Razorbill, siyah-beyaz renkleri, kalın ve küt uçlu gagasıyla tanınan, kuzey yarımkürenin soğuk denizlerinde yaşayan bir kuş türüdür. Gagası siyah renkli olup, gaganın ortasında yatay beyaz bir çizgi bulunur. Ağız içi canlı sarı renktedir. Üst kısmı siyah, alt kısmı ise beyaz olan vücut yapısıyla dikkat çeker. Üreme döneminde yüzünün tamamı siyah olurken, kış aylarında boğaz ve yüzün yanları beyaz renge döner.

Morfolojik Özellikler

Ortalama kanat açıklığı 60–69 cm arasındadır. Dişiler 505–730 gram, erkekler ise 530–720 gram ağırlığındadır. Tüyleri su geçirmez yapıdadır ve aerodinamik vücut yapısıyla deniz altında yüzerek avlanmada son derece etkilidir. Kuyruğu uzun ve sivri olup, genellikle vücuda bitişik durur. En yaşlı bireyin 41 yaşına kadar yaşadığı kaydedilmiştir; ortalama yaşam süresi yaklaşık 13 yıldır.

^{Razorbill (Pixabay) }

Yayılım ve Habitat

Razorbill, yalnızca Atlantik Okyanusu'nda bulunan bir türdür. Üreme alanları 73° ile 43° kuzey enlemleri arasında yer alır. Hudson Boğazı, Batı Grönland, Maine Körfezi, İzlanda, Britanya Adaları, Norveç, Baltık Denizi ve Beyaz Deniz kıyıları üreme bölgeleri arasındadır. Avrupa’daki popülasyonun %90’ı bu kıtadadır; özellikle İzlanda, Britanya ve İskandinav ülkeleri yoğunluktadır. Kışın, Akdeniz’in batısına ve Azorlar'a kadar inebilir. Doğal yaşam alanları kıyıya yakın okyanus bölgeleri, deniz uçurumları ve açık deniz adalarıdır. Yuvalarını genellikle kayalık çıkıntılara, kaya çatlaklarına veya korunaklı yarıklara yaparlar.

Davranış ve Üreme

Razorbill tek eşlidir ve eşler bağlarını güçlendirmek için çiftleşme döneminde karşılıklı tüy temizliği (allopreening) gibi davranışlar sergilerler. Nisan sonu ile Haziran başı arasında dişi, çıplak kaya üzerine genellikle tek bir yumurta bırakır. Kuluçka süresi yaklaşık 35 gündür ve ebeveynler sırayla kuluçkaya yatar. Civcivler yumurtadan çıktıktan sonra 17–23 gün içinde yuvayı terk eder, henüz uçamamalarına rağmen uçurumdan denize atlarlar. Erkek ebeveyn, yavruyu denizde izleyerek ona rehberlik eder.Yumurtlama öncesi dişilerin başka erkeklerle çiftleşmesi ve çift bağlarının ardından tekrar ana eşe dönmesi bu türde gözlemlenmiştir. Yuvaya getirilen av sayısı 1 ila 6 balık arasında değişirken, nadiren 20'ye kadar ulaşabilir.

^{Razorbill (Pixabay)}

Beslenme ve Avlanma

Razorbill'ler balıkçıl beslenme alışkanlığına sahiptir. Diyetlerinde genellikle kapelin (Mallotus villosus), kum balığı (Ammodytes), ringa balığı (Clupea harengus), genç morina ve bazı kabuklular yer alır. Avlarını çoğunlukla 25–40 metre derinliklerde yakalarlar, ancak 120 metreye kadar dalabildikleri kaydedilmiştir. Dalışlar sırasında kanatlarını kullanarak "su altında uçar" gibi hareket ederler. Yakaladıkları avları martılardan korumak amacıyla su yüzeyine çıkmadan önce yutarlar (kleptoparazitizme karşı strateji). Beslenmek için büyük sürüler halinde toplanırlar ve günün önemli bir kısmını açık denizde av arayarak geçirirler.

Korunma Durumu

Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) tarafından "Asgari Endişe" (Least Concern) kategorisinde sınıflandırılmıştır. 1970’li yıllarda St. Lawrence Körfezi'nde nüfusu azalmış olsa da, 1980’lerden sonra tekrar artış göstermiştir. Avrupa Kuş Kırmızı Listesi’ne göre, son yıllarda Avrupa’daki dağılım alanında kayda değer artış gözlenmiştir. Dünya genelinde yetişkin birey sayısının 838.000 ile 1.660.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Avrupa’daki nüfus bunun %90’ını oluşturmaktadır.

Tehditler

Razorbill türü iklim değişikliği, deniz suyu sıcaklığındaki artış, av stoklarındaki azalma, balık ağlarına takılma (yan av), petrol sızıntıları, deniz üstü enerji tesisleri ve insan kaynaklı rahatsızlıklar nedeniyle tehdit altındadır. Ayrıca yırtıcı hayvanlar ve istilacı türler tarafından da yumurtalar ve yavrular hedef alınabilmektedir.

Ekosistem Rolü

Etçil bir tür olan Razorbill, deniz ekosisteminde orta su balıkları ve küçük omurgasızlarla beslenerek zincirin önemli bir parçasını oluşturur. Aynı zamanda martılar ve tilkiler gibi avcıların da besin kaynağıdır. Bilimsel araştırmalarda, özellikle çiftleşme davranışları ve dalış biyomekaniği açısından sıkça model olarak kullanılır.