Simav Kestanesi, Kütahya’nın Simav ilçesine özgü, coğrafi işaretle tescillenmiş bir kestane çeşididir. 6769 sayılı Sınai Mülkiyet Kanunu kapsamında, 14 Ocak 2020 tarihinde başvuru yapılarak 21 Haziran 2022 tarihinde menşe adı olarak tescil edilmiştir. Tescil, Simav Ziraat Odası tarafından gerçekleştirilmiştir.

Coğrafi Sınır

Simav Kestanesi, Kütahya ili Simav ilçesi merkez ve köylerini kapsayan, Simav Dağı’nın kuzey yamaçlarında yer alan yaklaşık 30 km uzunluğunda ve 10 km genişliğinde bir orman şeridinde üretilir. Bu bölge, 900 metre rakımda, %20 ile %50 arasında eğime sahip bir alandır. Bölgenin iklim ve toprak koşulları, kestanenin ayırt edici özelliklerini kazanmasında önemli bir rol oynar. Yıllık ortalama hava sıcaklığı 14,4 °C, toprak sıcaklığı 16,6 °C, 1 m²’ye düşen yağış miktarı 711 mm’dir ve toprak yapısı gevşektir. Nem oranı %90 civarındadır.

Ürün Özellikleri

Simav Kestanesi, Anadolu kestanesi (Castanea sativa Mill.) türüne ait Sarı aşılama çeşidinden elde edilir. Meyveler, küre-yarım küre biçiminde, iki yandan basık ve parlak koyu kahverengi kabuğa sahiptir. Kabuk kalınlığı 1,81-5,50 mm arasında değişir. Meyve boyutları iri ve çok iri olup, eni 23,95-26,73 mm, boyu 40,86-46,06 mm, yüksekliği 32,30-35,66 mm’dir. Meyve ağırlığı 16,19-18,83 gram arasında, meyve eti oranı ise %11,99-15,81 aralığındadır. Meyve eti yumuşak, parlak beyaz ve gevrek bir yapıya sahiptir. Kabuk rengi (L* değeri) 23,80-27,18, meyve eti rengi (L* değeri) 74,71-80,39 arasındadır. Toplam şeker içeriği 0,711-0,819 mg/100 g, indirgen şeker içeriği ise 0,116-0,144 mg/100 g’dir. Düşük indirgen şeker oranı, kestanenin taze ve çerezlik tüketim için uygun olmasını sağlar ve tatlı bir lezzet sunar.

Üretim Yöntemi

Simav Kestanesi, ormanlık alanda doğal ortamda yetişir ve üretiminde ilaçlama, gübreleme veya toprak işleme uygulanmaz. Ağaçlar, Sarı aşılama yöntemiyle aşılanarak kuvvetli ve yayvan bir şekilde gelişir. Kaliteli ürün elde etmek ve hasat işlemlerini kolaylaştırmak amacıyla her yıl dinlenme döneminde düzenli verim budaması yapılır. Hasat, ekim ayının ikinci yarısında, kabuk rengi açık kahverengi olduğunda, genellikle sırık kullanılarak gerçekleştirilir. Hasat edilen kestaneler, köylerdeki doğal yeraltı depolarında, 4-6 °C sıcaklıkta, kabuğuyla birlikte “kirpi” adı verilen çuvallarda yaklaşık bir ay süreyle muhafaza edilir. Bu süreçte şeker içeriği %30-40’a ulaşır ve kabuk rengi parlak koyu kahverengiye dönüşür. Satışa sunulmadan önce, Simav Ziraat Odası’ndan temin edilen, hasat tarihi ve denetim onayı içeren etiketler ambalajlara iliştirilir.

Ambalaj ve Kullanım

Simav Kestanesi’nin ambalajında, ürünün coğrafi işaretini belirten logo ve menşe adı amblemi yer alır. Ambalaj üzerinde kullanım mümkün olmadığında, bu logo ve amblem işletmede kolayca görülebilecek şekilde bulundurulur. Ürün, Simav Ziraat Odası tarafından sağlanan etiketlerle piyasaya sunulur.

Denetim

Simav Kestanesi’nin üretimi, satışı ve kalite kontrolü, Simav Ziraat Odası koordinasyonunda, Simav İlçe Tarım ve Orman Müdürlüğü, Kütahya Orman Bölge Müdürlüğü ve Simav Orman İşletme Müdürlüğü’nden uzmanların yer aldığı bir denetim mercii tarafından yürütülür. Denetimler yılda iki kez, temmuz veya ağustos ile ekim aylarında düzenli olarak yapılır. Ayrıca, şikayet durumunda veya ihtiyaç duyulduğunda ek denetimler gerçekleştirilir. Denetimlerde, Sarı aşılama çeşidinin kullanımı, üretim yöntemine uygunluk, ürün özelliklerinin standartlara uygunluğu, depolama ve ambalajlama koşulları ile etiket ve logo kullanımı kontrol edilir. Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Odun Dışı Ürün Faydalanma Planı, denetim süreçlerinde rehber alınır. Denetim mercii, üretici sayısı, ağaç sayısı ve piyasaya arz edilen kestane miktarı gibi bilgileri kayıt altına alır.

Tarihçe ve Kültürel Önemi

Simav Kestanesi’nin geçmişi oldukça köklüdür ve bölgede 400 yıldan eski kestane ağaçları bulunmaktadır. 1985 yılından bu yana Simav’da düzenli olarak Simav Kestanesi Festivali düzenlenmekte olup, bu etkinlik ürünün kültürel ve ekonomik önemini vurgular.