Senirkent Gelin Fesi, Türkiye’nin Isparta ili Senirkent ilçesinde yerleşik düğün geleneklerinin içinde gelişmiş, kültürel ve sembolik açıdan zengin bir başlıktır. Tamamıyla el işçiliğiyle hazırlanan bu ürün, yalnızca estetik bir aksesuar değil; aynı zamanda sosyal ritüellerin, yerel üretim tekniklerinin ve sembolik anlatıların birleşimidir. Senirkent Belediyesi tarafından yapılan başvuru neticesinde 2021 yılında mahreç işareti ile tescillenmiştir.

^{Senirkent Gelin Fesi (Kültür Portalı)}

Tarihsel ve Kültürel Arka Plan

Senirkent Gelin Fesi, Isparta’nın Senirkent ilçesine özgü bir düğün başlığıdır. Düğün törenlerinde geline hediye edilen bu ürün, yalnızca estetik bir unsur değil; aynı zamanda yerel geçim kaynaklarının ve sembolik öğelerin birleştiği anlam yüklü bir kültürel mirastır. Geçmişten günümüze uzanan bu gelenek, bölgenin kültürel belleğinde önemli bir yer tutmaktadır.

Gelin Yüzü Günü ve Sosyal İşlevi

Geleneksel düğün ritüellerinden biri olan “Gelin Yüzü Günü”, düğünün ertesi günü yapılır ve gelinin yeni ailesine kabulünü simgeler. Bu törende gelin, kayınpeder ve kayınvalidesinin elini öper. Ardından, kayınvalide tarafından hazırlatılan “Gelin Fesi” gelinin başına bohça içerisinden çıkarılarak giydirilir. Kayınvalide yoksa bu görev görümce tarafından üstlenilir. Törene daha önce evlenmiş kadınlar da kendi fesleriyle katılır ve geleneksel kıyafet olan bindallılarını giyerler. Bu ritüel, gelinin yeni aile yapısı içindeki kabulünü ve sosyal otoritesinin sembolik ifadesini temsil eder.

Üretim Özellikleri ve Süsleme Detayları

Senirkent Gelin Fesi, tamamen el işçiliğiyle ve kişiye özel olarak üretilir. Sadece Senirkent coğrafi sınırları içinde imal edilir. Üretim keçeden yapılan ve kolalanarak sertleştirilen bir iskelet ile başlar. Gelinin baş ölçüsüne göre üretim yapılır.

Süsleme detayları arasında alınlık kısmı öne çıkar; burada 20 ile 80 gramlık altın ya da altın görünümlü süslemeler yer alır. Alınlığın üst sırasına 80 gramlık altınlar dizilir, sağ ve sol yanda birer cumhuriyet altını bulunur. “Dululuk” adı verilen kısımlara da birer cumhuriyet altını dikilir.

En dikkat çekici bölüm bitkisel taç kısmıdır. Burada 16 adet renkli organze çiçek tomurcuğu kullanılır. Tomurcuklar, yörede yetiştirilen afyon bitkisinin henüz açmamış halleri baz alınarak tasarlanır. Renkler arasında afyon yaprağının yeşili, afyon çiçeğinin beyazı, gelincik kırmızısı, afyon moru, koza içindeki afyon tohumu sarısı, süt beyazı, gül pembesi ve mavi bulunur.

Taç kısmı yörede “kaş” olarak adlandırılan anter formu ile tamamlanır; motifli kıymetli taşlar, beyoğlu taşları, kehribar süslemeler ve tokalarla zenginleştirilir. Fesin arka yüzüne ise kırmızı renkte “erbe” ve yeşil renkte pullarla süslenmiş “pullu” adı verilen iki şal dikilir.

Coğrafi İşaret ve Denetim Süreci

Senirkent Gelin Fesi, 2021 yılında mahreç işaretiyle tescillenmiştir. Tescil, üretimin yalnızca Senirkent ilçesinde yapılmasını ve ürünün bu coğrafi bölgeyle ün bağı taşımasını gerektirir. Denetimler Senirkent Belediyesi koordinatörlüğünde Isparta İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile Senirkent Esnaf ve Sanatkârlar Odası tarafından yılda en az bir kez yapılır. Malzeme uygunluğu, renk düzenlemeleri, üretim metoduna sadakat ve mahreç işaretinin doğru kullanımı denetim kapsamına dahildir.