Seyfe Gölü, Türkiye'nin İç Anadolu Bölgesi'nde, Kırşehir ilinin Mucur ilçesi sınırlarında yer alan, sığ ve tuzlu karaktere sahip kapalı bir havza gölüdür. Yaklaşık 10.700 hektarlık bir alanı kaplayan göl, ortalama 1100–1200 metre yükseklikte yer alır ve 1447 km²'lik Seyfe Havzası'nın en çukur bölümünü oluşturur.

Göl, yeraltı suları, yüzey akışları ve başlıca üç kaynak (Seyfe, Horla ve Yenidoğanlı) tarafından beslenir. Ancak bu kaynakların debileri zamanla ciddi şekilde azalmış ve gölün hidrolojik dengesi bozulmuştur. Göl suları özellikle ilkbaharda kar erimeleri ve yağışlarla yükselmekte, yazın ise buharlaşma ile geri çekilmektedir.

Göl yüzeyi mevsimsel değişimlere açıktır. Uydu verilerine dayalı analizlere göre, 1985–2020 yılları arasında Seyfe Gölü yüzölçümünde %93,78 oranında küçülme meydana gelmiş, yüzey alanı 66,86 km²’den 1,86 km²’ye kadar gerilemiştir. Bu durum, hem gölün fiziksel yapısında hem de ekosistem hizmetlerinde dramatik kayıplara yol açmıştır.

^{Seyfe Gölü ( Kırşehir Valiliği)}

İklim ve Jeomorfoloji

Bölge yarı kurak iklim etkisi altındadır. Yıllık ortalama sıcaklık 11.3°C; yağış miktarı 377.5 mm olup en fazla yağış kış ve ilkbaharda görülmektedir. Göl, Neojen döneme ait tortul kayaçlarla çevrili olup alüvyal düzlüklere yayılmıştır. Batı ve güneybatısında Kervansaray Dağları yükselir. Tabandaki jipsli yapılar, göl suyunun tuzluluğunu artıran doğal jeolojik unsurlar arasındadır.

Ekosistem ve Biyoçeşitlilik

Seyfe Gölü, Türkiye’nin en önemli kuş cennetlerinden biridir. Uluslararası Kuşları Koruma Konseyi (ICDP) ve Ramsar Sözleşmesi çerçevesinde tanımlanan alan, nesli tehdit altında olan birçok kuş türüne ev sahipliği yapmaktadır. Bugüne dek gölde 187 kuş türü tespit edilmiştir. Bunların 27’si Bern Sözleşmesi kapsamında koruma altındadır

Özellikle flamingolar (Phoenicopterus ruber) için önemli bir üreme ve konaklama alanı olan gölde bir dönemde 320.000 flamingonun gözlemlendiği rapor edilmiştir. Diğer önemli türler arasında çamurcun, angıt, martı, ördek, pelikan, turna, toy ve kılıçgaga bulunmaktadır. İlkbaharda göl doğusundaki sazlık adacıklarda binlerce kuş yuva kurar. Ayrıca çevredeki bozkırlar ve çayırlar büyük kuşlar için yaşam alanı oluşturur.

Göl, ayrıca zengin bir flora ve fauna barındırır. 65 familyaya ait 385 bitki türü saptanmış, bunların 52’sinin Türkiye’ye endemik olduğu belirlenmiştir. Halofitik (tuzcul), step ve çayır vejetasyon tipleri alanda gözlemlenmektedir. Fitoplankton, zooplankton ve bentik omurgasızlar, gölün besin zincirinin temelini oluşturarak su kuşlarına zengin besin kaynağı sağlar.

^{Seyfe Gölü (T.C. Tarım ve Orman Müdürlüğü)}

Koruma Statüleri ve Yönetim

Seyfe Gölü, 1989’da 1. Derece Doğal Sit Alanı, 1990’da Tabiatı Koruma Alanı ilan edilmiş, 1994’te ise Ramsar Sözleşmesi kapsamına dahil edilerek uluslararası önemde bir sulak alan olarak tescillenmiştir. Aynı zamanda Önemli Doğa Alanı (ÖDA) olarak tanımlanmıştır. Alanda kuş gözlem kuleleri, ziyaretçi tanıtım merkezi, günübirlik kullanım alanları ve yağmur barınakları gibi tesisler bulunur.

Ancak bu yüksek koruma statülerine rağmen alanda ciddi çevresel tehditler mevcuttur. Gölü besleyen kaynaklar üzerinde gerçekleştirilen su alma ve sulama faaliyetleri, derin kuyular ve kontrolsüz tarımsal sulama, gölün sürdürülebilirliğini tehlikeye atmaktadır. Ayrıca gölü çevreleyen bozkırların tarıma açılması ve drenaj projeleri, habitat kaybına ve su rejiminde bozulmalara neden olmuştur.

Tehditler ve Sürdürülebilirlik Sorunları

Son 40 yılda gölü besleyen kaynakların debilerinde ciddi düşüşler yaşanmıştır. Örneğin Seyfe kaynağının 1969’da ölçülen 373,17 lt/sn’lik debisi, 2015’te ortalama 0,78 lt/sn’ye kadar gerilemiştir. Buna bağlı olarak, 2010’lu yıllardan itibaren gölün büyük bölümü zaman zaman tamamen kurumaktadır. Uzmanlar, göle dış havzalardan su aktarımı yapılmadıkça bu durumun geri döndürülemez sonuçlar doğurabileceğini belirtmektedir.

Ayrıca küresel iklim değişikliği, yağış rejiminde düzensizliklere ve buharlaşmada artışa neden olarak gölün su varlığını daha da tehdit etmektedir. 1985’ten 2020’ye kadar göl yüzeyi %93,78 oranında küçülmüş, bu da özellikle kuş göçleri ve üreme dönemleri için hayati bir alanın yok olması anlamına gelmiştir.

Turizm Potansiyeli ve Yönetim Planları

Seyfe Gölü, Kapadokya’ya yakınlığı ve zengin biyolojik çeşitliliğiyle sürdürülebilir turizm açısından da büyük potansiyel taşır. 2011–2015 yıllarını kapsayan “Seyfe Gölü Sulak Alan Yönetim Planı” çerçevesinde eko-turizm faaliyetleri planlanmış; kuş gözlem kuleleri, yürüyüş yolları, bilgilendirme panoları gibi yatırımlar yapılmıştır. Ancak alandaki altyapı halen yetersizdir ve tanıtım faaliyetleri istenilen seviyeye ulaşmamıştır.