Potočari Anıt Mezarlığı (Boşnakça: Memorijalni centar Potočari), Bosna Hersek'in doğusunda bulunan Potočari köyünde yer alan, Srebrenitsa soykırımı kurbanlarının anıldığı ve defnedildiği bir anıt mezarlığıdır. Avrupa'da İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra yaşanan en büyük insanlık trajedisi olarak kabul edilen Srebrenitsa soykırımında katledilen 8 binden fazla Boşnak sivilin anısına inşa edilmiştir.

Konum ve Tarihçe

11 Temmuz 1995’te Srebrenitsa, Ratko Mladiç komutasındaki Sırp birlikleri tarafından ele geçirildi. Birleşmiş Milletler bünyesinde görev yapan Hollandalı askerlerin bulunduğu bölgeye sığınan Boşnak siviller, kısa süre içinde Sırp güçlerine teslim edildi.

Sırplar, kadın ve çocukların Boşnak askerlerin kontrolündeki alanlara geçişine izin verirken en az 8.372 Boşnak erkek ormanlık bölgelerde, depolarda ve çeşitli tesislerde sistematik biçimde öldürüldü. Kurbanların cesetleri toplu mezarlara gömüldü.

Anıt mezarlık, soykırım sırasında binlerce Boşnak'ın Sırp güçlerinden kaçarak sığındığı eski Birleşmiş Milletler (BM) askerî kampının bulunduğu alanda kurulmuştur. Soykırım kurbanlarının cesetleri, savaşın ardından tespit edilen toplu mezarlarda yapılan çalışmalar sonucunda bulunmuştur. Kimlik tespiti, DNA analizleri gibi bilimsel yöntemlerle yapılmaktadır. Kimliği belirlenen kurbanlar, ailelerinin onayı alındıktan sonra anıt mezarlığına defnedilmektedir. Ancak aradan otuz yıl geçmesine rağmen hâlen 1.000’den fazla kurbanın kalıntılarına ulaşılamamıştır.

^{Bosna Hersek’te Soykırımın Yaşandığı Srebrenitsa’daki Potoçari Anıt Mezarı (Muslim Port)}

Definler ve Kurbanlar

Anıt mezarlıkta bugüne kadar toplam 6.504 soykırım kurbanı defnedilmiştir. Soykırımın üzerinden yıllar geçmesine rağmen, 1000'den fazla kurbanın cesedine hâlâ ulaşılamamıştır. Her yıl, kimlik tespiti tamamlanan kurbanlar için 11 Temmuz'da toplu cenaze törenleri düzenlenmektedir.

• 2015 Yılı: 20. yıl dönümü anma törenlerinde 136 şehit daha Potoçari'ye defnedilmiştir.
• 2016 Yılı: 21. yıl dönümü anma törenlerinde 127 kurban daha Potoçari'ye defnedilmiştir.
• 2017 Yılı: 22. yıl dönümü anma törenlerinde 70 kurban toprağa verilmiştir. Bu kurbanlardan en genci, öldürüldüğünde 15 yaşında olan Damir Suljić, en yaşlısı ise 72 yaşında olan Allja Salihović'tir.
• 2019 Yılı: 24. yıl dönümü anma törenlerinde 33 kurbanın cenazesi Potoçari'ye defnedilmiştir.
• 2021 Yılı: 26. yıl dönümü anma törenlerinde 19 kurbanın cenzasei Potoçari'ye defnedilmiştir.
• 2024 Yılı: 29. yıl dönümü anma törenlerinde, kimlik tespiti yapılan 14 soykırım kurbanı toprağa verilmiştir.
• 2025 Yılı: 30. yıl dönümü anma törenlerinde, kimlik tespiti yapılan 7 soykırım kurbanı, Potočari Anıt Mezarlığı'nda toprağa verilmiştir. Toprağa verilen kişilerin isimleri şunlardır: Senajid Avdic, Hariz Mujic, Fata Bektic, Hasib Omerovic, Sejdalija Alic, Rifet Gabeljic, Amir Mujcic.

2025 yılındaki törenin ardından anıt mezarlıkta toprağa verilen kurbanların toplam sayısı 6.772'ye yükselmiştir. 

^{Potočari Anıt Mezarlığı (Anadolu Ajansı)}

Anma ve Cenaze Törenleri

Her yıl soykırımın yıl dönümü olan 11 Temmuz'da düzenlenen törenlerde binlerce kurban yakını ve kalabalık bir grup anıt mezarlığını ziyaret etmektedir. Toplu cenaze töreninin ardından, mezarlığa akın eden kurban yakınlarının ve kalabalığın dağılmasıyla birlikte alanda sessizlik hakim olmaktadır.