Siirt Kuru Ekmeği, Siirt mutfak kültürüne özgü, uzun ömürlü ve kendine has sertliğiyle bilinen geleneksel bir ekmek çeşididir. Bölgede halk arasında “İğbeys Keek” olarak da anılmaktadır. Bu ekmek, uzun süre bayatlamadan saklanabilmesi ve suya hafif batırıldığında yumuşamasıyla öne çıkar. Yapımında kepekli ve tam buğday unu kullanılır ve hamur katkı maddesi içermez. Siirt Kuru Ekmeği, geleneksel üretim teknikleri ve coğrafi koşullarıyla diğer ekmeklerden ayrılır.

Coğrafi İşaret ve Tescil

Siirt Kuru Ekmeği, 29 Kasım 2021 tarihinde Türkiye Patent ve Marka Kurumu’na başvurmuş ve 3 Temmuz 2023 tarihinde “Mahreç İşareti” türünde coğrafi işaret olarak tescil edilmiştir (Tescil No: 1398). Coğrafi sınırı Siirt ili ile sınırlıdır ve ürün, “Siirt Kuru Ekmeği” ibaresi ile mahreç işareti amblemiyle ambalaj veya ürün üzerinde tanımlanır.

Üretim Metodu

Hamur, kepekli ve tam buğday unundan, az miktarda maya, tuz, margarin ve zeytinyağı ile hazırlanır. Yoğurma süresi yaklaşık 1 saattir; yazın hamur daha sert, kışın ise kulak memesi kıvamında yoğrulur. Hamur 2–3 saat mayalandıktan sonra 200 gramlık bezeler halinde şekillendirilir. Üzerine yumurta ve susam sürülür.

Pişirme işlemi toprak tandırda odun ateşi ile yapılır. Hamurlar, tandır duvarına yapıştırılarak pişirilir ve en az 8 saat boyunca 200°C’de bekletilir. Bu uzun pişirme süresi ve hava almadan yapılan tandır yöntemi, ekmeğin uzun süre bozulmadan saklanabilmesini sağlar. Doğru pişirildiğinde ekmek 6 aya kadar tazeliğini korur.

^{Siirt Kuru Ekmeği üretimi. (Anadolu Ajansı)}

Tüketim ve Kültürel Önemi

Kuru ekmek, genellikle hafif ıslatılarak ve otlu peynir veya sıcak çay ile tüketilir. Siirt’te kahvaltı sofralarının vazgeçilmezidir ve uzun süre tok tutar. Bölge halkı tarafından hem günlük tüketim için hem de il dışındaki yakınlara gönderilmek üzere tercih edilmektedir.

Siirt Kuru Ekmeği, hem geleneksel üretim yöntemi hem de coğrafi özellikleri sayesinde Siirt mutfak kültüründe önemli bir yere sahiptir ve bölgeye özgü bir gastronomik miras olarak kabul edilir.

Denetim ve Koruma

Üretim ve kullanım süreçleri, Siirt İl Tarım ve Orman Müdürlüğü koordinasyonunda, Siirt Ziraat Odası ve Siirt Fırıncılar ve Lokantacılar Odası ile birlikte denetlenir. Denetimler yılda bir kez düzenli olarak yapılır; gerekli görülmesi veya şikâyet durumunda ise her zaman gerçekleştirilebilir. Denetim, üretim bileşenlerinin uygunluğu, üretim metoduna uyum ve coğrafi işaretin doğru kullanımını kapsar.