalye kazanmıştır. Parti lideri Mariana Mortágua, yapılan açıklamada bu sonucu açık bir kayıp olarak değerlendirmiş ve parti içi muhasebe sürecinin başlatılacağını belirtmiştir. BE, bu sonuçla hem Livre hem de CDU’nun gerisine düşmüştür.

Juntos Pelo Povo (JPP) partisi bu seçimde ilk kez Parlamento'ya bir milletvekili göndermiştir. Madeira kökenli bu siyasi oluşum, %0,34 oy oranı ile tekil temsil hakkı kazanmıştır. 

Liderlerin Açıklamaları ve Siyasal Yönelimler

Demokratik İttifak’ın (AD) lideri ve Başbakan Luís Montenegro, seçim gecesi Lizbon’daki seçim merkezinde yaptığı konuşmada seçmenlerin mevcut başbakanı görevde tutmak istediğini ifade etmiş ve hükümet kurma sorumluluğunu üstleneceğini belirtmiştir. Açıklamasında, “Portekiz halkı bu başbakanı istiyor, başkasını değil” ifadesini kullanmıştır. Montenegro, aşırı sağ parti Chega ile herhangi bir anlaşma yapmayacağını vurgulamış; diğer siyasi partilerden seçim sonuçlarını dikkate almalarını ve sorumlulukla hareket etmelerini beklediğini belirtmiştir.

^{Montenegro, partisinin genel merkezinde zafer konuşması yapıyor, 19 Mayıs 2025 - Anadolu Ajansı}

Sosyalist Parti lideri Pedro Nuno Santos, seçim gecesi yaptığı açıklamada parti genel başkanlığından istifa ettiğini ve partiyi olağanüstü kongreye götüreceğini bildirmiştir. Aday olmayacağını da belirten Santos, seçim yenilgisinin ardından PS’nin hükümet kurma rolü üstlenmemesi gerektiğini dile getirmiştir. Mevcut hükümeti desteklemenin partilerinin sorumluluğu olmadığını ifade etmiştir.

Chega lideri André Ventura, seçim sonucunu değerlendirirken partinin ülke tarihindeki iki partili yapıyı sona erdirdiğini belirtmiş ve Chega’nın Portekiz’de ikinci büyük siyasi güç haline geldiğini ilan etmiştir. Ventura, “Portekiz'de 1974'ten beri görülmemiş bir durum yaşanıyor. Chega ikinci büyük parti oldu” açıklamasında bulunmuştur. Parti lideri, bundan sonraki hükümet oluşumunun Chega’ya bağlı olduğunu ifade etmiş ancak yasama destek sürecine dair net bir tutum ortaya koymamıştır.