SEKA Kâğıt Müzesi, Türkiye’de kâğıt üretimi alanında kurulan ilk ve en kapsamlı sanayi kuruluşlarından biri olan İzmit SEKA Kâğıt Fabrikası’nın endüstriyel mirası üzerine düzenlenmiştir. Müze, hem fabrikanın tarihsel gelişimini hem de kâğıdın toplumsal ve kültürel kullanım alanlarını belgeleyen bir kurumsal hafıza ve sergileme alanıdır.

^{SEKA Kağıt Müzesi (Kocaeli Büyükşehir Belediyesi)}

Kuruluş ve Tarihsel Arka Plan

Türkiye’de modern kâğıt üretimine yönelik çalışmalar 1920’li yıllarda başlamış, 1934 yılında ise İzmit’te SEKA Kâğıt Fabrikası’nın kurulmasına karar verilmiştir. Fabrika 14 Ağustos 1934’te temeli atılarak inşa edilmiş ve 1936’da deneme üretimine başlamıştır. Üretim faaliyetleri aynı yıl içerisinde düzenli hale gelmiştir. Böylece Türkiye, kâğıt ihtiyacının önemli bir bölümünü yerli üretimle karşılamaya başlamıştır.

Fabrika yerleşkesi yalnızca üretim birimlerinden ibaret olmayıp işçi lojmanları, eğitim kurumları, sosyal tesisler ve kültürel alanlar da barındırmaktaydı. Bu özellikleri dolayısıyla SEKA, endüstriyel tesis olmanın yanında modern bir işçi yerleşimi niteliği de taşımıştır.

^{İlk yerli kağıt üretimi, 1936 (SEKA Kağıt Müzesi)}

Kapatılma Süreci ve Müzeye Dönüşüm

1980’li yıllardan itibaren özel sektör yatırımlarının artmasına bağlı olarak İzmit Kâğıt Fabrikası’nın üretim kapasitesi azalırken, ekonomik nedenlerle 1998’de kapatılmasına karar verilmiştir. Fabrika, 2005 yılında yapılan düzenlemelerle Kocaeli Büyükşehir Belediyesi’ne devredilmiştir. Bu aşamadan sonra tesisin endüstriyel miras olarak korunması ve yeniden işlevlendirilmesi çalışmaları başlatılmıştır.

Müze ve Sergileme Alanı

SEKA Kâğıt Müzesi, 12.345 m² kapalı alan üzerinde oluşturulmuş ve 16 sergi salonu bulunacak şekilde düzenlenmiştir. Sergilerde kâğıdın tarihçesi, üretim süreci, fabrikanın kuruluş ve işleyişi, çalışanların sosyal yaşamı ve Cumhuriyet dönemi sanayileşme politikaları belgeler, objeler, makineler ve görsel-işitsel sunumlarla aktarılmaktadır.

Müze, çağdaş müzecilik anlayışına uygun olarak dijital içerikler ve artırılmış gerçeklik (AG) uygulamalarıyla ziyaretçilere fabrikanın farklı dönemlerini deneyimleme imkânı sağlamaktadır. Fabrikanın özgün yapılarından alınan fotoğraf ve belgeler, ziyaretçilerin geçmiş üretim süreçleri ile bugünkü mekânsal düzenlemeleri karşılaştırmasına olanak tanımaktadır.

^{Kağıt Müzesi Matbaa Salonu (SEKA Kağıt Müzesi)}

Sosyo-Kültürel Boyut

SEKA yerleşkesi işçi kooperatifi, eğitim kurumları, spor kulüpleri ve sosyal tesisleriyle uzun yıllar boyunca bölgesel yaşamda etkinlik göstermiştir. Fabrikanın bulunduğu alan, bu nedenle yalnızca üretim açısından değil, kentleşme ve sosyal yaşam açısından da önemli bir merkez işlevi görmüştür.

Ziyaret ve Katılım

SEKA Kâğıt Müzesi, tüm vatandaşlara ücretsiz olarak açıktır. Farklı yaş gruplarına yönelik eğitim ve atölye çalışmaları da ücretsiz şekilde gerçekleştirilmektedir. Bu yönüyle müze, erişilebilirliği ön planda tutmakta ve kültürel mirası paylaşmayı hedeflemektedir.